Mục tiêu phải là thúc đẩy sản xuất

Mặt tiền của một công ty trên phố Hàng Tre được quán bia thuê lại làm nơi kinh doanh. Ảnh: Đàm Duy

Thống kê mới đây cho thấy, cả nước hiện còn 3.311 tổ chức, DN sử dụng đất không đúng mục đích, để hoang hóa, lãng phí với diện tích hơn 25.587ha. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ Tài nguyên - Môi trường và các địa phương, sau một năm các cơ quan chức năng cũng chỉ thu hồi được 4.731ha đất vi phạm. Bên cạnh đó, còn nhiều dự án "treo" trên khắp cả nước, cụ thể vẫn còn hơn 20.000ha đất trong dự án "treo", trong đó có không ít diện tích ở các vị trí đắc địa. Điều này đồng nghĩa với việc hàng trăm nghìn tỷ đồng đang bị lãng phí. Trong đó, khối cơ quan nhà nước để lãng phí đất nhiều nhất, với 863,43ha...

Trước thực trạng đó, Chính phủ đã ban hành NĐ 121/2010/CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ số 142/2005/CP về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước. NĐ yêu cầu giá thuê đất phải sát với giá chuyển nhượng sử dụng đất trên thị trường trong điều kiện bình thường thay vì được UBND tỉnh, TP quyết định và công bố hằng năm. Tỷ lệ tính tiền thuê đất được tính 1,5-3% giá đất, trong khi theo NĐ 142/2005/CP chỉ 0,5-2%. Theo các chuyên gia, quy định mới của Chính phủ sẽ buộc các DN phải sử dụng tài nguyên đất hiệu quả hơn, hạn chế việc DN được giao đất lại không có kế hoạch sử dụng đúng mục đích...

Tăng tiền thuê đất, cần lộ trình phù hợp

Mặc dù việc tăng tiền thuê đất, mặt nước là cần thiết, song trong bối cảnh DN đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, như lãi suất ngân hàng, chi phí nguyên vật liệu đầu vào tăng... thì việc tăng tiền thuê đất cần có lộ trình phù hợp. Theo phản ánh của nhiều DN, giá thuê đất năm 2011 đã tăng 1,5-5 lần so với năm 2006, tỷ lệ phần trăm để xác định đơn giá thuê đất cũng được điều chỉnh từ 0,5% lên 1,5% (tăng gấp 3 lần) đã gây nhiều bất lợi cho DN trong việc duy trì hoạt động SXKD. Ví dụ, năm 2011 chi phí thuê đất của Tổng Công ty CP May 10 (huyện Gia Lâm) là 4,94 tỷ đồng, tăng 3,5 tỷ đồng so với năm ngoái. Thêm vào đó, chính sách giá của Chính phủ tăng đã ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất của DN, như chi phí than tăng 54%, bảo hiểm xã hội tăng 13,7%, điện sản xuất tăng 25,3%, vận chuyển bốc xếp tăng 20%... Dự kiến, tổng chi phí hoạt động cả năm nay của DN khoảng 213,5 tỷ đồng, tăng thêm 56 tỷ đồng so với năm 2010. Đại diện Tổng Công ty CP May 10 cho rằng, không một quốc gia nào trên thế giới có GDP bình quân chỉ vào khoảng 1.200 USD/người (tính theo năm 2010) mà giá đất lại cao vào loại nhất thế giới như ở nước ta. Dù việc điều chỉnh giá đất sau 5 năm theo NĐ 121/CP là cần thiết, vì nhiều khu vực nông thôn trở thành đô thị, nên giá thuê đất cũng cần thay đổi. Tuy nhiên, thực hiện NĐ này cần phải có lộ trình. Cùng quan điểm với Tổng Công ty CP May 10, đại diện Công ty TNHH Cảng Khuyến Lương cũng cho biết, từ năm 2004 đến nay, chi phí thuê đất hằng năm của DN liên tục tăng. Theo dự toán kinh doanh năm 2011 của công ty, số tiền thuê đất dự tính là 1,3 tỷ đồng, nhưng nay lên gần 5 tỷ đồng khiến chi phí cho sản xuất tăng đột biến…

Tại hội thảo đối thoại về chính sách thuê đất, mặt nước do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với các ngành chức năng tổ chức mới đây tại Hà Nội, nhiều DN đã bày tỏ sự ủng hộ việc điều chỉnh giá thuê đất theo tinh thần của NĐ 121/CP để tránh lãng phí tài nguyên đất. Tuy nhiên, các DN cho rằng, nếu xác định giá đất theo giá thị trường để tính thuế cho DN SXKD sẽ tạo nhiều sức ép lớn cho DN... Ghi nhận ý kiến của DN, đại diện Bộ Tài chính cũng cho rằng, thực hiện NĐ 121/CP vào thời điểm này sẽ khiến DN gặp khó khăn. Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các ngành liên quan tổng hợp ý kiến của DN để trình Chính phủ xem xét ngay trước kỳ họp tới của Quốc hội. Hướng đề xuất sửa đổi sẽ là nâng cao tính cạnh tranh của DN trong nước đối với DN có vốn đầu tư nước ngoài, nhằm tạo điều kiện cho DN phát triển thông qua việc xây dựng một chính sách hợp lý về giá thuê đất phục vụ SXKD.