Đọc sách: Những người… “rót biển vào chai”

Tập chân dung văn học mới ra của Vân Long lại cho thấy tấm lòng ấy, mà không phải "tử tế" kiểu nhạt nhẽo. Đi nhiều, kết lắm bạn, Vân Long rất có chọn lọc những "gương mặt" để kể lại; cũng có thể hiểu ai không được "nêu" lên không lọt mắt xanh của ông, hoặc ông muốn chiêm nghiệm họ thêm.

Đó là những người tác giả chưa gặp, nay ngắm nghía họ qua lời người chứng hoặc tác phẩm: Tản Đà, Phạm Ngọc Hầu… "Con người này, khi sống, cũng chỉ là một chiếc bóng, cả người lẫn thơ", viết thế về nhà thơ đã suýt biến khỏi "Thi nhân Việt Nam" là phải thấu tình lắm. Đó là những đàn anh trong văn giới: Tô Hoài, Thanh Châu, Hữu Ngọc, Vũ Cao, những bạn "u tám mươi" Bùi Ngọc Tấn, Nguyễn Khải… và đàn em Hòa Vang, Trịnh Thanh Sơn. Nhiều người nổi tiếng, đã lọt tầm nhìn báo giới hoặc nhà nghiên cứu từ lâu, trong mắt Vân Long vẫn bật ra cái mới. Là nhờ ở sức quan sát, sự từng trải. Hóm hỉnh khi kể Sao Mai, Tô Hoài, đăm chiêu hơn với Trần Dần, đắm đuối cùng Quang Dũng, Vân Long dường như dễ dàng "lọt" sâu vào được "đối tượng ngắm nghía". Đằng sau sự dễ dàng, dễ đọc ấy là những tầng mức nông sâu mà người đọc cảm nhận không giống nhau. "Những người… "rót biển vào chai", như thế, cũng là một "biển" trải nghiệm.

(Chân dung văn học của Vân Long. NXB Phụ nữ 2010)