Kinh nghiệm quốc tế phát triển kinh tế hợp tác xã

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung cho biết, số lượng hợp tác xã (HTX) ở Việt Nam không ngừng tăng lên, doanh thu và thu nhập của thành viên, người lao động trong HTX dần được cải thiện, giúp nâng cao đời sống kinh tế hộ thành viên, góp phần xoá đói giảm nghèo, ổn định xã hội. Tuy nhiên, thực tiễn phát triển khu vực kinh tế tập thể còn gặp nhiều khó khăn do trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ đa số còn yếu, cơ sở hạ tầng, vật chất, kỹ thuật của HTX nghèo nàn. Các chính sách của Nhà nước về hỗ trợ còn những hạn chế nhất định.

Các thách thức này đặt ra yêu cầu bức thiết cần thay đổi, phát huy các lợi thế và vận dụng kinh nghiệm quốc tế vào hoàn thiện chính sách phát triển khu vực kinh tế HTX của Việt Nam.

Các chuyên gia quốc tế đã chia sẻ thực trạng HTX thường gặp trong quá trình hoạt động như nguồn vốn, nhân lực và cách quản trị, thị trường cũng như tầm quan trọng của HTX.

Bà Jedsadaporn Sathapatyanon, Trưởng ban Hợp tác quốc tế Cục Phát triển HTX Thái Lan cho biết, các HTX đã đóng một vai trò quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp, tín dụng và dịch vụ. Hiện nay, Cơ quan Phát triển HTX (CPD) trực thuộc Bộ Nông nghiệp và HTX Thái Lan chịu trách nhiệm thúc đẩy và củng cố phong trào HTX ở nước này.

Chia sẻ kinh nghiệm trong việc thành lập một cơ quan hỗ trợ HTX, bà Elizabeth Organo Batonan, Phó Cục trưởng Cục Đăng ký, Giám sát và Kiểm tra, Cơ quan Phát triển HTX Philippine cho biết, Cơ quan phát triển HTX (CDA) của nước này chủ trì các dự án hỗ trợ thực chất cho khu vực HTX. Tuy nhiên, các ban ngành khác cũng có nghĩa vụ cung cấp dịch vụ, hỗ trợ kỹ thuật, tài chính. Philippin có hơn 27 loại hình HTX do có nhiều ngành nghề kinh doanh, lĩnh vực hoạt động khác nhau. Do đó, CDA còn có chức năng kết nối các HTX với nhau, hoặc các HTX với cơ quan chức năng theo ngành nghề để nhận được sự hỗ trợ phù hợp.

Theo Liên đoàn HTX CHLB Đức, dựa trên kinh nghiệm phát triển của khu vực HTX Đức, việc hỗ trợ hợp tác xã ở giai đoạn đầu mới thành lập là tương đối quan trọng. Việc tạo ra khuôn khổ pháp lý phù hợp để HTX có thể tiếp cận tín dụng cũng có thể coi là biện pháp hỗ trợ quan trọng. Điều này giúp HTX có được đòn bẩy tài chính để phát triển hoạt động kinh doanh, nhưng không triệt tiêu những nguyên tắc cơ bản của mô hình HTX, đặc biệt là nguyên tắc tự lực.

Một nội dung khác liên quan đến việc phân phối lại thu nhập từ thặng dư cho thành viên HTX. Ở đây, thặng dư được tính là doanh thu từ các giao dịch giữa HTX và thành viên. Việc hoàn trả số tiền hay lợi nhuận phân phối theo mức độ sử dụng dịch vụ có thể được ghi nhận theo các quy định trong điều lệ của từng HTX.