“Gốc” và... “ngọn”

Trong điều hành vĩ mô, không chỉ đối với xăng dầu mà bất kỳ ngành kinh tế nào cũng vậy, sẽ không có chuyện gì xảy ra nếu như tổng sản phẩm sản xuất và nhập khẩu bằng với tổng nhu cầu trên thị trường. Thế nhưng, trong mấy tháng vừa qua, nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước đã giảm khoảng 10% so với dự báo, trong khi đó, lượng xăng dầu sản xuất được lại tăng tới 25% do năm ngoái Nhà máy Lọc dầu Dung Quất vẫn chạy thử nghiệm, nay đã vận hành 100% công suất. Trong khi đó, các đầu mối nhập khẩu xăng dầu (đầu mối chính là Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam với hơn 60% thị phần cả nước) phải xây dựng kế hoạch nhập sản phẩm từ trước đó rất lâu nên việc phá vỡ hợp đồng đã ký với đối tác nước ngoài để ký hợp đồng tiêu thụ mới với nhà máy trong nước là điều không thể.

Trước thực tế trên, Bộ Công thương đã cùng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam họp bàn tìm phương án giải quyết để báo cáo Thủ tướng Chính phủ nhưng sẽ rất khó vì việc giải quyết số dầu tồn kho chỉ là phần "ngọn", là giải pháp tình thế trong khi phần "gốc", phần cốt yếu là phải xem lại cơ chế phối hợp giữa các đơn vị tiêu thụ, phân phối xăng dầu trên phạm vi toàn quốc. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, khi mà vấn đề lợi ích của DN và trách nhiệm xã hội chưa được đặt ra và giải quyết đồng thời, hài hòa thì bất cứ một sự tác động nào cũng chỉ mang tính áp đặt và không tránh khỏi lúng túng.

"Giảm nhập khẩu, tăng số lượng đăng ký tiêu thụ" là giải pháp duy nhất đúng cho cả doanh nghiệp sản xuất lẫn kinh doanh loại hàng hóa đặc biệt này nhưng xem ra phải từ năm kế hoạch sau trở đi mới thực hiện được.