Nhà nông canh cánh lo

Công nghệ lai tạo kém

Theo Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), năng suất, chất lượng con giống trong chăn nuôi hiện nay đều thấp, chất lượng giống nhiều cơ sở không bảo đảm, trong quá trình nhân giống mức độ cận huyết cao, ảnh hưởng đến năng suất giống. Công tác lai tạo giống vật nuôi ở Việt Nam mới chỉ dừng ở 3 cấp: Ông bà, bố mẹ, thương phẩm, chưa nuôi được các giống cụ kỵ, dẫn tới năng suất, chất lượng thấp so với thế giới. Chẳng hạn, giống bò sữa cho ra con thương phẩm chỉ đạt 4,6 tấn sữa/chu kỳ, trong khi đó thế giới đạt từ 9 đến 10 tấn/chu kỳ; giống lợn nái ở Việt Nam chỉ sản xuất ra 20-24 con thương phẩm/năm, các nước đạt từ 30 đến 34 con thương phẩm/năm. Theo Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) Hoàng Thanh Vân, năng suất con giống kém có một phần nguyên nhân do các cơ sở sản xuất, kinh doanh tự phát, không đăng ký nhân và sản xuất giống theo hệ thống giống, chưa được kiểm soát chặt chẽ...

Các cơ sở cũng chưa chú trọng tới đầu tư về khoa học công nghệ trang thiết bị phục vụ công tác chọn lọc giống; giống không rõ nguồn gốc, không bảo đảm chất lượng vẫn trôi nổi trên thị trường. Nhiều hộ dân chưa có ý thức trong việc chọn giống chất lượng cao mà vẫn tự do làm giống, buôn bán, lưu thông. Thậm chí nhiều hộ còn sử dụng vật nuôi thương phẩm để sản xuất giống hoặc ham rẻ mua ở cơ sở chưa đăng ký kinh doanh. Bà Phạm Thị Sẻ, người chăn nuôi ở huyện Thanh Oai cho biết, đã mua ở chợ 50 con gia cầm giống để chuẩn bị cho vụ nuôi mới phục vụ thị trường Tết Nguyên đán sắp tới, song không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Để đáp ứng nhu cầu giống chất lượng cao, mỗi năm Việt Nam bỏ ra hàng tỷ USD nhập khẩu con giống. Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam Nguyễn Đăng Vang cho biết, trung bình một năm Việt Nam nhập khẩu 1.000 con giống lợn, 7.000 - 9.000 con giống bò sữa và 1,2 - 1,4 triệu con giống gia cầm. Ngoài ra, một lượng lớn giống gia cầm nhập lậu từ Trung Quốc vào trong nước chưa được kiểm soát. Còn theo ông Tạ Văn Tường, Giám đốc Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội, nhu cầu mỗi năm của thành phố cần khoảng 27 triệu con giống các loại, nhưng do công nghệ chưa được đầu tư đồng bộ, chất lượng giống không đáp ứng yêu cầu. Vì vậy, giống nhập khẩu chiếm tới 85-90% chăn nuôi của thành phố vì giống nước ngoài có tốc độ tăng trưởng nhanh và ít dịch bệnh hơn so với các cơ sở sản xuất trong nước.

Tổ chức lại hệ thống

Theo Viện trưởng Viện Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Thanh Sơn, để nâng cao chất lượng giống vật nuôi, cần tổ chức lại hệ thống chọn lọc, nhân giống và cung ứng giống cho sản xuất của các cơ sở nhân giống từ trung ương xuống địa phương. Các trung tâm nghiên cứu giống thuộc quản lý của Bộ NN&PTNT phải xây dựng mạng lưới sản xuất, cung ứng đủ giống bố mẹ cho các cơ sở giống địa phương để sản xuất giống thương phẩm, phục vụ con giống tại chỗ, hạn chế tình trạng sử dụng con thương phẩm làm bố mẹ. Đối với cơ sở nuôi giữ giống bố mẹ phải nằm trong mạng lưới hệ thống giống, lấy giống từ các cơ sở nuôi giữ giống ông bà, có sổ sách theo dõi; xây dựng hệ thống giống 4 cấp từ cụ kỵ, ông bà, bố mẹ, thương phẩm. Ngoài ra, chú trọng việc phục tráng, cải tạo nâng cao năng suất, chất lượng một số giống bản địa bằng các tổ hợp lai để tạo ra những đặc trưng, khác biệt, hướng tới việc công nhận thương hiệu giống. Chọn tạo các giống có năng suất, chất lượng phù hợp với từng địa phương, bảo đảm mỗi địa phương chỉ có từ một đến hai giống chủ lực. Các địa phương tăng cường công tác quản lý kiểm dịch vận chuyển con giống trên địa bàn, xử lý các trường hợp bán giống kém chất lượng, nhập lậu.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Huy Đăng cho rằng, Nhà nước hỗ trợ cho các trung tâm, cơ sở sản xuất giống về vốn để đầu tư trang thiết bị, áp dụng công nghệ hiện đại vào lai tạo giống để các cơ sở hoạt động hiệu quả mang lại năng suất, chất lượng tốt. Đồng thời, khuyến khích các trang trại chăn nuôi giống đạt tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt (VietGAP) kiểm soát nguồn gốc xuất xứ. Các ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển con giống vật nuôi ra vào địa bàn thành phố, tạo vành đai an toàn dịch bệnh; tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi về việc chọn, sử dụng con giống, không ham rẻ mua giống ở các cơ sở không được cấp phép…