“Nàng Sita” ngày ấy và bây giờ…

Dựng lại “Nàng Sita” cho đợt kỷ niệm đại lễ 1000 năm

“Nàng Sita” vốn là vở diễn của Nhà hát chèo Hà Nội, nó từng gây “đình đám” trong giới sân khấu cách đây 25 năm. Đạo diễn lão làng Doãn Hoàng Giang đã “mạnh tay” thực hiện một cuộc “cách mạng” trên sân khấu chèo khi cải biên chèo cổ, đưa lên sân khấu truyền thống những loại hình nghệ thuật hiện đại. Hát chèo theo kiểu mới, phá bỏ những gì gọi là quy tắc bất di bất dịch của chèo truyền thống. Cũng chính vì thế mà, “Nàng Sita” thời đó đã mang đến cho Nhà hát Chèo Hà Nội 2000 suất diễn, và được mang đi lưu diễn khắp các tỉnh thành cả nước.

Ngày đó, đã có những luồng ý kiến trái chiều về vở diễn. Có người cho là Doãn Hoàng Giang “phá” chèo. Người lại cho rằng, đây là một hướng đi mới của chèo, để nghệ thuật truyền thống này phát triển phù hợp với xu hướng của thời đại. Riêng Doãn Hoàng Giang vẫn bảo vệ quan điểm của mình.

25 năm sau, đạo diễn “gạo cội” của làng sân khấu Việt Nam này tiếp tục phục dựng lại vở “Nàng Sita” và ông vẫn giữ lập trường “cách tân chèo”. Ngày 5/10 vừa qua, vở diễn “Nàng Sita” ra mắt công chúng, với màu sắc mới nhưng dựa trên “nền” cũ. “Nàng Sita” của ngày nay vẫn đằm thắm, vẫn hấp dẫn và lôi cuốn người xem. Rõ ràng, quan điểm cách tân chèo không phải là không có lý, bởi vở “Nàng Sita” ít nhiều cũng khiến người xem thấy sự mới mẻ, trẻ trung của nghệ thuật truyền thống.

Cốt vở vẫn giữ nhưcũ, nhưng những nhân vật chủ chốt của vở “Nàng Sita” mới lại có sự đổi. Hai nhân vật chính là hoàng tử Pơ - Liêm và nàng Sita được giao cho các nghệ sĩ Quang Dương và Thu Huyền, hay cho cặp Quốc Chiêm- Lâm Bằng của 25 năm trước.

Đạo diễn Doãn Hoàng Giang đã không ngại ngần khi “phó thác” một vai diễn khó cho một nghệ sĩ tuổi đời và tuổi nghề còn khá trẻ - Quang Dương. Quang Dương sinh năm 1985 và mới vào Nhà hát được 1 năm, nhưng có lẽ do khả năng tiềm ẩn cũng như sự trẻ trung của diễn viên này nên Doãn Hoàng Giang quyết định để anh “nhập” vai với hy vọng đây sẽ là nhân tố mới cho vở diễn. Quang Dương đã làm tròn vài diễn, cho dù có đôi lúc anh vẫn thiếu kinh nghiệm khi xử lý.

Nghệ sĩ Thu Huyền, người đã quen thuộc với vai diễn Thị Mầu của sân khấu chèo Hà Nội, đã vào vai nàng Sita nhuần nhuyễn, đằm thắm, cho dù sở trường của Thu Huyền là những vai “đào lệch”. Dù có sự chênh lệch vể tuổi tác, nhưng rõ ràng cả Quang Dương và Thu Huyền đã làm tạo nên một màu sắc mới cho “Nàng Sita” phiên bản mới.

Sau “Nàng Sita” sẽ là…

Thành phố đã đồng ý cấp kinh phí cho Nhà hát để thực hiện dự án khôi phục vốn cổ của chèo Hà Nội. Theo đó, Nhà hát Chèo Hà Nội sẽ khôi phục, dàn dựng lại trên 20 đầu mục, gồm các trích đoạn chèo cổ, các vở diễn truyền thống và 7 vở chèo cổ mẫu mực. Sau đó, sẽ là việc thu âm, ghi hình để lưu lại cho các thế hệ sau, song song với việc biểu diễn phục vụ đông đảo khán giả.

Tiếp theo “Nàng Sita” sẽ là vở “Ngọc Hân công chúa” của đạo diễn NSND Dương Ngọc Đức, kịch bản Lưu Quang Vũ. Sang năm 2009 sẽ hoàn chỉnh khoảng 3 vở chèo cổ và 2 vở chèo truyền thống, nên khối lượng công việc rất lớn. Dự án này thực hiện từ 2007 đến 2013.

Sang 2009, Nhà hát sẽ phục hồi vở “Kim Nham”, hiện tại đã có 5 kịch bản của “Kim Nham” mà các tác giả đang chỉnh lý. Đây là một trong những vở diễn phải chỉnh lý lại nhiều nhất. Vì trước đây, “nguyên bản” vở này dài hơn 3 tiếng, do vậy các tác giả sẽ phải chỉnh lý lại cho ngắn đi mà vẫn đảm bảo được nội dung và tinh thần của vở diễn. Các vở diễn sẽ phục dựng lại như “Lưu Bình Dương Lễ”, “Quan Âm Thị Kính”, “Trương Viên” (sẽ chỉnh lý), “Trinh Nguyên”…

Nói về kế hoạch phục dựng những vở chèo cổ, NSƯT Trịnh Thúy Mùi, Giám đốc nhà hát chèo Hà Nội cho biết, để thực hiện tốt việc phục dựng vở và công diễn sâu rộng cho công chúng, năm 2010 Nhà hát sẽ dự định khánh thành sân khấu nhà hát (rạp Đại Nam cũ). Đây cũng là dự án trong dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Lệ Quyên