Luận đàm thời sự

Đọng lại gì từ kịch hay?

Đại sứ Trần Đức Mậu • 31/10/2023 - 07:15

Nước Mỹ vừa được trải nghiệm bi hài kịch chính trị xưa nay chưa từng thấy và hồi 1 vừa kết thúc thì hồi tiếp theo đã bắt đầu. Vở kịch cho thấy, tình trạng rất đặc biệt về đối ngoại và đối nội hiện tại ở nước Mỹ. Nó liên quan đến việc bầu Chủ tịch Hạ viện Mỹ.

Phe đảng Cộng hòa Mỹ chiếm đa số với 221 dân biểu (phe đảng Dân chủ là thiểu số với 212 dân biểu) ở Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội hồi đầu tháng 11-2020, vì thế được nắm giữ cương vị chủ tịch Hạ viện. Bi hài kịch chính trị bắt đầu khi phe này cần tới 15 vòng bầu cử mới bầu ra được Chủ tịch Hạ viện là ông Kevin McCarthy.

Bi hài kịch tiếp diễn với việc phe đảng Cộng hòa hạ bệ ông McCarthy ngay sau khi người này thỏa thuận với Chính phủ Mỹ của Tổng thống Joe Biden thuộc đảng Dân chủ về ngân sách nhà nước tạm thời để bộ máy chính quyền ở nước Mỹ không phải ngừng hoạt động.

Hồi kịch hay tiếp theo là trong hơn 3 tuần vừa qua có liên tiếp 3 ứng cử viên của phe đảng Cộng hòa không thể trở thành Chủ tịch Hạ viện mới, 2 trong số này tự rút lui khi thấy không hề có triển vọng đắc cử và một vị bỏ cuộc sau khi qua ba vòng bầu bán mà vẫn không đắc cử cho dù được cựu Tổng thống Donald Trump hậu thuẫn mạnh mẽ. Cuối cùng, phe này bầu ông Mike Johnson làm Chủ tịch Hạ viện mới.

Ông Johnson không thuộc diện những nhân vật quyền lực nổi trội trong đảng Cộng hòa, chưa dày dạn kinh nghiệm chính trường ở Mỹ và rất nhạt nhòa trong số các vị dân biểu thuộc đảng Cộng hòa trong Hạ viện Mỹ.

Người này được ông Trump ủng hộ, có quan điểm còn cực đoan hơn và bảo thủ hơn cả ông Trump về những vấn đề đối nội ở Mỹ. Sự ủng hộ này của ông Trump rất quan trọng nhưng điều quyết định hơn cả đối với ông Johnson khi bất ngờ từ gần như vô danh trong Quốc hội trở thành nhân vật quyền lực đứng thứ 3 ở nước Mỹ, sau Tổng thống và Phó Tổng thống.

Sau hơn 3 tuần, cuộc nổi loạn và tình trạng hỗn loạn trong nội bộ phe đảng Cộng hòa tạm thời chấm dứt nhưng bi hài kịch này không vì thế mà kết thúc.

Hồi tiếp theo là cuộc cọ sát và đọ sức trực tiếp giữa vị chủ tịch mới của hạ viện và ông Biden. Chuyện này gay cấn và thú vị vì ông Johnson chẳng khác gì phiên bản còn cực đoan hơn ông Trump và sẽ rất đắc dụng đối với ông Trump trong cuộc "so găng" trực tiếp với ông Biden ở cuộc bầu cử Tổng thống sắp tới. Vị tân Chủ tịch Hạ viện này được dự báo sẽ gây khó cho ông Biden còn hơn nhiều so với người tiền nhiệm.

Ở phía phe đảng Cộng hòa, vở kịch phơi bày không thương tiếc thảm trạng nội bộ là phân rẽ và bất đồng sâu sắc, thiếu vắng nhân vật có đủ bản lĩnh lãnh đạo, năng lực và uy tín cá nhân có thể tập hợp, dung hòa và thống nhất tất cả các phe cánh trong đảng thành một khối thật sự. Điều này cũng phản ánh vai trò và ảnh hưởng vẫn còn rất quyết định của ông Trump tới mọi chuyện nhân sự của đảng Cộng hòa và tới cuộc so kè quyền lực giữa đảng này với chính quyền của ông Biden.

Một điều nữa cũng đáng được chú ý đến là chiều hướng cực đoan hóa và cực hữu hóa cũng như bảo thủ đến cuồng tín sẽ còn tiếp tục gia tăng và rất có thể sẽ lấn át trong phe đảng Cộng hòa Mỹ.

Và ngay sau khi nhậm chức, ông Johnson đã bác bỏ đề nghị của ông Biden về viện trợ tài chính và quân sự cho Ukraine trong khi đáp ứng yêu cầu của ông Biden về hậu thuẫn Israel. Rõ ràng, vở bi hài kịch diễn ra ở Mỹ nhưng lại khiến Ukraine quan ngại hơn cả.