Doanh nghiệp chỉ mong… không bị phạt!

Thủ tục hành chính thuế - hải quan những năm gần đây đã liên tục tinh giản theo hướng tạo thuận lợi nhiều hơn cho DN. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất kinh doanh, chỉ một sai sót nhỏ của cơ quan quản lý, DN có thể sẽ bị thiệt hại hàng tỷ đồng. Sự phức tạp, khó hiểu của Biểu thuế xuất nhập khẩu (XNK) hiện hành được ví như một "ma trận" khiến DN lúng túng khi áp dụng.

Quá nhiều giấy tờ phải ký, đóng dấu

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, 9 tháng năm 2014, 57 nghìn DN đã giải thể do khó khăn về kinh doanh, số DN mới thành lập không nhiều. Chỉ có 29% DN làm ăn có lãi, số DN có giá trị gia tăng thông qua thuế chỉ chiếm 24%. Với lĩnh vực hải quan, số DN tham gia XNK vào khoảng 51.000, kim ngạch tăng trưởng mạnh, nhưng tập trung 66% ở khu vực DN có vốn đầu tư nước ngoài. Những số liệu này cho thấy, hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) của DN vẫn gặp nhiều khó khăn.

Để hỗ trợ DN, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính nỗ lực cắt giảm thủ tục thuế, hải quan. Song theo phản ánh của một số DN tại hội nghị đối thoại chính sách thuế - hải quan diễn ra ngày 30-10 tại Hà Nội, vẫn còn nhiều vướng mắc khi thực hiện thủ tục hành chính thuế - hải quan. Theo bà Phạm Thị Loan, Chủ tịch Công ty Tập đoàn Việt Á, biểu thuế XNK hiện nay như một "ma trận" khiến DN gặp rất nhiều khó khăn. Có mặt hàng không biết áp vào mức thuế nào, DN cho rằng hàng hóa của mình được áp mã này, nhưng hải quan lại yêu cầu áp mã khác với thuế suất cao hơn. Đơn cử một số loại máy biến áp trong nước không sản xuất được, DN phải nhập khẩu. Đơn vị xác định mã để kê khai thuế nhưng vẫn "run" vì sợ sai. Mặt hàng hộp nối cáp quang trong biểu thuế định danh mức thuế suất 0%. Tuy nhiên, hải quan đòi áp mức 20%, thậm chí truy thu thuế trong vòng 5 năm. Mỗi mặt hàng như thế truy thu 4-5 tỷ đồng thì DN còn đâu lợi nhuận?

Ông Nguyễn Hồng Khoái, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn phát triển doanh nghiệp KN Hà Nội góp ý, khi thực hiện thủ tục nghiệp vụ hải quan điện tử, số lượng giấy tờ cần ký và đóng dấu vẫn còn quá nhiều. Theo ông Nguyễn Hồng Khoái đã áp dụng tờ khai điện tử và chữ ký số thì nên bỏ công đoạn xác nhận, đóng dấu tờ khai giấy khi thông quan hàng hóa, giảm các chứng từ cần ký thì mới giảm được thủ tục hành chính cho DN. Với thủ tục thuế, nhiều DN kiến nghị ngành thuế tạo điều kiện khâu tiếp nhận, giải quyết hồ sơ nộp và hoàn thuế, đẩy mạnh áp dụng hình thức khai, nộp qua mạng, sử dụng dịch vụ tư vấn... để hỗ trợ DN hiệu quả hơn.

Làm sai thì phải đền bù

Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn - Thứ trưởng thừa nhận, biểu thuế XNK hiện hành đang có những tồn tại như nhiều đại diện DN đã nêu. Bộ Tài chính đã đề nghị Chính phủ bổ sung biểu thuế XNK vào chương trình làm luật của năm 2015. Bởi nếu không sửa được luật này sẽ rất khó khăn cho DN. Theo Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn biểu thuế cũ được xây dựng trong bối cảnh hội nhập kinh tế chưa sâu rộng như hiện nay. Khi đó, chúng ta cũng chưa tham gia nhiều hiệp định thương mại quốc tế nhưng hiện nay tình hình đã thay đổi. Việc sửa đổi những nội dung cơ bản của biểu thuế là cần thiết. Song điều này sẽ được tiến hành trên cơ sở bảo hộ nền sản xuất trong nước và không cao hơn cam kết của Việt Nam tại các hiệp định thương mại.

Liên quan đến việc giải quyết khiếu nại của DN, Thứ trưởng cho biết, DN có thể gửi khiếu nại nhiều lần về những vướng mắc gặp phải. Trường hợp DN chưa đồng tình với phương án giải quyết của cơ quan thuế, hải quan thì cơ quan cấp cao hơn là Bộ Tài chính sẵn sàng xin ý kiến của các bộ, ngành liên quan để tìm ra phương án thấu đáo. Bộ Tài chính đã chỉ đạo ngành hải quan nếu làm sai phải đền bù cho DN số tiền đã truy thu theo lãi suất ngân hàng... Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn mong muốn, thời gian tới cộng đồng DN sẽ tích cực trao đổi, kiến nghị, khiếu nại với Bộ Tài chính về những vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực thi chính sách thuế và hải quan.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, mong muốn lớn nhất của DN là chính sách thuế ổn định để yên tâm kinh doanh. Việc sửa đổi chính sách thuế cần mang tính hệ thống để dễ triển khai. Bởi trên thực tế, DN chỉ mong muốn làm thế nào để không vi phạm pháp luật về thuế, không bị phạt, không bị dừng làm thủ tục hải quan chứ chưa nghĩ đến giảm số giờ khai thuế.