Ngày trọng đại của Philippines

Trong số 5 ứng cử viên đang chạy đua vào vị trí người lãnh đạo Philippines thì ông Rodrigo Duterte được cho là có nhiều triển vọng nhất. Cựu thị trưởng thành phố Davao, ở miền Nam, cũng là người cuối cùng tuyên bố ra tranh cử tổng thống vào năm 2015. Tuy nhiên, tới thời điểm này, ông đã vượt trước các đối thủ trong một số cuộc thăm dò dư luận. Cụ thể, thăm dò mới nhất cho thấy chính trị gia 71 tuổi này giành được 33% tổng số phiếu bầu, trong khi đối thủ "đứng" gần nhất là Thượng nghị sĩ Grace Poe chỉ giành được 22%.

Trong chiến dịch tranh cử, ông được ví như "Donald Trump của phương Đông" vì có nhiều phát ngôn mạnh mẽ, táo bạo và gây tranh cãi. Chính trị gia kỳ cựu này cam kết chấm dứt tình trạng tội phạm trên cả nước trong vòng 6 tháng bằng việc ra lệnh cho lực lượng an ninh bỏ qua hệ thống tư pháp không hiệu quả và tiêu diệt hàng chục nghìn tội phạm. Ông còn đề xuất giải tán Quốc hội, thành lập "chính quyền cách mạng" và viết lại Hiến pháp... Thế nhưng những lời lẽ gây sốc này lại "lọt tai" người dân nghèo, những người được cho là nạn nhân của tình trạng bất cập trong hệ thống chính trị hiện nay, cũng như là một bộ phận tầng lớp khá giả hơn, đang lo ngại về tình trạng tội phạm tràn lan.

Theo sau ứng cử viên Rodrigo Duterte là Thượng nghị sĩ Grace Poe, người có cách tiếp cận thực dụng hơn trong vụ tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc. Bà Poe, từng du học ở Mỹ, muốn dành nhiều sự hỗ trợ hơn cho Lực lượng Tuần duyên Philippines để tuần tra lãnh hải của đất nước và giúp bảo vệ ngư dân Philippines vốn bị Trung Quốc ngăn không cho đến gần Bãi cạn Scarborough.

Ngoài ra, Bộ trưởng Nội vụ Manuel Mar Roxas, vốn được Tổng thống sắp mãn nhiệm B.Aquino ủng hộ, cũng được coi là một ẩn số đáng quan tâm dù chỉ giành được khoảng 20% tổng số phiếu trong các cuộc thăm dò dư luận gần đây. Ông được đánh giá là có ưu thế mạnh nhất để đương đầu với ứng cử viên Duterte do có thể tận dụng cỗ máy bầu cử của đảng Tự do. Ứng cử viên này có xu hướng tiếp tục chính sách đối ngoại hiện hành dưới thời chính quyền của Tổng thống B.Aquino là duy trì độc lập trong khi tuân thủ những cam kết liên minh với Washington.

Trong bối cảnh tình hình Biển Đông đang ngày càng phức tạp, việc Philippines sẽ thực hiện chính sách như thế nào là điều dư luận hết sức quan tâm. Các ứng cử viên tổng thống đang đứng trước sự lựa chọn không dễ dàng là tiếp tục lập trường cứng rắn trong vấn đề tranh chấp chủ quyền biển đảo và chấp nhận những cái giá không nhỏ về kinh tế hay ưu tiên phát triển quan hệ thương mại với Trung Quốc. Đặc biệt, họ phải vượt qua cái bóng quá lớn của Tổng thống B.Aquino với việc thực thi một chính sách đối ngoại cương quyết. Chính quyền B.Aquino đã đệ đơn kiện Trung Quốc lên Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Haye (Hà Lan) liên quan tới các tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải. Bên cạnh đó, Philippines cũng chủ động hợp tác chặt chẽ hơn về quân sự và an ninh với hai đồng minh then chốt là Mỹ và Nhật Bản, động thái đã khiến tương quan lực lượng trong khu vực có sự thay đổi không nhỏ.

Trong quá trình vận động tranh cử của các ứng cử viên, có thể nhận thấy hai xu hướng chính liên quan tới chính sách đối với Trung Quốc và Mỹ. Ông Roxas và bà Poe, những người đã từng học tập và lập nghiệp ở Mỹ, có quan điểm gần giống với chính quyền sắp mãn nhiệm và nhiều khả năng sẽ tiếp tục thực thi chính sách của ông B.Aquino theo hướng thân Mỹ. Trong khi đó, Thị trưởng Duterte và Phó Tổng thống Jejomar Binay, người bị Tổng thống B.Aquino phản đối mạnh mẽ nhất chưa thể hiện những đường hướng rõ ràng.

Phải nói rằng sự thay đổi của môi trường an ninh và sự xuất hiện những thách thức về chủ quyền đã được phản ánh khá rõ trong các chiến dịch tranh cử tại Philippines. Không chỉ tập trung vào những nỗ lực phát triển kinh tế, việc xử lý các nguy cơ an ninh, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, lợi ích quốc gia đã chiếm một vị trí quan trọng khi đây là mối quan tâm lớn của các cử tri. Dù ai thắng cử thì dư luận đều hy vọng nhà lãnh đạo mới của quốc gia Đông Nam Á sẽ tiếp tục giúp Philippines duy trì danh hiệu điểm sáng kinh tế và đóng góp vào hòa bình, ổn định và thực thi công lý tại khu vực cũng như trên thế giới.