Đẩy mạnh hợp tác tương trợ tư pháp giữa ASEAN và quốc tế

Tham dự sự kiện, về phía các đại biểu quốc tế, có: Đại diện Ban Thư ký ASEAN và các quốc gia thành viên ASEAN; các chuyên gia quốc tế đến từ Hoa Kỳ, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Tổng Thư ký Hội nghị La Hay về Tư pháp quốc tế Christophe Bernasconi; đại diện Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, Chương trình phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) và một số đại sứ quán nước ngoài tại Hà Nội.

Các đại biểu trong nước gồm đại diện của Tòa án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, Liên đoàn Luật sư Việt Nam…

Thông qua diễn đàn này, Tổng thư ký Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế Christophe Bernasconi giới thiệu tổng quan về tình hình hợp tác của các nước ASEAN, báo cáo của một số nước ASEAN trong việc nghiên cứu gia nhập Hội nghị La Hay cũng như việc tham gia và thực thi Công ước Tống đạt, Công ước Thu thập chứng cứ.

Chuyên gia của các nước thành viên hai Công ước gồm Hoa Kỳ, Thụy Sĩ và Nhật Bản chia sẻ kinh nghiệm, những thuận lợi và thách thức trong việc gia nhập và thực thi các Công ước. Các đại biểu đã dành thời gian trao đổi về những khó khăn, thách thức trong việc nghiên cứu, gia nhập và thực thi các Công ước trong bối cảnh hiện nay, đặc biệt là những tác động của dịch Covid-19 đối với công tác tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự.

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc khẳng định, trong bối cảnh toàn cầu hóa, sự liên kết, hội nhập trong nội khối ASEAN và giữa ASEAN với bên ngoài không ngừng được tăng cường và mở rộng, đem lại sự gia tăng các vấn đề pháp lý có yếu tố nước ngoài phát sinh đòi hỏi các quốc gia cùng hợp tác giải quyết. Khu vực Đông Nam Á, các nước ASEAN đã có nhiều nỗ lực thúc đẩy hợp tác tư pháp quốc tế thông qua việc ký kết, thực hiện các Điều ước quốc tế song phương và gần đây là tham gia các tổ chức quốc tế và Điều ước quốc tế đa phương về tư pháp quốc tế, cũng như nỗ lực sửa đổi pháp luật trong nước về tư pháp quốc tế để đáp ứng yêu cầu phát triển của quốc gia mình. 

Trong đó, Việt Nam đã chủ động, tích cực nghiên cứu các cơ chế, khuôn khổ quốc tế khác nhau về tư pháp quốc tế như UNCITRAL, Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế, UNIDROIT, IDLO… và các Điều ước quốc tế khác về tư pháp quốc tế để từ đó đánh giá khả năng tham gia phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và nhu cầu của Việt Nam. Trong 10 năm qua, Việt Nam đã tham gia Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế năm 2013, Công ước La Hay về bảo vệ trẻ em và hợp tác trong lĩnh vực con nuôi quốc tế năm 2012, Công ước La Hay về tống đạt ra nước ngoài giấy tờ tư pháp và ngoài tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại năm 2016, Công ước La Hay về thu thập chứng cứ ở nước ngoài trong lĩnh vực dân sự hoặc thương mại năm 2020. Hơn nữa, Việt Nam cũng đã ký kết 18 Hiệp định tương trợ tư pháp về dân sự và thương mại song phương với các nước, trong đó Hiệp định mới nhất là với Thái Lan, vừa ký kết ngày 16-11-2022… và đang tiếp tục nghiên cứu, đánh giá khả năng tham gia các Điều ước quốc tế khác về tư pháp quốc tế.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tăng cường nghiên cứu, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của nhiều nước trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật về tư pháp quốc tế. Đi cùng với đó là tăng cường công tác nghiên cứu, đào tạo, bồi dưỡng cho sinh viên luật và cán bộ pháp luật và tư pháp về các chủ đề của tư pháp quốc tế đương đại. Những nỗ lực trên đây của Việt Nam đã đem lại nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong việc tăng cường hiểu biết về tư pháp quốc tế, giải quyết hiệu quả hơn các vụ việc dân sự, thương mại có yếu tố nước ngoài.

Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc mong muốn, thông qua diễn đàn này, các nước ASEAN sẽ có thêm các thông tin bổ ích để cùng suy nghĩ, bàn cách thúc đẩy, tăng cường sự hợp tác về tư pháp quốc tế, tương trợ tư pháp trên phạm vi toàn cầu và trong khu vực ASEAN, cũng như hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về tư pháp quốc tế của nước mình.

Ông Giorgio Aliberti, Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam thông tin, trong xu hướng thế giới ngày càng kết nối, các cá nhân và doanh nghiệp thường xuyên tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu, các quốc gia cần hợp tác và hỗ trợ pháp lý lẫn nhau để giải quyết các tranh chấp dân sự và thương mại quốc tế. Ông hy vọng các đề xuất được đưa ra tại diễn đàn sẽ hữu ích cho các quốc gia ASEAN phê chuẩn Công ước.