Điều hành chính sách tiền tệ: Chặt chẽ, chủ động, linh hoạt

Bảo đảm an toàn cho nền kinh tế

Về điều hành lãi suất, tín dụng và tỷ giá, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng, đây là những vấn đề nhận được sự quan tâm của không chỉ doanh nghiệp và người dân ở trong nước, mà còn là vấn đề mang tính toàn cầu. Bởi bối cảnh năm 2022 có nhiều biến động lớn và khó khăn hơn nhiều so với những gì được dự báo vào cuối năm 2021.

Thực tế, cuối năm 2021, nhiều ý kiến cho rằng lạm phát chỉ là tạm thời nhưng đến giờ, xu hướng lạm phát kéo dài hiển hiện ở khắp các nước trên thế giới. Thống kê cho thấy khoảng 80 nước trên thế giới đang có mức lạm phát hai con số trở lên. Để ứng phó, ngân hàng trung ương các nước trên thế giới đã tăng lãi suất mạnh và nhanh hơn dự kiến. Đặc biệt, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã có 5 lần tăng lãi suất mục tiêu và chỉ dẫn sẽ tiếp tục tăng ở mức cao khoảng 4,5-4,7% vào giữa năm 2023. Đồng USD tăng cao làm cho nhiều đồng tiền mất giá khoảng 10-30%. Dự trữ ngoại hối của các nước đều suy giảm mạnh, ước tính lên đến 1.000 tỷ USD.

Trong nước, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, chứng khoán… diễn biến phức tạp, tác động mạnh đến hoạt động tiền tệ - ngân hàng. Trong khi đó, chính sách tiền tệ phải thực hiện nhiều nhiệm vụ, đa mục tiêu, nhiều mục tiêu thậm chí chồng chéo nhau. Ngay trong bối cảnh lãi suất thế giới tăng cao, Ngân hàng Nhà nước vẫn phải cố gắng giảm lãi suất từ 0,5% đến 1% trong hai năm 2022-2023.

Theo đánh giá của các chuyên gia trong năm 2022, Ngân hàng Nhà nước đã bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ và điều hành linh hoạt đồng bộ các công cụ với liều lượng, thời điểm hợp lý, góp phần kiểm soát lạm phát thấp hơn rất nhiều so với các nước trên thế giới. Đáng chú ý, tín dụng với các lĩnh vực ưu tiên tăng trưởng tốt, có lĩnh vực tăng cao hơn so với tăng trưởng tín dụng chung. Việc đẩy tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên cũng là mục tiêu lớn của Chính phủ. Chủ trương hạn chế tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng đang áp dụng lãi suất ở mức cao, thông qua phân bổ room tín dụng là một trong những chính sách khuyến khích các ngân hàng tập trung huy động vốn và giảm lãi suất, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và nền kinh tế trong giai đoạn này.

Cho phép tỷ giá biến động linh hoạt hơn

Đối với tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều hành linh hoạt để ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối. Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú đánh giá, 9 tháng năm 2022, thanh khoản của hệ thống ngân hàng được điều tiết tốt và thậm chí có dư thừa. Tuy nhiên, sang tháng 10-2022, thị trường tiền tệ và ngoại hối biến động rất mạnh, chủ yếu do tác động bởi tâm lý kỳ vọng và những thông tin không đúng sự thật về hoạt động của một số tổ chức tín dụng.

Trước tình hình đó, Ngân hàng Nhà nước điều hành cho phép tỷ giá biến động linh hoạt hơn; tăng lãi suất để ổn định tỷ giá và thị trường ngoại hối. “Trong điều hành chính sách kinh tế vĩ mô và tiền tệ, chúng ta xác định những mục tiêu trọng tâm, trọng điểm trong từng giai đoạn. Nhưng mục tiêu xuyên suốt vẫn là góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần phát triển kinh tế, xã hội. Vì vậy, trong ngắn hạn có thể phải lựa chọn đánh đổi giữa các mục tiêu. Để ổn định thị trường ngoại hối phải chấp nhận tăng tỷ giá, lãi suất. Doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng đến sản xuất, nhưng sự ổn định của thị trường tiền tệ, ngoại hối và hoạt động ngân hàng là điều kiện để tăng tốc, phát triển hơn trong giai đoạn tới”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh.

Tương tự, việc điều hành lãi suất cũng phải phù hợp diễn biến lạm phát và thị trường trong, ngoài nước. Riêng lãi suất cho vay, Ngân hàng Nhà nước kêu gọi các ngân hàng thương mại đổi mới, ứng dụng công nghệ, tăng hiệu quả quản trị, cắt giảm chi phí để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, người vay vốn.

Thời gian qua, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, ngành Ngân hàng đã nhiều lần giảm lãi suất cho vay, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ. Những tháng đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước giữ nguyên các mức lãi suất điều hành trong điều kiện lãi suất thế giới tăng, tạo điều kiện để tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn từ Ngân hàng Nhà nước với chi phí thấp, qua đó hỗ trợ khách hàng phục hồi sản xuất, kinh doanh. Trước những tác động của tình hình thế giới, Ngân hàng Nhà nước đã quyết định điều chỉnh các mức lãi suất từ tháng 9-2022.

“Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”

Các tổ chức quốc tế cũng đánh giá cao năng lực, hiệu quả điều hành của Chính phủ nói chung, Ngân hàng Nhà nước nói riêng. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ đúng, trúng; phản ứng chính sách linh hoạt, thận trọng, kịp thời, có tính dự báo cao và chủ động, hấp thu tốt trước các biến động của tình hình thế giới, qua đó góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức khi nền kinh tế vừa hồi phục sau đại dịch Covid-19. Từ đó tạo được niềm tin, sự đồng thuận, đồng hành của người dân, doanh nghiệp đối với điều hành của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, cũng như gia tăng niềm tin của các nhà đầu tư đối với môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong bối cảnh kinh tế, tiền tệ thế giới bất định và nhiều thách thức, việc điều hành chính sách tiền tệ thời gian tới sẽ rất khó khăn, vừa phải kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, vừa hỗ trợ phục hồi kinh tế. Do vậy, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục theo dõi sát, thích ứng với các diễn biến thị trường trong và ngoài nước, điều hành linh hoạt, thận trọng, phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác.

 “Chủ động, chắc chắn, linh hoạt, hiệu quả” cũng là yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đặt ra với Ngân hàng Nhà nước. Điều đó đòi hỏi ngành Ngân hàng xây dựng các giải pháp điều hành hợp lý, bảo đảm thanh khoản, ổn định hệ thống ngân hàng; tìm điểm cân bằng giữa tỷ giá và lãi suất, giữa kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng. Tăng hạn mức tín dụng hợp lý, hiệu quả cho các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng hoạt động lành mạnh, công khai, minh bạch, an toàn, đúng pháp luật, đúng mục tiêu. Đặc biệt, tín dụng sẽ tập trung cho 3 đột phá chiến lược, 3 động lực tăng trưởng là đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng; đi đôi với giám sát, kiểm tra để tín dụng đi đúng, đi trúng mục tiêu. Và quan trọng hơn cả, các tổ chức tín dụng phải phát huy tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

Ngân hàng Nhà nước sẽ điều hành linh hoạt, thận trọng, phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác.