Văn nghệ

Người lái đò trên sông Pô Kô

Hà Phong • 12/08/2023 - 07:54

“Hỡi Pô Kô ơi! Dòng sông mênh mông/ Đôi bờ cây xanh biếc, nước chảy xiết sâu thẳm/ Qua tháng ngày hỏi sông ơi có biết/ Anh lái đò tên gọi A Sanh”...

Hơn nửa thế kỷ qua, bài hát “Người lái đò trên sông Pô Kô” (nhạc Cầm Phong, thơ Mai Trang) luôn được đông đảo đồng bào các dân tộc Tây Nguyên yêu thích.

Sinh thời, nhạc sĩ Cầm Phong tâm sự: Năm 1967, khi ông đang công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, tình cờ đọc bài thơ “Người lái đò trên sông Pô Kô” của nhà báo Mai Trang in trên một tờ báo khiến ông xúc động trước hình ảnh A Sanh, dân tộc Jrai, người suốt 8 năm trời dũng cảm dưới bom đạn địch, điều khiển hàng nghìn chuyến đò đưa cán bộ, bộ đội, vũ khí, lương thực ra mặt trận.

Khâm phục A Sanh, tại khu tập thể Đài Tiếng nói Việt Nam ở 128 Đại La, Hà Nội, ông đã sáng tác ca khúc này: “Ngày đêm anh lái đò trên sông/ Dù gian nguy vẫn vững tay chèo/ Đò anh đưa bao người đi đánh Mỹ bao năm ròng/ Chiến tuyến đây thầm lặng, nhịp chèo lập công/ Giữa sông sâu đẩy lùi sóng dữ/ Mắt sáng ngời ngọn lửa căm thù/ Mỗi chuyến đò một trận chiến thắng/ A Sanh ơi! Đẹp mãi chiến công”.

Bài hát ngợi ca chiến công thầm lặng trong hoạt động giao liên, tiếp vận ở Tây Nguyên mà A Sanh là một điển hình, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Năm 1968, Trung úy A Sanh - nguyên mẫu của ca khúc (tên thật là Puih San) được chọn đi báo cáo điển hình tại Đại hội Chiến sĩ thi đua Mặt trận B3 và Mặt trận Miền. Năm 1998, A Sanh được tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và năm 2000, UBND tỉnh Gia Lai đã xếp hạng “Bến đò A Sanh” là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Nhạc sĩ Cầm Phong (1929 - 2005) tên thật là Đỗ Lạc, quê ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội, giỏi chơi đàn accordeon. Trong kháng chiến, ông tham gia Đội ca kịch Sao Vàng do nhạc sĩ Đỗ Nhuận phụ trách, từng hoạt động trong Đội tuyên truyền Khu I Việt Bắc. Năm 1948, ông về công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, là một trong những người đầu tiên xây dựng Đoàn Ca nhạc của Đài. Ông còn được biết đến với các ca khúc “Tiếng hát trong rừng hoa ban”, “Đà Nẵng thân yêu những ngày bão táp” (thơ Lưu Trùng Dương)...

Nhạc sĩ Cầm Phong đã được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Ba, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Chiến thắng hạng Hai, Huy chương Vì sự nghiệp Báo chí Việt Nam cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.