Không làm phát sinh tổng mức đầu tư cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025

Chuyển đổi mục đích sử dụng 1.054,63ha rừng

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, sự cần thiết đầu tư dự án đã được xác định tại Nghị quyết số 44/2022/QH15 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.

Trên cơ sở đó, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.

Cụ thể, diện tích rừng đề nghị chuyển mục đích sử dụng là 1.054,63ha, bao gồm: 111,84ha rừng phòng hộ, 4,45ha rừng đặc dụng, 802,91ha rừng sản xuất, 135,43ha rừng ngoài quy hoạch 3 loại rừng (có nguồn gốc rừng phòng hộ 14,89ha, từ rừng đặc dụng 0,22ha, từ rừng sản xuất 120,32ha); diện tích đất lâm nghiệp 1.863,94ha, bao gồm: Đất rừng phòng hộ 138,10ha, đất rừng đặc dụng 4,61ha, đất rừng sản xuất 1.721,23ha; diện tích đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên 1.721,96ha.

Thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, về sự phù hợp đối với quy hoạch lâm nghiệp và quy hoạch sử dụng đất, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương cập nhật nhu cầu sử dụng đất, rừng của dự án vào các quy hoạch có liên quan để bảo đảm chặt chẽ các cơ sở, điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất rừng, rừng, đất trồng lúa nước hai vụ cho dự án.

Đối với diện tích đất rừng và đất lúa cần chuyển đổi, Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát chặt chẽ diện tích đất rừng và diện tích đất trồng lúa hai vụ cần chuyển đổi, bảo đảm tối ưu diện tích đất cần chuyển đổi để thực hiện dự án, chịu trách nhiệm về tính chính xác của các số liệu này và khẩn trương trồng rừng thay thế, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ, trách nhiệm quản lý đối với diện tích đất trồng lúa nước hai vụ theo đúng quy định pháp luật.

“Đối với những vấn đề phát sinh, trong quá trình giám sát triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 không có vấn đề lớn liên quan cần xử lý, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị thực hiện theo quy định pháp luật hiện hành”, ông Vũ Hồng Thanh nói.

Bổ sung cơ chế “mở” trong thực hiện dự án cao tốc

Thảo luận về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị làm rõ hơn nguyên nhân chênh lệch số liệu về chiếm dụng diện tích rừng, đất rừng và đất lúa giữa bước chủ trương đầu tư đã được Quốc hội thông qua và tờ trình chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của dự án.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng bày tỏ băn khoăn về vấn đề Nghị quyết số 44/2022/QH15 của Quốc hội không giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng. Tuy nhiên, tại tờ trình, Chính phủ đề nghị xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng của dự án. Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị cân nhắc về nội dung này.

Làm rõ vấn đề diện tích chuyển đổi, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể khẳng định, đất rừng có vị trí chủ yếu là đồi núi, địa hình phức tạp thì diện tích thực tế có nhiều thay đổi, do đó, diện tích chuyển đổi được đề cập báo cáo sơ bộ và tờ trình này có sự chênh lệch. Về kinh phí dự án, Bộ trưởng cho biết, sau khi rà soát, tính toán kỹ, tổng mức đầu tư dự án vẫn bảo đảm 146 nghìn tỷ đồng đã được Quốc hội thông qua. 

“Toàn bộ 12 dự án thành phần đã chuẩn bị sẵn sàng, 100% mặt bằng đã được bàn giao cho địa phương. Sau khi Nghị quyết được thông qua, Bộ Giao thông Vận tải sẽ chuyển 5.000 tỷ đồng, các địa phương bắt đầu đền bù để tháng 10, tháng 11-2022 có mặt bằng thực hiện dự án”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đề nghị dự thảo Nghị quyết cần bổ sung cơ chế “mở”, trong đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủy quyền cho Chính phủ chỉ đạo giải quyết các thay đổi, điều chỉnh nhỏ trong dự án. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ báo cáo lại Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Nghị quyết với tỷ lệ tán thành đạt 100%.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ hoàn thiện hồ sơ dự án, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ tư theo quy định; chỉ đạo UBND các tỉnh có dự án cần thống kê, kiểm đếm chính xác về loại đất, diện tích đất, tài sản trên đất, về loại rừng, diện tích rừng; giám sát tận thu đúng trong phạm vi chuyển đổi mục đích sử dụng đất, không để các đối tượng lợi dụng khai thác lâm sản ngoài phạm vi cho phép, lấn chiếm đất nông nghiệp, lâm nghiệp; khai thác, vận chuyển khoáng sản không đúng quy định; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm phát sinh (nếu có).