Đưa “Truyện Kiều” vào Opera: Một cuộc dấn thân

Tác phẩm "Định mệnh bất chợt" sẽ lên sàn tập vào tháng 3 năm sau với sự hợp tác của Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam, dự kiến ra mắt vào giữa năm 2012.

Trò chuyện với nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo trong thời gian ít ỏi ông về Việt Nam, ông nói: "Định mệnh bất chợt" thực sự là một cuộc dấn thân mạo hiểm nhưng với ông, không mạo hiểm thì không thể tiến bộ được. "Định mệnh bất chợt" là một sự tìm tòi mới trong nghệ thuật đương đại, một tác phẩm nghệ thuật tổng hợp với múa, ngâm thơ, giao hưởng, hợp xướng, phim video… "Truyện Kiều" là áng thơ bất hủ, nếu chuyển thể sang một loại hình nghệ thuật khác, chỉ ballet hay opera không thôi thì khó bắt được cái hồn của tác phẩm. Hơn nữa, Nguyễn Thiện Đạo không có ý định phổ nhạc hay dựng tác phẩm múa "Truyện Kiều", ông sáng tác dựa trên cảm hứng từ kiệt tác của thi hào Nguyễn Du.

11 chương trong khoảng 90 phút của vở diễn kể lại đầy đủ diễn biến trong "Truyện Kiều", nhưng dụng ý "Định mệnh bất chợt" của Nguyễn Thiện Đạo là mối lương duyên giữa Nguyễn Du và nàng Kiều. Thế nên ông sẽ cho Nguyễn Du và Kiều gặp gỡ, chất vấn vì sao lại sinh ra Kiều. Và Nguyễn Du sẽ trả lời đó là "Định mệnh bất chợt".

Dự kiến sẽ có 3 diễn viên thể hiện vai Kiều, đủ để nàng phô tài ngâm thơ, múa, hát. Còn với Nguyễn Du và Từ Hải, mỗi nhân vật có 2 diễn viên thể hiện. Dựa trên dàn hợp xướng, nhạc sĩ sẽ liên kết các loại hình nghệ thuật với nhau, kết nối với những áng thơ của Nguyễn Du. Hình thức âm nhạc dân tộc được ông sử dụng nhiều, như chèo, ngâm thơ, ca Huế…

Đã không ít lần "Truyện Kiều" được chuyển thể sang một hình thức nghệ thuật khác. Khi thì là phim, lúc là kịch nói, kịch hát, kịch hình thể… nhưng tất cả đều thất bại. Thậm chí, gần đây (năm 2010) nổi lên cuộc thi viết kịch bản phim cho "Truyện Kiều" nhưng rồi tất cả chìm vào quên lãng dù khán giả Việt Nam mong đợi nhiều sự xuất hiện một tác phẩm chuyển thể xứng tầm với kiệt tác ấy.

Không phải ngẫu nhiên mà năm 2007, NSND Nguyễn Công Nhạc bấy giờ là GĐ Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam mở lời gợi ý nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo chuyển thể "Truyện Kiều". Vị nhạc sĩ tài năng mang hai quốc tịch Pháp và Việt Nam có tên trong hai từ điển danh nhân của Pháp, có nhiều giải thưởng âm nhạc uy tín quốc tế. Ông cũng băn khoăn khi bước vào "mảnh đất thiêng" bấy lâu chưa ai thành công, dù đó đã là mong muốn cháy bỏng. Và cũng mất 4 năm thì ông mới hoàn tất được "tác phẩm lớn trong cuộc đời" như lời ông nói. "Định mệnh bất chợt" có pha chút rock và jazz, đủ cho khán giả đón đợi, tò mò "cái gì thế nhỉ?". Nguyễn Thiện Đạo bảo rằng sau khi sử dụng nhiều loại hình âm nhạc truyền thống, suy nghĩ kỹ lắm rồi mới viết đoạn rock dài khoảng 2 phút để thể hiện hoàn cảnh Kiều tiếp khách làng chơi. "Đó không phải là sự phá phách, có logic cả", ông nói.

Nguyễn Thiện Đạo hiểu rõ thách thức lớn, bản thân ông cũng hồi hộp chờ đợi tác phẩm của mình lên sân khấu để biết dư luận phản ứng như thế nào. Và khán giả Việt Nam cũng vậy, mong chờ sự thành công.