Để không còn những chuyện… lạ kỳ

"Một quả trứng đếm ra đếm vào 14 lần để thu phí thì sống sao được. Người dân khổ không phải vì tiền nộp mà mệt để đi nộp tiền phí… Vậy nên mới có chuyện đi nộp thuế cũng phải bôi trơn, bôi để được nộp" - Ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tại cuộc họp thực sự khiến dư luận hỷ hả, lý do là vì người lãnh đạo cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất đã thấu hiểu những nỗi khổ của người dân.

Tuy nhiên, giải quyết vấn đề đó như thế nào? Làm sao đơn giản hóa các thủ tục trong đóng phí, lệ phí (nói cách khác là cải cách hành chính trong lĩnh vực này)? Bảo đảm tối đa sự công khai, minh bạch của các khoản phí, lệ phí? Đạt các tiêu chí về thủ tục hành chính ngang nhóm ASEAN 6 trong năm 2015 và ASEAN 4 trong năm 2016? Bảo đảm cơ chế thuận lợi cho người dân thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân?...

Trên đây đều là những câu chuyện không dễ giải quyết trong một sớm, một chiều. Lấy thí dụ, như báo cáo của ngành thuế vừa rồi, cơ chế "một cửa" cùng hàng loạt kế hoạch cải cách thủ tục hành chính được triển khai nhằm giảm tối đa thời gian và chi phí, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và các đơn vị, doanh nghiệp trong việc kê khai, nộp thuế. Đúng là đã có những kết quả tích cực, so sánh có thể thấy ngay hiệu quả so với thời gian trước.

Song, có điều lạ là tại một số địa điểm mà người dân, đơn vị, doanh nghiệp tới để thực hiện nghĩa vụ công dân đối với Nhà nước vẫn còn không ít những đối tượng "nhàn rỗi", kiếm tiền bằng cách môi giới, cò mồi hoặc ít ra là thực hiện "dịch vụ" giúp các đối tượng phải đóng phí, lệ phí thực hiện chuẩn xác việc kê khai thủ tục. Hiện trạng đó cho thấy, để người đi nộp thuế không còn phải "bôi trơn" nhằm thực hiện nghĩa vụ của mình như nhận xét của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng thì cơ quan chức năng cũng còn nhiều việc phải làm.

Ở khía cạnh khác, như báo cáo tại phiên họp của Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, theo quy định của Pháp lệnh Phí và lệ phí thì có 73 loại khoản thu, sau đó các loại phí, lệ phí được nâng lên 300 loại rồi lại được sàng lọc, loại bỏ đưa xuống còn 200 loại. Mới đây, sau khi làm việc với các bộ, ngành, Bộ Tài chính kiến nghị bỏ được 5 loại phí, 6 loại lệ phí, chuyển 5 khoản thu khác sang giá dịch vụ… Điều đó cho thấy, những quy định của pháp luật về phí, lệ phí nhiều khi được… các cơ quan chức năng linh động, mà thuận lợi không thuộc về người dân, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp. Nói cách khác, vẫn còn những bất cập tồn tại, từ đó sinh ra những "cơ chế", "chính sách" riêng, cao hơn cả những quy định của pháp luật, buộc các đối tượng trong xã hội phải thực hiện.

Lại nữa, có những vấn đề trong thu phí, lệ phí tác động lớn đến đời sống xã hội, tốn kém không ít thời gian thảo luận, bàn bạc để đưa ra quyết định cuối cùng, nhưng thực thi không mang lại hiệu quả. Điều đó dẫn đến đối tượng nghiêm túc chấp hành, đóng phí đúng quy định cũng không khác đối tượng không đóng vì không có chế tài áp dụng. Ví dụ điển hình là phí đường bộ áp dụng đối với mô tô, xe máy…

Với vài gạch đầu dòng nêu trên có thể thấy, cải cách thủ tục hành chính trong mọi mặt của đời sống xã hội, gồm cả lĩnh vực phí và lệ phí là hết sức cần thiết, phải tiếp tục đẩy mạnh thực hiện, không thể thỏa mãn với kết quả đạt được. Cùng với đó, việc ban hành, sửa đổi, bổ sung các dự luật trong đó có Luật Phí và lệ phí cũng phải được thực hiện có chất lượng, bảo đảm có khả năng thực thi trong đời sống xã hội và gắn liền với trách nhiệm của từng cá nhân, tập thể. Như vậy mới tránh được sự dễ dãi, vừa làm vừa sửa, vừa "chạy" vừa "xếp hàng" dẫn đến kết cục có những điều pháp luật quy định mà… "cười ra nước mắt" như chuyện 14 loại phí trên một quả trứng, một con gà chỉ là một ví dụ.