Không lẽ chính quyền bó tay?

Hàng nghìn mét vuông đất công bị chiếm dụng

Ngày 30-6-2014, Báo Hànộimới đăng bài phản ánh tình trạng vi phạm đất đai nghiêm trọng và rất phức tạp tại khu vực hồ Đồng Rạnh và hành lang đê sông Nhuệ trên địa bàn phường Phú Đô. Trước thực trạng này, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Hồng Khanh đã chỉ đạo quận Nam Từ Liêm kiểm tra cụ thể hồ sơ quản lý và thực tế sử dụng đất tại khu vực; tổ chức thanh tra việc chấp hành pháp luật về đất đai, trật tự xây dựng, xử lý nghiêm các vi phạm của tổ chức, cá nhân liên quan, khôi phục mặt bằng để quản lý theo hồ sơ địa chính.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND thành phố và tiếp thu thông tin báo nêu, phường Phú Đô và UBND quận Nam Từ Liêm đã tiến hành thống kê, rà soát những vi phạm cũ, đồng thời tăng cường kiểm tra, phát hiện và lập hồ sơ, xử lý vi phạm phát sinh. Theo UBND phường Phú Đô, khu vực hồ Đồng Rạnh, nơi đang diễn ra tình trạng vi phạm khá phức tạp có diện tích 6,2ha. Hiện trên khu vực có 36 công trình vi phạm (toàn bộ là nhà cấp 4) với tổng diện tích khoảng 2.000m2, tập trung ở 2 phía đầu hồ. Bên cạnh các hộ đã "nhảy dù" để chiếm đất thì việc đổ đất vào lòng hồ cũng diễn ra nghiêm trọng trong thời gian dài, với diện tích san lấp lên đến 3.000m2.

Ngoài hồ Đồng Rạnh, trên khu vực hành lang sông Nhuệ và hồ Đìa Bãi cũng có hàng trăm vụ vi phạm, với nhiều vụ việc phức tạp, tồn tại nhiều năm nay chưa được xử lý. Thống kê tại hành lang sông Nhuệ, có 208 công trình vi phạm hành lang bảo vệ đê, chủ yếu đã xây dựng nhà cấp 4, nhà xưởng, nhà lợp tôn và nhà tạm. Trong các vụ vi phạm, một số hộ có tổng diện tích rất lớn, lên đến hàng nghìn mét vuông như hộ ông Bùi Văn Chiến tổng diện tích vi phạm đất công 1.040m2, trong đó dùng làm đất ở là 60m2, đã xây dựng nhà cấp 4; ông Nghiêm Văn Hà diện tích vi phạm 1.040m2, trong đó đất ở là 120m2, đã xây dựng nhà sàn, nhà cấp 4... Đáng chú ý là có nhiều hộ đã "biến" đất công thành đất ở, đất sản xuất kinh doanh với diện tích hàng trăm mét vuông như trường hợp của ông Ngô Thanh Hải, diện tích vi phạm 500m2, đã xây dựng nhà xưởng; ông Nguyễn Ngọc Minh 200m2, đã xây dựng nhà xưởng; ông Năm diện tích vi phạm 200m2, đã xây dựng nhà xưởng; ông Lê Thái Hà diện tích vi phạm 200m2, đã xây dựng nhà xưởng; bà Thái Thị Ngọc diện tích vi phạm 240m2, đã xây dựng nhà cấp 4; ông Đức diện tích vi phạm 525m2, đã xây dựng nhà ở cấp 4; ông Nguyễn Đình Chiến diện tích vi phạm 280m2, xây dựng nhà cấp 4... Tổng diện tích vi phạm ở hành lang sông Nhuệ là hơn 52.000m2, trong đó riêng vi phạm để sử dụng làm đất ở hơn 13.000m2. Nghiêm trọng hơn, tại khu vực hồ Đìa Bãi có tới 33 công trình xây dựng nhà kiên cố 3-4 tầng với tổng diện tích vi phạm 1.980m2.

Cần tổ chức thanh tra toàn diện

Nói về những khó khăn trong quản lý đất công ở những khu vực kể trên, Chủ tịch UBND phường Phú Đô Nguyễn Thị Hường cho biết, hồ Đồng Rạnh và hành lang sông Nhuệ là 2 khu vực "nhạy cảm", rất dễ xảy ra vi phạm, giao thông đi lại khó khăn, nhiều vị trí cây cối mọc um tùm, lẩn khuất; đối tượng vi phạm thường xây dựng vào ban đêm, dùng nhiều thủ đoạn tinh vi để che mắt lực lượng kiểm tra. Để tìm hiểu rõ hơn về mức độ phức tạp cũng như những khó khăn trong quản lý theo như lãnh đạo phường nói, trong 2 ngày 21-8 và 26-8, PV Hànộimới quay lại khu vực này đã chứng kiến thêm nhiều chi tiết vi phạm mới ngay trên các công trình vi phạm cũ. Một ngôi nhà cấp 4 phía hành lang sông Nhuệ, gần chợ Phú Đô, cách đây gần 2 tháng tường nhà phía mặt tiền vẫn chỉ xây thô, nhưng khi chúng tôi trở lại ngày 21-8 đã được trát phẳng phiu. Đi dịch lên phía trên, gần Trạm bơm Đồng Bông chúng tôi tiếp tục phát hiện 3 lao động đang tích cực đổ đất phế thải vào khu vực đất trống rộng đã lên đến khoảng 100m2 ở phía hành lang sông Nhuệ. Phía đối diện là lối mòn ô tô chạy vào đổ đất trong hồ Đồng Rạnh từ trước, được người dân trồng chuối vây kín. Đến ngày 26-8, khi quay lại thì vườn chuối và hàng rào dựng trước đó đã bị cơ quan chức năng phá dỡ. Ngoài những trường hợp chúng tôi chứng kiến ở thực địa thì theo thống kê của phường Phú Đô, từ tháng 4-2014 đến nay lực lượng chức năng phát hiện 5 vụ đổ phế thải, dựng rào chắn... và đã xử lý ngay.

