Đường ảnh hưởng đến não bộ như thế nào?

Theo Tiến sĩ-bác sĩ Bùi Thị Mai Hương, mức tiêu thụ đường ở nước ta tăng lên gấp 7 lần trong 15 năm qua.

Cụ thể, tiêu thụ đồ uống có đường ở Việt Nam từ mức trung bình 6,6lít/người năm 2002 lên 46,5lít/người năm 2017 và năm 2018 là 50,7lít/người. Trung bình một người tiêu thụ khoảng 46,5g đường tự do/ngày, gần bằng mức giới hạn tối đa (50g/ngày) và cao gần gấp đôi so với mức khuyến cáo dưới 25g/ngày của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Đặc biệt, một lon nước ngọt có gas chứa tới 36g đường.

Kết quả nghiên cứu gần 2.000 người về thói quen sử dụng nước ngọt có gas cho thấy, trên 57% có thói quen uống nước ngọt có gas. Trong đó 13% nam giới được hỏi và có uống nước ngọt có gas cho biết uống mỗi ngày; gần 16% uống 5-6 lần/tuần; gần 29% uống 3-4 lần/tuần. Ở nữ giới, tỷ lệ này tuy có thấp hơn nhưng cũng có đến hơn 10% uống mỗi ngày.

Theo WHO, việc tiêu thụ lượng đường tự do cao hơn sẽ đe dọa chất lượng dinh dưỡng, dẫn đến tăng cân không lành mạnh và tăng nguy cơ béo phì cùng nhiều bệnh không lây nhiễm khác, đặc biệt là sâu răng - bệnh phổ biến nhất trên toàn cầu.

Ngoài gây sâu răng, làm mòn răng, Tiến sĩ-bác sĩ Bùi Thị Mai Hương cho biết thêm, việc trẻ vị thành niên tiêu thụ quá nhiều đường thêm vào trong đồ ăn, thức uống, nhất là nước ngọt công nghiệp còn có nguy cơ cao bị tăng cân dẫn đến bệnh tim mạch và đái tháo đường type 2. Ngay cả trẻ khoẻ mạnh khi tiêu thụ quá nhiều đường có thể dẫn đến các biểu hiện như: Tiêu chảy mạn, đầy hơi, chướng bụng, đau bụng, chậm lớn…

Đặc biệt, glucose - một loại đường đơn có trong hầu hết thực phẩm giàu carbohydrate là nguồn năng lượng chính cho não, cung cấp dinh dưỡng để bộ não tăng trưởng, học tập và phát triển. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, điều này không đồng nghĩa tiêu thụ nhiều đường sẽ tốt với não. Trên thực tế, ăn quá nhiều đường có thể ảnh hưởng xấu đến cơ quan quan trọng này. Thậm chí, tiêu thụ nhiều thực phẩm có đường dễ gây lo lắng, trầm cảm, gián đoạn giấc ngủ…

Tiến sĩ-bác sĩ Bùi Thị Mai Hương lưu ý, chế độ ăn nhiều đường có thể dẫn đến lượng glucose dư thừa trong não. Các nghiên cứu đã liên kết lượng glucose dư thừa với trí nhớ và các khiếm khuyết về nhận thức. Một lý do khác khiến đường có hại cho não là vì nó ảnh hưởng đến một số chất dẫn truyền thần kinh, có thể dẫn đến nghiện đường. Điếu đáng nói, việc nghiện đường không khác gì nghiện cocaine, gây ảnh hưởng đến trí nhớ…

Từ thực trạng trên, các chuyên gia khuyến nghị, người tiêu dùng cần giảm đường trong khẩu phần dinh dưỡng mỗi ngày. Bà Nguyễn Quỳnh Vân, Viện phó Viện Dinh dưỡng TH cũng cho rằng, sau đại dịch Covid-19, người tiêu dùng đặc biệt quan tâm hơn đến sức khoẻ. Nhu cầu tiêu dùng hiện nay đang hướng đến sử dụng các sản phẩm: Sữa tươi tiệt trùng ít đường, sữa chua không đường, sữa hạt không bổ sung đường tinh luyện mà thay bằng vị ngọt tự nhiên từ quả chà là…

Ở cả người lớn và trẻ em, WHO khuyến cáo nên giảm lượng đường tự do hấp thụ xuống dưới 10% tổng lượng năng lượng. Ngoài ra, WHO cũng khuyến cáo nên giảm thêm lượng đường tự do hấp thụ xuống dưới 5% tổng lượng năng lượng hấp thụ.

Cùng với đó, người dân nên làm quen với việc giảm lượng đường thêm vào đồ uống và thực phẩm bao gồm ngũ cốc, cà phê hoặc trà, hoặc lựa chọn thực phẩm không đường, giảm đường để giảm dần lượng đường cho đến khi thích nghi.