Nhà thầu đòi bồi thường gần 4.000 tỷ đồng "chi phí phát sinh" tại dự án Metro số 1

Chiều 3-6, Ban Quản lý đường sắt đô thị thành phố Hồ Chí Minh (MAUR - chủ đầu tư) cho biết: MAUR vừa có văn bản gửi Sở Ngoại vụ thành phố Hồ Chí Minh liên quan đến vướng mắc tại tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên).

Theo MAUR, khối lượng thực hiện của toàn dự án Metro số 1 đến nay đạt trên 98%. Bên cạnh công tác thi công, dự án đang tiến hành thử nghiệm liên động toàn tuyến theo các tiêu chuẩn chất lượng và kỹ thuật của Nhật Bản; thực hiện và hoàn thành đào tạo nhân sự cho Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 (HURC1) để sẵn sàng đưa dự án vào vận hành thử; hoàn thành hồ sơ hoàn công và tiến hành nghiệm thu dự án với sự tham gia của Hội đồng kiểm tra Nhà nước trước khi đưa vào khai thác, vận hành chính thức.

Để đưa dự án vào khai thác, vận hành thương mại như kế hoạch vào cuối quý 4-2024, chủ đầu tư cho biết, cần tiếp tục thực hiện công tác như nghiệm thu hoàn thành; đánh giá và cấp chứng nhận an toàn hệ thống; bàn giao tài sản kết cấu hạ tầng; thực hiện thủ tục kết thúc dự án.

Tuy nhiên, dù dự án đang bước vào giai đoạn cuối nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc, liên quan cách diễn giải về hợp đồng và sự phối hợp giữa liên danh tư vấn NJPT với các nhà thầu Nhật Bản, làm chậm tiến độ.

Trong đó, vướng mắc lớn nhất là tại gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) do nhà thầu Hitachi thực hiện. Gói thầu này có thời gian thực hiện từ tháng 8-2013 đến tháng 4-2018. Do quá trình triển khai dự án gặp nhiều vướng mắc, kéo dài, nhà thầu yêu cầu tính thêm chi phí cho việc gia hạn thời gian hoàn thành là 4.124 ngày.

Theo đánh giá của liên danh tư vấn chung NJPT, thời gian Hitachi được hưởng do kéo dài thực hiện hợp đồng là 2.161 ngày. Tuy nhiên, phía nhà thầu không đồng ý và đã khởi kiện chủ đầu tư tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) vào ngày 6-4 vừa qua. Trong đó, Hitachi yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành ít nhất 2.773 ngày và chi phí bồi thường khoảng 527 tỷ đồng.

Mặt khác, nhà thầu này cũng đơn phương yêu cầu các chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành. Tính đến nay, các khiếu nại chi tiết tạm thời mà nhà thầu đệ trình có tổng chi phí khoảng 23,721 tỷ yên (tương đương gần 4.000 tỷ đồng).

Liên quan đến các nội dung khiếu nại của nhà thầu Hitachi, trong văn bản, MAUR phân tích, hiện những điều kiện, đòi hỏi của nhà thầu Hitachi chưa đủ pháp lý để giải quyết.

Cụ thể, theo quy định của hợp đồng, nhà thầu có quyền hưởng EoT (Extension of Time - EoT) lỗi từ chủ đầu tư gây ra do chậm tiến độ, hoặc nhà thầu phải bồi thường thiệt hại do chậm trễ nếu việc chậm tiến độ là lỗi của nhà thầu.

Theo MAUR, do sự phức tạp của các khiếu nại về EoT, nguyên nhân gây kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng, xác định trách nhiệm của mỗi bên vẫn đang diễn ra và chưa xác định được thời điểm kết thúc. Hiện chủ đầu tư vẫn chưa thể ban hành EoT và các chi phí có liên quan cho nhà thầu. Ngoài ra, dự án còn vướng mắc liên quan quá trình đào tạo nhân sự vận hành, công tác chạy thử.

Cùng với đó, dù đã được quy định trong hợp đồng nhưng các nội dung liên quan đến đào tạo nhân viên, công tác chạy thử bị kéo dài do những tranh cãi và thoái thác công việc của nhà thầu Hitachi. Đến nay, các nội dung này vẫn chưa được các bên thống nhất.

Để giải quyết các vấn đề trên, MAUR kiến nghị UBND thành phố Hồ Chí Minh và các ban, ngành hỗ trợ đơn vị, với mục tiêu để dự án có thể hoàn thành và đưa vào khai thác thương mại sớm, trở thành một công trình biểu tượng kiểu mẫu cho mối quan hệ hữu nghị giữa Nhật Bản và Việt Nam.