Độc đáo đua chó Phú Quốc

Gần đây, loài chó này đã được quan tâm bảo tồn, thậm chí còn được huấn luyện thành vận động viên chuyên nghiệp để tạo nên sản phẩm du lịch mới lạ, hấp dẫn. Ở Phú Quốc, có nhiều người say mê sưu tầm và bảo tồn chó Phú Quốc, nhưng người nổi tiếng nhất là ông Lê Quốc Tuấn bởi ông đã dám thế chấp cả căn nhà nơi gia đình mình đang sinh sống để theo đuổi niềm đam mê với loài chó này.

Ông Tuấn vốn sinh ra ở vùng rừng U Minh, tỉnh Kiên Giang. Tuổi thơ của ông là những tháng ngày đi tắm sông, săn ếch nhái, chuột đồng cùng lũ chó xoáy. Khi lớn lên và làm việc ở Rạch Giá, ông lại càng có dịp tiếp xúc và phát hiện ra những đặc tính đặc biệt nổi trội của giống chó này. Và đến năm 2000, ông quyết định bán cả cơ nghiệp là 5ha tôm sú mà vợ chồng ông tạo dựng suốt mấy năm trời để ra Phú Quốc tìm mua đất nhằm thực hiện ước mơ bảo tồn loài chó xoáy. Trải qua bao thăng trầm, có lúc tưởng như không vượt qua được, từ việc "lao tâm khổ tứ" tìm những chú chó xoáy Phú Quốc "thứ thiệt" đến cả đàn chó hơn một trăm con đồng loạt lăn ra chết, đến nay, trung tâm bảo tồn mang tên vợ ông - Trung tâm bảo tồn và trường đua địa hình chó xoáy Phú Quốc - Trang trại Thanh Nga đã khá khang trang. Nằm ở xã Cửa Dương, huyện Phú Quốc, trung tâm có diện tích 1,2ha, được chia làm nhiều khu vực: Khu nuôi chó hoang dã, khu tuyển chọn chó giống, khu nấu thức ăn, trường đua địa hình, nghĩa trang chó... với trên 100 chú chó Phú Quốc thuần chủng.

Dẫn tôi đi thăm trung tâm, anh Hà Hữu Mạnh, huấn luyện viên của trung tâm cho biết, tuy còn nhiều tranh cãi khác nhau về nguồn gốc nhưng phần lớn mọi người cho rằng, chó Phú Quốc là loài chó hoang sống trên đảo từ khi con người còn chưa xuất hiện ở đây. Theo trung tâm, có 6 tiêu chí để xác định chó Phú Quốc gồm: Chó xuất xứ từ Phú Quốc; có xoáy lưng tự nhiên; chân màng vịt lộ ra khi bơi; ngực nở, eo thon; lông ngắn dưới 2cm; đuôi cong vót cần câu. Xoáy lưng trên chó có 3 loại là xoáy mũi tên, lưỡi kiếm và yên ngựa. Bản tính của chó xoáy Phú Quốc khá hoang dã, vì vậy ban đêm, tối trời, sáng trăng, chúng thường hay tru hú. Mang 3 màu đặc trưng: Vàng, đen, vện, loài chó này có khả năng leo trèo rất giỏi, có thể leo tới độ cao 5m nhưng vì khi tiếp đất, chúng rất dễ bị chấn thương chân nên trung tâm chỉ để hàng rào chinh phục độ cao ở mức 2,1m mà thôi.

Một chú chó xoáy Phú Quốc trưởng thành nặng khoảng 20-25kg, tuổi thọ dưới 16 năm. "Là động vật hoang dã nên chúng thường sống theo bầy đàn, mỗi bầy sống một chuồng riêng. Nếu không hợp bầy, chúng sẽ cắn nhau đến chết nếu nhân viên không kịp thời can thiệp. Và khi cắn, chúng thường cắn vào cổ họng để đối phương ngạt thở mà chết. Răng hàm của chúng rất khỏe, có thể cắn đứt lưới B40", anh Hà Hữu Mạnh chia sẻ. Thường thường, con đực đào hang từ 50-70cm để nằm ngủ lúc trời nắng, khô, còn lúc trời mưa hoặc ẩm ướt, chúng leo lên những tấm phản do trung tâm thiết kế riêng cho mình. Chó Phú Quốc sinh sản một năm hai lứa, khi sinh, con cái sẽ đào hang sâu từ 0,8m đến 1,2m. Có con đào hang hình chữ C để bảo đảm hang được thoáng đãng và giúp nó vừa xuống vừa leo lên được. Có con chỉ đào sâu với mục đích giữ ấm cho con và tránh kẻ thù, tức là những con chó đực. Thức ăn chính của chó xoáy là cơm trộn cá kho ngày 2 bữa trưa và chiều. Buổi sáng, chỉ những chú chó đua mới được ăn trứng gà, lạp xưởng chiên hay uống cà phê.

