Hội tụ và lan tỏa trí tuệ đổi mới sáng tạo

Việt Nam cũng như hầu hết các nước trên thế giới, trong 3 năm vừa qua đã chịu tác động mạnh mẽ bởi đại dịch Covid-19. Dù có không ít khó khăn nhưng việc đầu tư cho đổi mới sáng tạo vẫn được Việt Nam duy trì và đạt hiệu quả trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.

Trên bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2022 của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới thuộc Liên hợp quốc, Việt Nam xếp thứ 48/132 quốc gia và nền kinh tế, thuộc nhóm quốc gia đạt được những tiến bộ lớn nhất trong thập kỷ qua.

Khẳng định những bước đi mạnh mẽ hơn trong đổi mới sáng tạo để hướng quốc gia đến phát triển bền vững, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1269/QĐ-TTg ngày 2-10-2019 thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Trung tâm được xây dựng với mô hình, thông lệ tiên tiến nhất, phù hợp với bối cảnh Việt Nam, có các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, cạnh tranh so với khu vực và quốc tế.

Kết quả đáng khích lệ với cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là đến nay, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam đã cơ bản hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với 3 trụ cột chính: Nhà nước - Viện, Trường - Doanh nghiệp và các chủ thể liên quan. Đối tác quan trọng của Trung tâm hiện là các tập đoàn công nghệ lớn cùng gần 200 quỹ đầu tư trong nước và quốc tế đã tham gia hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Trung tâm cũng hình thành và phát triển Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam với gần 1.600 chuyên gia, trí thức người Việt đang làm việc tại các tập đoàn công nghệ, các viện, trường hàng đầu thế giới…

Nhìn tổng thể, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam đang thể hiện vai trò hạt nhân liên kết, thúc đẩy sự phát triển đầy đủ của các thành tố hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong nước; là đầu mối quốc gia về kết nối các hoạt động đổi mới sáng tạo với nhiều đối tác lớn trên thế giới; là đơn vị tiên phong nghiên cứu, đề xuất các cơ chế hợp tác, mô hình ươm tạo, hỗ trợ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.

Khẳng định đầu tư vào đổi mới sáng tạo là một trong những hướng đi bền vững để phát triển đất nước, trong đó, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam là nơi “hội tụ trí tuệ và lan toả lợi ích đổi mới sáng tạo Việt Nam”, trong chuyến thăm và làm việc tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam vào chiều 4-3 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh: “Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam phải trở thành nơi hội tụ trí tuệ trên khắp thế giới, không kể biên giới, khoảng cách, tuổi tác, từ đó, tạo ra nguồn lực để tiếp tục lan toả lợi ích, giá trị cho toàn xã hội”.

Là nơi “hội tụ và lan toả trí tuệ”, vì vậy, người đứng đầu Chính phủ nêu rõ: “Việc xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo là rất cần thiết và kịp thời. Chúng ta đang đi đúng hướng, đúng đường, do đó có thể yên tâm, mạnh dạn mà đi, mà làm để tổ chức thực hiện thành công”.

Đổi mới sáng tạo là đi tìm cái mới, nên phải “mạnh dạn mà đi, mà làm”. “Vạn sự khởi đầu nan”, các cơ quan quản lý cũng như các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực đổi mới sáng tạo cần có cái nhìn tổng thể về hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia để tạo ra tri thức và truyền tải tri thức vào việc phát triển kinh tế - xã hội. Đây chính là vấn đề cốt lõi, cái đích cuối cùng của việc nghiên cứu, đổi mới sáng tạo. Chỉ khi đổi mới sáng tạo được ứng dụng trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh và đời sống xã hội thì khi đó mới khẳng định được hiệu quả. 

Về phía các bộ, ngành chức năng, cần tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý cho hoạt động đổi mới sáng tạo. Vấn đề cần quan tâm chính là hình thành cơ chế, chính sách để thu hút, hội tụ các trí thức; tạo dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, vườn ươm sáng tạo, hỗ trợ ban đầu một cách hiệu quả cho các startup có trí tuệ, quyết tâm đổi mới sáng tạo.

Việt Nam đang tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Do đó, đổi mới sáng tạo vừa có vai trò giải quyết các vấn đề đặt ra trong nước, đồng thời là chìa khóa mở cảnh cửa cho Việt Nam vươn tầm thế giới trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong đó, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam được kỳ vọng là một trong những “hạt nhân” hội tụ và lan toả trí tuệ đổi mới sáng tạo, mang lại những giá trị tốt đẹp cho cuộc sống hôm nay.