Theo khẳng định của lãnh đạo phường, toàn bộ vi phạm đều tồn tại từ những năm trước, sau khi thành lập phường tình trạng này đã được chính quyền ngăn chặn triệt để. Trả lời về trách nhiệm để xảy ra hàng loạt vi phạm đất đai tại phường Phú Đô, Trưởng phòng Tài nguyên môi trường quận Nam Từ Liêm Nguyễn Trung Nghĩa cho biết: "Quận phải tiến hành thanh tra, kiểm tra mới xác định rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể và đề xuất hướng xử lý. Chúng tôi đã tham mưu cho quận thành lập đoàn thanh tra để rà soát toàn diện tình hình vi phạm đất đai tại phường Phú Đô". Về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm Nguyễn Trường Sơn cũng thừa nhận, trong những năm qua, quận Nam Từ Liêm (trong đó có phường Phú Đô) có tốc độ đô thị hóa nhanh nên tình trạng lấn chiếm đất công, chuyển mục đích diễn biến phức tạp. Qua nhiều thời kỳ, UBND huyện Từ Liêm (cũ) và UBND các xã (trong đó có xã Mễ Trì) đã tích cực xử lý nhưng các đối tượng vẫn cố tình vi phạm. Tại khu vực hồ Đồng Rạnh, hành lang sông Nhuệ có vị trí xa khu dân cư, không thuận lợi cho việc đi lại nên công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng cũng gặp nhiều khó khăn.

Một vấn đề được quan tâm hiện nay là riêng diện tích hồ Đồng Rạnh rộng 6,2ha nhưng phần lớn đang bị xâm phạm, bỏ hoang hoặc sử dụng chưa hiệu quả. Trong khi đó, theo quy hoạch, có 0,5ha nằm trong chỉ giới giải phóng mặt bằng dự án xây dựng Trung tâm Thể thao quân đội; 0,2ha trong chỉ giới giải phóng mặt bằng dự án cải tạo Trạm bơm Đồng Bông 1, phần còn lại nằm trong quy hoạch Khu liên hiệp thể thao quốc gia. Như vậy, toàn bộ diện tích hồ Đồng Rạnh đã nằm trong quy hoạch nên việc ngăn chặn tình trạng lấn chiếm đất công càng trở nên cấp thiết, nếu không sẽ gây ra rất nhiều hệ lụy cho công tác giải phóng mặt bằng, xây dựng các dự án về sau này. Trao đổi về các giải pháp sắp tới, Chủ tịch phường Phú Đô Nguyễn Thị Hường cho biết, thời gian qua phường đã công khai số điện thoại của lãnh đạo chủ chốt UBND phường trên hệ thống loa truyền thanh để nhân dân kịp thời thông báo khi có vi phạm xảy ra; tổ công tác của phường tổ chức kiểm tra hằng ngày và có sổ nhật ký theo dõi; lực lượng công an, bảo vệ tổ dân phố phân công trực theo ca để kiểm soát vi phạm... Về lâu dài, phường đã gửi kiến nghị lên UBND quận, đề xuất một số giải pháp như tăng cường thêm lực lượng thanh tra xây dựng hỗ trợ phường; hỗ trợ kinh phí để rào xung quanh hồ (phần diện tích còn lại)... "Phần lớn diện tích hồ Đồng Rạnh nằm trong quy hoạch Khu liên hiệp thể thao quốc gia, tuy nhiên chưa xác định được thời gian thực hiện quy hoạch, nếu để như hiện nay thì việc quản lý gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, UBND phường kiến nghị quận cho phép phường được san lấp một phần diện tích ở phía bờ hồ giáp đê sông Nhuệ để làm bãi tập kết vật liệu xây dựng cho các hộ dân mượn kinh doanh, đồng thời ngăn chặn hiệu quả xe ô tô đổ trộm đất phế thải" - bà Hường kiến nghị.

Đánh giá về những đề xuất của UBND phường Phú Đô, Trưởng phòng Tài nguyên môi trường quận Nam Từ Liêm cho rằng những kiến nghị là phù hợp với bối cảnh thực tế hiện nay đang xảy ra, nhưng xét trên khía cạnh Luật Đất đai thì cần phải xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm đúng quy định pháp luật. Quận đã chỉ đạo phường, việc làm quan trọng nhất hiện nay là không được để xảy ra vi phạm mới, đồng thời tích cực hoàn thiện hồ sơ vi phạm cũ đối với từng trường hợp cụ thể để có hướng xử lý phù hợp và kiên quyết.