Tại trung tâm, ở phía góc trái dưới cùng có một nơi vô cùng đặc biệt, đó là nghĩa trang chó, nơi an nghỉ của hàng trăm chú chó Phú Quốc. Nghĩa trang gồm 4 phần mộ tượng trưng, ghi 4 nguyên nhân chết của loài chó Phú Quốc, đó là già chết, bệnh chết, cắn nhau chết và nguyên nhân khác. Ngay cửa nghĩa trang là "ngôi nhà" của quản trang, tức chú chó già có nhiệm vụ không cho bò hay các động vật khác của người dân xung quanh vào phá phách.

Theo các huấn luyện viên ở đây, việc huấn luyện chó khó hay dễ tùy thuộc vào khả năng của từng con, nhưng nhìn chung là không thực sự vất vả do loài chó này rất tinh khôn. Những con chó khôn thì chỉ cần huấn luyện vài tuần là có thể leo trèo, lượm rác hay làm theo ý của huấn luyện viên.

Hiện tại, người yêu chó Phú Quốc có thể mua giống chó này ở nhiều nơi nhưng tốt nhất là mua tại các trang trại chó của Phú Quốc. Trong các màu, chó màu vện là đắt tiền nhất vì người dân Phú Quốc coi nó như con cọp nhờ bộ lông của nó gồm 3 màu: Đốm, đen, vàng. Chó xoáy vện có giá khoảng 8-9 triệu bao gồm cả cước vận chuyển. Bác sĩ thú y sẽ tiêm thuốc phòng bệnh dại và cấp giấy chứng nhận thú y trước khi chó được chuyển đi.

Không chỉ bảo tồn, ông Lê Quốc Tuấn còn lập trường đua chó với 25 vận động viên đua chuyên nghiệp nhằm tạo thêm sản phẩm du lịch mới hấp dẫn và nâng tầm thương hiệu cho chó xoáy Phú Quốc. Hoạt động từ tháng 4-2013, đây là trường đua chó thứ hai được cấp phép tại Việt Nam sau trường đua Vũng Tàu và độc đáo ở chỗ đây là trường đua chó địa hình với vận động viên tham gia đua là những chú chó xoáy Phú Quốc thứ thiệt. "Thế giới có 3 hình thức đua chó đặc trưng là đua kéo xe, đua tốc độ hoặc đua biểu diễn nhưng đua địa hình như thế này rất hiếm", một chuyên gia say mê chó ở Hà Nội sau khi xem đua chó ở Phú Quốc chia sẻ thông tin.

Trường đua địa hình có 4 đường đua với tổng chiều dài 400m, được thiết kế gồm 12 loại địa hình khác nhau, mô phỏng các địa hình đồng bằng, rừng, ao hồ, đồi núi. Buổi sáng, nhân viên trung tâm sẽ dẫn những chú chó đua đi khởi động 15-20 phút rồi cho ra trường đua. Sau tiếng còi của người quản chó, chúng bắt đầu xuất phát từ bụi cây, chạy qua cây cổ thụ, qua các gốc cây, sau đó vào đường đua tốc độ dài gần 100m, rồi tiếp tục leo cây, đi qua cầu khỉ, leo độ cao mặt đứng, chui qua đất, chạy qua núi, xuống đường ngầm, vượt qua địa hình với nhiều chướng ngại vật và chạy về đích. Mỗi lần đua được chia làm 3 đợt, số lượng chó mỗi đợt tăng dần và những chú chó phải có cùng màu, không đeo số để tránh cá cược. Con nào thắng sẽ được thưởng thịt, lạp xưởng chiên, con nào thua thì bị giảm phần ăn. Mỗi ngày, trường đua có hai lượt đua, phiên đầu tiên từ 9h tới 11h sáng, phiên thứ hai từ 14h đến 16h chiều. Ngoài ra còn có thêm một phiên đặc biệt vào ngày thứ bảy từ 16h đến 17h.

Cháu ông Lê Quốc Tuấn, người trông nom trung tâm hiện tại cho biết, trường đua đang có hai dịch vụ là tham quan trung tâm bảo tồn và xem đua chó với giá vé là 40.000đ/người. Khách có thể tham quan trung tâm bất kỳ lúc nào nhưng xem đua chó thì phải có từ 10 khách trở lên thì trung tâm mới tổ chức đua. Mỗi lượt tham quan và xem đua chó mất khoảng 45 phút, hướng dẫn viên cũng như quản chó ở đây chỉ nói tiếng Việt, tuy nhiên vẫn có nhiều khách nước ngoài đổ về đây xem. Lượng khách đến trung tâm không đều, có ngày chỉ có vài khách nhưng cũng có ngày lên tới vài trăm khách, đặc biệt là vào dịp cuối tuần.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Quốc Tuấn tiết lộ, hiện ông đang cho xây dựng trung tâm bảo tồn và trường đua chó mới với quy mô gấp 20 lần trung tâm hiện tại. Nếu không có gì thay đổi, khoảng 3 tháng nữa, trung tâm mới sẽ hoàn thành. Hy vọng, khi trường đua mới đi vào hoạt động, người yêu giống chó xoáy Phú Quốc sẽ có cơ hội thưởng lãm nhiều hơn nữa những phẩm chất tuyệt vời riêng có của loài chó xoáy Phú Quốc. Và đây chắc chắn sẽ trở thành điểm nhấn thu hút khách trong nước cũng như quốc tế đến với Phú Quốc trong tương lai.