Gặp khó trong giáo dục con cái

Cùng với việc mở rộng kinh tế thị trường và sự chuyển hóa từ cái cũ sang cái mới trong phương thức làm ăn, lối sống và văn hóa, cuộc sống gia đình đang đặt ra nhiều vấn đề đáng quan tâm, đặc biệt là việc giáo dục con cái.

Ít kiến thức, thiếu kinh nghiệm

Theo kết quả khảo sát mới đây do Viện Xã hội học tiến hành tại quận Ba Đình và huyện Từ Liêm, điều đáng chú ý là nhiều phụ huynh thiếu kiến thức, kinh nghiệm giáo dục con cái. Có tới 47,4% phụ huynh trả lời là gặp khó khăn về vấn đề này. Anh Nguyễn Văn Nam, 44 tuổi, phường Điện Biên, quận Ba Đình, làm nghề tự do cho biết: "Tôi không thể giúp con học ở nhà vì kiến thức và cách học bây giờ thay đổi, nhiều khi con hỏi bài mình không trả lời nổi. Riêng về ngoại ngữ và máy tính thì tôi chịu hẳn…". Ngày nay, sự truyền đạt kinh nghiệm sống, kiến thức giữa cha mẹ và con cái mang tính hai chiều. Lớp trẻ có điều kiện tiếp xúc với nhiều loại thông tin nên thu nhận được không ít kiến thức mới, rất nhạy bén và năng động. Chị Vũ Thanh Loan, 38 tuổi, thị trấn Cầu Diễn, Từ Liêm tâm sự: "Tôi không hiểu các con suy nghĩ gì. Nhiều khi thấy con sai, tôi phân tích thì con cãi lại, bảo tôi lạc hậu, cổ hủ, biết gì mà nói. Những lúc như vậy tôi buồn và cảm thấy bất lực".

Cũng theo kết quả cuộc điều tra trên, kiến thức, kinh nghiệm trong giáo dục con cái tỷ lệ thuận với trình độ học vấn. Trình độ học vấn càng cao thì càng ít gặp khó khăn trong việc này. 70,3% số phụ huynh có học vấn từ THCS trở xuống nhận thấy họ không có đủ kiến thức kinh nghiệm để giáo dục con. Số cha mẹ có trình độ đại học và sau đại học ít gặp khó khăn nhất. Tuy mức độ khó khăn của phụ huynh theo các thang trình độ học vấn có khác nhau, song ở mức nào thì cũng có những phụ huynh không đủ kiến thức, kinh nghiệm giáo dục con cái. Ngay cả những người có trình độ học vấn cao vẫn có 30,4% số người được hỏi trả lời là gặp khó khăn này.

Không đủ thời gian

Một khó khăn khác mà các phụ huynh gặp phải là thiếu thời gian dành cho việc giáo dục con, với 40,8% số phụ huynh được hỏi gặp khó khăn về vấn đề này. Loại hình nghề nghiệp quyết định số lượng thời gian mà cha mẹ dành để giáo dục con. Các nhà khoa học cho biết, họ đã thống kê và thấy, chiếm tỷ lệ cao nhất về số thời gian trong ngày mà phụ huynh dành cho con là dưới 1 giờ, dù cha mẹ làm nghề gì. Do yêu cầu của công việc, tỷ lệ cha mẹ thiếu thời gian giáo dục con lớn nhất rơi vào nhóm cán bộ, công nhân, viên chức nhà nước (chiếm 48,8%). Phần lớn những người là công nhân, nông dân hay cán bộ doanh nghiệp cũng thiếu thời gian cho con. Chị Mai Thanh Hải, 32 tuổi, thị trấn Cầu Diễn, huyện Từ Liêm cho biết: "Tôi thực sự không có thời gian dành cho con. Tôi đi làm cả ngày ở xí nghiệp, tối về lại bán hàng ăn để kiếm thêm thu nhập. Khi tôi về đến nhà thì các con đã ngủ rồi. Chẳng mấy khi nói chuyện được với chúng, nói gì đến chuyện giáo dục".

Một điểm đáng lưu ý từ cuộc khảo sát trên là cha mẹ có trình độ học vấn đại học và sau đại học lại càng thiếu thời gian dành cho con. 56,9% trong nhóm người này nói rằng họ quá bận nên không có nhiều thời gian trò chuyện, giáo dục con cái. Trong xã hội, thường nhóm có học vấn cao là nhóm có vị thế, vai trò quan trọng, nhiều người là cán bộ chủ chốt trong cơ quan, đơn vị; công việc bên ngoài quá nhiều khiến thời gian dành cho con của họ rất hạn chế. Bên cạnh đó, một số nghề nghiệp đòi hỏi phải đi công tác xa nên quỹ thời gian của họ hết sức eo hẹp.

Theo Ths. Nguyễn Thị Quyên, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, sự tác động của kinh tế thị trường đang có những ảnh hưởng sâu sắc cả theo hướng tích cực lẫn tiêu cực tới mọi mặt của đời sống xã hội, tới hệ thống các giá trị và quy phạm đạo đức. Trong bối cảnh như vậy, do hạn chế về tri thức, về trình độ hiểu biết, về kinh nghiệm cuộc sống, về phương pháp và kỹ năng giáo dục nên nhiều phụ huynh bế tắc trong việc thực hiện chức năng giáo dục đối với con cái. Để khắc phục những khó khăn trên, các bậc cha mẹ cần phải nâng cao trình độ học vấn và hiểu biết để không bị lỗi thời, lạc hậu. Song, điều quan trọng là, dù làm công việc gì, quan trọng và bận rộn đến đâu thì việc dành thời gian, chăm sóc, giáo dục con vẫn phải là ưu tiên hàng đầu.