Lạm dụng, trục lợi từ Quỹ Bảo hiểm y tế: Hồi chuông cảnh báo

Mỗi năm bội chi 10 nghìn tỷ đồng

Ông Lê Văn Phúc, Phó Trưởng ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế (BHYT) mới đây đã công bố những con số đáng lo ngại. Theo đó, trong 6 tháng đầu năm 2017, chỉ khám chữa bệnh BHYT là 41.283 tỷ đồng, chiếm 59,5% quỹ được sử dụng trong năm 2017, vượt 6.500 tỷ đồng so với dự toán chỉ 6 tháng của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam. Ông Lê Văn Phúc cho biết, nhiều địa phương đã sử dụng hết 70%, thậm chí 90% Quỹ Khám chữa bệnh BHYT cả năm của tỉnh như: Quảng Nam, Quảng Trị.

Ông Lê Văn Phúc cảnh báo: Trong điều kiện chính sách BHYT ổn định, mức đóng không tăng, với mức chi tiêu như hiện nay, dự kiến mỗi năm Quỹ BHYT phải bù 10.000 tỷ đồng cho chi khám, chữa bệnh BHYT và đến năm 2020 sẽ sử dụng hết nguồn dự phòng để cân đối quỹ. Nếu các chính sách được điều chỉnh theo hướng mở rộng danh mục thuốc, chi trả ARV điều trị HIV, thuốc lao, khấu hao trang thiết bị, tài sản cố định…, thì chi phí sẽ còn tăng cao hơn nhiều lần. Dự kiến đến năm 2020 quỹ sẽ thiếu hụt khoảng 100 nghìn tỷ đồng.

Theo ông Đàm Hiếu Trung, Phó Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc, 7 tháng đầu năm 2017, có hơn 91 triệu lượt khám bệnh theo thẻ BHYT với đề nghị thanh toán là 46.686 tỷ đồng. Trong đó, 31 tỉnh gia tăng chi phí khám, chữa bệnh trên 40% so với cùng kỳ 2016. Đặc biệt, có một số tỉnh gia tăng trên 70% như: Kon Tum, Lạng Sơn, Khánh Hòa. Trong cùng thời gian, có 1.580 bệnh nhân khám, chữa bệnh bình quân từ 8 lần/tháng trở lên với 100.855 lượt khám, số tiền yêu cầu thanh toán là 21 tỷ đồng; có 732 bệnh nhân khám, chữa bệnh tại 3 cơ sở y tế trở lên với 46.696 lượt khám, chữa bệnh, số tiền gần 11 tỷ đồng. Bạc Liêu là tỉnh có tần suất khám, chữa bệnh cao nhất toàn quốc: 2,06 lần/thẻ, Đồng Nai 1,57 lần/thẻ (tần suất chung toàn quốc 1,14 lần/thẻ). Những bất thường này là nguyên nhân chính dẫn tới bội chi Quỹ BHYT. Điển hình như, bệnh nhân Tiền Văn B. đi khám chữa bệnh 132 lượt tại 7 cơ sở y tế trong 8 tháng với số tiền BHYT chi trả là hơn 30 triệu đồng. Có ngày bệnh nhân này đi khám tại 3 cơ sở.

Nhiều chi phí bất hợp lý tại các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT cũng đã được BHXH Việt Nam chỉ ra. Một số cơ sở như: Bệnh viện Phục hồi chức năng, y học cổ truyền tại Nghệ An chỉ định 100% bệnh nhân đến khám bệnh vào điều trị nội trú... Một số cơ sở y tế tạo sẵn bộ con dấu chỉ định hơn 10 xét nghiệm để áp cho tất cả các bệnh nhân tới khám như là quy trình bắt buộc. Các bệnh nhân tới khám vì bất kỳ bệnh gì cũng được chỉ định làm một loạt xét nghiệm như nhau.

Ông Lê Văn Phúc cũng đưa ra các nguyên nhân khác gây bội chi Quỹ BHYT, trong đó có việc các bệnh viện kê thêm giường, các bệnh viện tư nhân tự xuống hạng để được khám, chữa bệnh thông tuyến, chế tài xử phạt chưa đủ mạnh…

Trách nhiệm của cả hệ thống chính trị

Trước tình trạng trục lợi Quỹ BHYT, ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cho biết: Quỹ BHYT luôn bảo đảm mức chi tối đa, hợp lý, hợp pháp cho các trường hợp thực sự cần điều trị. Tuy nhiên, không thể chấp nhận những chi phí bất hợp lý, lãng phí nguồn tài chính quan trọng này, làm tăng chi trong khi nguồn quỹ có hạn. Với các trường hợp bị phát hiện lạm dụng quỹ, BHXH Việt Nam đã yêu cầu các tỉnh, thành phố thực hiện giám định trực tiếp theo đúng quy trình giám định, thu hồi các khoản chi không đúng, công khai trên trang thông tin điện tử của địa phương và các phương tiện truyền thông. Trách nhiệm quản lý Quỹ BHYT không chỉ thuộc về cơ quan BHXH, cần có sự chung tay của người dân và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, các bộ, ngành, chính quyền địa phương và các cơ sở khám, chữa bệnh.

Tại buổi làm việc diễn ra đầu tháng 9 nhằm tìm giải pháp xử lý vấn đề bội chi Quỹ BHYT, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cũng đã chỉ đạo các cơ quan chức năng phải chấn chỉnh và xử lý nghiêm tình trạng trục lợi, lạm dụng Quỹ BHYT. Phó Thủ tướng yêu cầu BHXH Việt Nam cấp tài khoản truy cập hệ thống cho Giám đốc BHXH, Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố để nắm được số liệu thống kê, báo cáo lãnh đạo xử lý khi phát hiện sai phạm; đồng thời phải tin học hóa toàn bộ hệ thống quản lý khám, chữa bệnh BHYT, kể cả các bệnh viện tư nhân.

Phó Thủ tướng Chính phủ đề nghị Bộ Tài chính, Bộ Y tế, BHXH Việt Nam rà soát các quy định hiện hành về thực hiện chế độ BHYT, nhằm bảo đảm hài hòa giữa quyền lợi của người tham gia BHYT và khả năng chi trả của BHYT. Bên cạnh đó, Bộ Y tế, BHXH Việt Nam khẩn trương trình Thủ tướng các giải pháp chấn chỉnh tình trạng trục lợi Quỹ BHYT như hiện nay.