Histerie - chứng bệnh gây ngất hàng loạt

Gần đây, xảy ra hàng loạt trường hợp ngất xỉu của các nữ sinh tại các trường học, nữ công nhân... Các em đều có chung các triệu chứng như co giật chân tay, hồi hộp, không đi đứng nổi rồi... xỉu. Theo cơ quan y tế, đây là những biểu hiện theo hiệu ứng dây chuyền của bệnh lý Histerie.

Histerie (một số nơi ở Nam Bộ còn gọi nôm na là cà-hước) là một chứng bệnh về tinh thần - tâm lý do sự mất thăng bằng về thần kinh - nội tiết gây ra. Bệnh thường gặp nhiều ở nữ giới do những căng thẳng tâm lý và có đặc tính là dễ bị kích ứng, tạo nên các hiệu ứng dây chuyền hàng loạt.

Bệnh này cũng đã được y học đề cập tới từ rất lâu ngay trong thời Hy Lạp cổ đại. Theo Hypocrates thì từ Histerie có xuất xứ từ chữ "uterus" - tử cung. Theo quan niệm của người xưa, loại bệnh lý này vẫn được coi như là... sự nổi loạn của cái... tử cung ở phụ nữ. Từ tuổi dậy thì, dưới ảnh hưởng của các nội tiết tố sinh dục, cơ thể phụ nữ đã có những biến đổi để chuẩn bị kỹ càng hơn cho việc thực hiện chức năng bảo tồn giống nòi của mình và tinh thần cũng như cơ thể người con gái luôn như bị căng lên trong trạng thái chờ đợi. Nếu điều căng thẳng tiềm tàng đó cứ bị kéo dài mãi thì việc kết hợp thêm với các yếu tố khởi phát khác như thần kinh quá căng thẳng, cơ thể mỏi mệt hay thiếu dinh dưỡng... sẽ làm kích hoạt nên một trạng thái rối loạn về chức năng tâm sinh lý (còn gọi là chứng mất cân bằng giới tính). Bệnh hầu như chỉ thấy ở nữ, đa số là chưa chồng con và hay có tính tập thể do họ có chung những điều kiện căng thẳng về tâm sinh lý. Bản chất của bệnh lý này là một dạng rối loạn thần kinh chức năng (nevrose) do ảnh hưởng của sự căng thẳng quá mức mà việc điều hành, chỉ huy của não với các cơ quan bên dưới bị rối loạn hay tự ức chế bảo vệ, làm giải thoát các trung tâm chỉ huy dưới vỏ. Sự mất kiểm soát của vỏ não đối với các trung tâm dưới nó khiến chúng thoát được ra khỏi tầm chi phối của vỏ não và sẽ hoạt động tự động, tự phát để gây ra những biểu hiện tạm thời rất đa dạng (co rút cơ, sùi bọt mép, mất ý thức...) phụ thuộc vào sự hoạt động của loại trung tâm thần kinh nào và cũng chịu ảnh hưởng rất lớn của sự ám thị. Biểu hiện lúc đầu của bệnh thường là nặng đầu, tức ngực, sau đó răng cắn chặt, hoảng hốt, sùi đờm dãi, tinh thần hoảng loạn, tay chân lạnh, hai tay nắm chặt, sau khi khóc to thì các triệu chứng lui dần. Có trường hợp bất tỉnh, đau đầu vật vã, thậm chí bị co giật. Bệnh có thể tái phát nếu tinh thần bất ổn. Người bệnh không có một tổn thương thực thể nào và các loại rối loạn này đều chịu ảnh hưởng của các ám thị tâm lý rất nhiều. Trong lúc chữa bệnh các bác sĩ có thể cho người bệnh uống nước đường, truyền dịch hay tiêm can-xi tĩnh mạch và bệnh thường khỏi ngay - tuy nhiên không phải do Histerie gây ra hạ can-xi hay đường trong máu mà đơn thuần cũng chỉ là một liệu pháp chữa bệnh bằng tâm lý mà thôi.

Theo lý luận của y học cổ truyền phương Đông thì loại bệnh này là do nhiệt tà nội uất kết, nhiễu loạn thần minh và do vậy muốn chữa trị cần phải dưỡng âm trừ nhiệt, giải uất trừ phiền.

Histerie rất hiếm thấy ở nam giới, nhưng thường biểu hiện bằng các cơn kích động, phá phách, hoảng loạn nên hậu quả gây ra đối với xã hội có khi còn nặng nề hơn. Vấn đề đặt ra tại các xí nghiệp, trường học là cố gắng làm sao không phải vì năng suất, vì thi cử mà dồn ép công nhân hoặc học sinh quá mức tới độ mất cân bằng, có thể gây ra rối loạn các trạng thái sinh lý cơ thể. Việc học hành và cân đối với nghỉ ngơi, vui chơi của trẻ em cũng cần được quan tâm đặc biệt đối với tất cả các bậc phụ huynh, nhất là trong mùa thi cử.

TN