Đẩy mạnh xây dựng “lá chắn từ cơ sở"

Thay đổi nhận thức, nâng cao kỹ năng cho người dân là xây dựng "lá chắn từ cơ sở" - bước đi căn cơ giúp Thủ đô tăng khả năng chống chịu trước thiên tai ngày càng cực đoan.

Với mục tiêu xây dựng xã hội an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, thành phố Hà Nội xác định công tác tuyên truyền là nền tảng của chiến lược phòng, chống thiên tai lâu dài. Đặc biệt, tuyên truyền tại cơ sở, nơi đầu tiên chịu tác động của thiên tai, đang được triển khai sâu rộng, bài bản, từng bước hình thành văn hóa phòng ngừa thiên tai trong cộng đồng.

Từ đầu năm đến nay, Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội phối hợp với nhiều địa phương đã tổ chức tuyên truyền pháp luật đê điều, thủy lợi, nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng tránh thiên tai tại các xã Ba Trại, Vật Lại (huyện Ba Vì), Hoa Viên, Tảo Dương Văn, Đồng Tân (huyện Ứng Hòa)... thu hút hàng trăm người dân là đại diện các hộ gia đình tham dự. Tại các hội nghị, người dân không chỉ được giới thiệu tổng quan về các tác động của biến đổi khí hậu, mà còn nắm được thông tin cụ thể về các loại hình thiên tai thường xảy ra tại địa phương như mưa lớn, úng ngập, sạt lở đất, lũ quét, dông lốc, gió giật mạnh...

Tại xã Ba Trại, bà Trần Thị Liên (thôn 2) chia sẻ: “Trước đây chúng tôi chỉ biết ứng phó theo bản năng. Giờ đây, nhờ được hướng dẫn cụ thể, tôi đã biết cách chuẩn bị khi có mưa bão, tránh được những rủi ro đáng tiếc”.

Còn tại xã Hoa Viên, ông Nguyễn Văn Tấn (thôn Miêng Thượng) cho biết, ông đặc biệt quan tâm tới việc nhận biết các dấu hiệu thiên tai và phương án cảnh báo sớm tại cộng đồng. Bên cạnh kiến thức và kỹ năng ứng phó, các lớp tuyên truyền còn phổ biến những nội dung mới như mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp của Hà Nội sau sắp xếp đơn vị hành chính, quy định về thu, nộp Quỹ Phòng, chống thiên tai…

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội Trần Thanh Mẫn khẳng định: “Cộng đồng là nơi đầu tiên chịu ảnh hưởng khi thiên tai xảy ra, nhưng cũng là lực lượng đầu tiên làm công tác phòng ngừa, ứng phó và phục hồi. Khi từng người dân hiểu rõ rủi ro, từng thôn xóm có phương án sẵn sàng thì năng lực chống chịu thiên tai sẽ vững chắc hơn nhiều lần”.

Theo kế hoạch, trong năm 2025, thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động tuyên truyền ra nhiều địa phương khác, tập trung vào các khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thời tiết cực đoan. Các lớp tập huấn được thiết kế linh hoạt theo đặc thù từng vùng, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Một số địa phương còn xây dựng tình huống giả định, hướng dẫn sơ tán theo phương châm “4 tại chỗ”, giúp người dân hình dung và rèn luyện kỹ năng ứng phó sát thực tế.

Bà Nguyễn Thị Lê, người dân thôn Tảo Khê (xã Tảo Dương Văn), nói: “Tôi ấn tượng với hướng dẫn về cách phòng tránh sét, lũ quét và những điều tưởng chừng đơn giản như rút điện khi ngập lụt, không trú mưa dưới cây to. Những kiến thức ấy rất bổ ích, nhất là với người lớn tuổi và trẻ em”.

Tuyên truyền không chỉ nhằm nâng cao nhận thức, mà còn góp phần thay đổi hành vi. Khi người dân sẵn sàng ứng phó, cộng đồng sẽ tự thân tăng sức đề kháng trước những thách thức ngày càng lớn từ thiên tai, biến đổi khí hậu. Hà Nội đang đi đúng hướng khi chọn cách xây dựng “lá chắn từ cơ sở”, lấy tuyên truyền làm đòn bẩy để nâng cao hiệu quả toàn diện công tác phòng, chống thiên tai.