Ca khúc “Mùa xuân trên quê hương” của nhạc sĩ Hoài Mai ra đời trong không khí vui mừng, phấn khởi của toàn dân tộc đón chào mùa xuân đầu tiên trên Tổ quốc Việt Nam thống nhất: “Quê hương vang mãi muôn khúc ca tưng bừng/ Đời vui náo nức sức sống đang trào dâng/ Mùa về trên quê hương, nghe hai tiếng thân thương/ Khi sông núi nối liền, tin vui đến mọi miền”.
Nhạc sĩ Hoài Mai tâm sự: Tháng 4-1976 diễn ra cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội trong cả nước, một sự kiện lịch sử lớn, trọng đại của đất nước. Đó là mơ ước lớn nhất của toàn dân tộc. Trong thời khắc thiêng liêng ấy, ông nhớ đến Bác Hồ với ước vọng Việt Nam độc lập, hòa bình, thống nhất. Sau nhiều đêm trằn trọc, ông đã cảm hứng sáng tác “Mùa xuân trên quê hương”: “Vượt mọi nỗi gian lao, hàn lại vết thương đau/ Lòng ta hằng nung nấu nguyện ước của Bác Hồ/ Cùng dựng xây đất nước cho đời thêm mơ ước/ Tương lai sẽ ngập tràn một niềm vui bao la”.
Với giai điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển, lời ca cô đọng, giản dị, bài hát có sức lay động lòng người. Ca khúc nhanh chóng được đông đảo công chúng yêu thích và được tặng thưởng Giải A của Hội Nhạc sĩ Việt Nam - Giải thưởng âm nhạc đầu tiên dành cho nhạc sĩ hai miền sau ngày đất nước thống nhất.
Nhạc sĩ Lê Văn Lộc, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Âm nhạc thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ: Ca khúc “Mùa xuân trên quê hương” cho thấy âm hưởng rất nhẹ nhàng, nhưng lại có tác động mạnh mẽ trong nội tâm. Hễ cứ nghe bài hát này là ông cảm thấy bản thân có một nguồn động lực, thôi thúc rất lớn từ bên trong.
Nhạc sĩ Hoài Mai tên thật là Trần Hoài Mai, sinh năm 1932, quê ở thành phố Hồ Chí Minh. Tham gia kháng chiến từ 1945, năm 1954, ông tập kết ra Bắc, học tại Nhạc viện Hà Nội, từng được giữ lại giảng dạy và biểu diễn đàn contrebasse trong dàn nhạc giao hưởng. Năm 1964, ông được cử ra nước ngoài học âm nhạc nhưng ông từ chối, tình nguyện vào Nam, tham gia Đoàn văn công Giải phóng. Sau năm 1975 ông chuyển về công tác tại Hội Âm nhạc thành phố Hồ Chí Minh đến khi nghỉ hưu.
Nhạc sĩ Hoài Mai còn được biết đến với các ca khúc như “Long An chiến thắng”, “Lời Bác vọng về”, “Trên lưng trời anh lập chiến công”... Nhưng có lẽ bài hát hay nhất của ông, ghi đậm trong tâm hồn người yêu nhạc là “Mùa xuân trên quê hương”, tác phẩm được ra đời đúng vào mùa xuân đầu tiên của đất nước thống nhất.
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.