Đấu thầu tập trung quốc gia: Tạo đột phá trong cung ứng thuốc

Mức giá thầu thấp hơn 5-10%

Trong nghị quyết phiên họp thường kỳ của Chính phủ tháng 8-2017, Chính phủ yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước về dược; phối hợp với các cơ quan chức năng điều tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, Chính phủ yêu cầu cần tăng cường quản lý giá thuốc theo mục tiêu giảm từ 10% đến 15% giá thuốc trong năm 2017, nhất là thuốc biệt dược, khẩn trương phối hợp với Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam triển khai đấu thầu tập trung quốc gia với thuốc bảo hiểm y tế (BHYT) từ ngày 1-1-2018.

Tại lễ mở thầu để lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc năm 2018 thuộc danh mục thuốc đấu thầu tập trung quốc gia, Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến phía Bắc, ông Dương Tuấn Đức cho biết, mặc dù đây là lần đầu tiên tổ chức, nhưng BHXH Việt Nam đã nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các cơ sở y tế, đặc biệt là sự quan tâm của đông đảo các nhà thầu với 79 nhà thầu tham gia. Danh mục thuốc đấu thầu lần này tập trung vào 5 loại hoạt chất và hơn 20 loại thuốc, với giá trị gần 1.200 tỷ đồng. Đây là những loại thuốc thiết yếu đang được hơn 480 cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc sử dụng.

Trên cơ sở dữ liệu thanh toán chi phí thuốc BHYT, BHXH Việt Nam phân tích, lựa chọn một số thuốc sử dụng với số lượng lớn, giá trị cao gửi Bộ Y tế và Bộ Tài chính thống nhất thực hiện. Các nhà thầu được yêu cầu tiến hành đúng những quy định của pháp luật trong quá trình tham dự thầu, phối hợp thực hiện tốt mục tiêu về giảm giá thuốc do Chính phủ đề ra, bảo đảm về chất lượng, tiến độ cung ứng, đáp ứng nhu cầu sử dụng thuốc BHYT của các cơ sở y tế. Ông Dương Tuấn Đức cũng khẳng định, công tác đấu thầu thuốc được coi là nhiệm vụ quan trọng của ngành trong năm 2017. BHXH Việt Nam sẽ thực hiện đúng các quy định của pháp luật, bảo đảm cạnh tranh, công bằng và minh bạch, hiệu quả kinh tế trong đấu thầu. Trường hợp cần thiết, sẽ chủ động xin ý kiến của cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu.

Sau khi mở thầu, BHXH Việt Nam cho biết: Mức giá đưa ra để đấu thầu đã thấp hơn so với giá trúng thầu năm trước từ 5% đến 15%. BHXH Việt Nam sẽ công bố kết quả trúng thầu trong tháng 12-2017. Dự kiến từ ngày 1-1-2018, các cơ sở y tế áp dụng kết quả lựa chọn nhà thầu để mua thuốc sử dụng cho người bệnh BHYT.

Giá tốt nhưng phải đúng chất lượng

Theo ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, năm 2017, dự kiến chi phí khám chữa bệnh do quỹ BHYT chi trả lên tới trên 90.000 tỷ đồng, trong đó 50-60% là tiền thuốc. Vì vậy, chỉ cần giảm 5% giá thuốc, cả bệnh nhân và quỹ bảo hiểm sẽ đỡ được phần chi phí rất lớn. Trước đó, tháng 9-2017, Trung tâm Mua sắm thuốc quốc gia, Bộ Y tế, đã mở gói thầu mua sắm tập trung đầu tiên với giá trị thầu 2.600 tỷ đồng, kết quả trúng thầu thấp hơn giá trúng trung bình năm 2016 tới trên 590 tỷ đồng. Đặc biệt có 3 loại biệt dược gốc chữa ung thư trước đây chưa bao giờ giảm giá thì lần này giảm 12%, tương đương gần 80 tỷ đồng so với năm 2016. Rất nhiều mặt hàng có giá chỉ bằng một nửa so với trước khi đấu thầu tập trung

Việc đấu thầu thuốc tập trung từ trước tới nay mới được thực hiện ở hình thức tập trung cấp tỉnh, thành phố, còn mô hình đấu thầu thuốc tập trung cấp quốc gia thì mới được quy định theo Luật Đấu thầu mới được Quốc hội thông qua. Với phương pháp đấu thầu tập trung, các hãng dược sẽ cùng đấu thầu một loại thuốc với mức giá khác nhau. Như vậy, với một loại thuốc cùng nhà sản xuất, cùng hoạt chất có mặt trên thị trường cả nước sẽ có chung một mức giá và sẽ không còn tình trạng chênh lệch giá thuốc khi đến tay người bệnh. Phương án này sẽ tạo hành lang thông thoáng cho BHYT khi thanh toán chi phí khám chữa bệnh. Người bệnh cũng được hưởng một mức giá hợp lý khi sử dụng thuốc trong quá trình điều trị. Bên cạnh đó, đấu thầu thuốc tập trung cũng sẽ hạn chế tối đa những tiêu cực có liên quan như tình trạng đẩy giá thuốc lên cao do đi qua nhiều khâu trung gian.

Cũng theo ông Phạm Lương Sơn, mô hình này nhằm tạo nên một sự đột phá trong việc cung ứng thuốc cho người bệnh với tiêu chí bảo đảm giá thành tốt theo xu hướng giảm giá thuốc và bảo đảm cung ứng đủ thuốc với chất lượng theo đúng yêu cầu điều trị. Bên cạnh đó, việc đấu thầu tập trung sẽ giải quyết một bất cập lớn là giá thuốc không thống nhất giữa các vùng miền, giữa các địa phương với nhau và thậm chí ngay trong cùng một địa phương, nguyên nhân là do việc đấu thầu diễn ra với quá nhiều hội đồng chấm thầu.

Trước băn khoăn về việc liệu cơ chế đấu thầu mới có dẫn tới vấn đề đặt nặng yếu tố giảm giá thuốc, khiến xảy ra tình trạng doanh nghiệp đưa thuốc chất lượng thấp vào đấu thầu hay không, ông Phạm Lương Sơn khẳng định: Sẽ không có việc này bởi theo quy định hiện hành thì thuốc sẽ được phân vào 5 nhóm đối với thuốc tân dược nhóm generic (thuốc tương đương sinh học với biệt dược gốc). 5 nhóm này có những tiêu chí rất rõ ràng, cố định. Thuốc chỉ được đấu giá với nhau trong cùng một nhóm. Cho nên sẽ không có chuyện thuốc có chất lượng ở nhóm thấp hơn lại trúng thầu ở nhóm thuốc có chất lượng cao. Mặt khác, quá trình đấu thầu luôn tuân thủ nguyên tắc đấu thầu rộng rãi, bảo đảm sự cạnh tranh và tính minh bạch. Vấn đề ở đây là hội đồng đấu thầu đó có làm đúng quy trình, đúng luật và có bảo đảm tính minh bạch, khách quan hay không.