Đất nước bốn mùa qua ống kính Hoàng Thế Nhiệm

Thu tới ngoài kia
Nghe nhân thơm trong trái nặng
Nghe nhựa ấm trong cành thưa
Nghe đưa đẩy tiếng gió ru lúa chín
Xôn xao cuống lá rụng thay mùa...
(Huy Cận)

Có lẽ đây là lần đầu tiên có một cuộc triển lãm ảnh độc đáo khi nghệ thuật nhiếp ảnh và ngôn từ của thi ca giao hòa. Thay vì những chú thích ảnh ngắn gọn, những vần thơ của các thế hệ thi nhân do nữ đạo diễn Xuân Phượng chọn lọc như tích hợp thêm mối đồng cảm của con mắt và trái tim mỗi người xem khi ngắm các tác phẩm nhiếp ảnh của tác giả Hoàng Thế Nhiệm tại triển lãm Bốn mùa vẫy gọi.

Đất nước mình đẹp quá! Hùng vĩ quá!... Dường như mỗi người xem đều muốn thốt lên như vậy khi ngắm các bức ảnh của Hoàng Thế Nhiệm. Đó là ánh nắng trong vắt phủ lên mặt biển Hạ Long với trùng điệp đảo lớn nhỏ. Đó là bồng bềnh những lớp mây nhiều sắc độ bao bọc đỉnh Fansipan. Đó là những đường uốn lượn mềm mại của những thửa ruộng bậc thang ôm lấy những sườn núi Hoàng Su Phì. Đó là cánh đồng lúa chín vàng rực rỡ trải dài bên dòng sông Quây Sơn thơ mộng. Đó là “Hồ Gươm xanh màu xanh cổ tích/Thê Húc cong cong một nét lông mày”. Đó là dòng sông Hương như một dải lụa mỏng nhẹ nhàng xanh biếc vờn quanh ngọn đồi gợi đến câu thơ của Thu Bồn: “Con sông dùng dằng, con sông không chảy/Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu”. Đó là chợ cá nhộn nhịp trong nắng sớm bên bờ biển Vũng Tàu. Đó là hoa mai vàng rực rỡ trên đường TP Hồ Chí Minh. Đó là ánh hoàng hôn trải rộng trên mặt biển Đất Mũi Cà Mau...

Có thể nói, một bức tranh thiên nhiên toàn cảnh trải rộng khắp đất nước, từ miền núi xuống đồng bằng đã được Hoàng Thế Nhiệm ghi lại ở những góc độ tinh tế, cô đọng với một bảng màu phong phú của ánh sáng và sắc độ. Những bức ảnh của anh bộc lộ một tình yêu thiên nhiên đất nước vô bờ, một tâm hồn nhạy cảm nắm bắt từ những thay đổi nhỏ nhất của thiên nhiên bốn mùa. Bố cục ảnh của Hoàng Thế Nhiệm thường bao quát một khung cảnh trải rộng, thường là nhìn toàn cảnh từ trên cao, hút tầm mắt đến tận đường chân trời, nơi giao hòa giữa trời và đất. Để có được những khuôn hình ưng ý, với mỗi địa danh, Thế Nhiệm thường đi lại rất nhiều lần đến thuộc lòng khung cảnh cũng như sự thay đổi của cỏ cây hoa lá trong từng tháng, từng mùa. Anh cho biết: “Trên mười năm gắn bó bốn mùa với hình ảnh những cánh đồng lúa, tôi đã thấy rõ rệt sự thay đổi nhịp nhàng về màu sắc giữa độ trưởng thành của cây lúa và sự giao mùa giữa hạ sang thu. Đầu mùa hè, những nhành mạ xuống đồng bắt đầu nhu nhú một màu xanh non, đến cuối hạ, lúa thì con gái mơn mởn màu xanh tươi mát thoang thoảng hương thơm để đến khi thu về, những bông lúa trĩu hạt đến độ gặt đã nồng nàn một màu vàng mật ong rực rỡ...”.

Mười lăm năm cầm máy, Hoàng Thế Nhiệm không chỉ nổi tiếng với ảnh phong cảnh mọi miền đất nước mà còn được biết đến như một nghệ sĩ gắn bó sâu nặng với Sa Pa: “Có thể nói Sa Pa là “mối tình đầu” của tôi khi bắt đầu ghi hình cảnh đẹp đất nước. Sinh trưởng và lớn lên ở thành phố miền Nam với hai mùa nắng chói và mưa dài, những tầng lớp mây mù Sa Pa thoắt ẩn, thoắt hiện như dẫn tôi lạc vào xứ sở của những chuyện cổ tích thần tiên thời thơ ấu. Ấn tượng mây Sa Pa đã thúc giục tôi leo lên những điểm cao để tìm cách ghi được những cảnh độc đáo. Hàng chục ngày sau lần phát hiện đầu tiên ấy và trên mười năm qua, tôi đã đến với Sa Pa mỗi năm ít nhất ba lần, tính đến giờ đã khoảng bốn chục lần”. Ba lần chinh phục đỉnh Fansipan, có lần anh nằm phục trên đó cả tuần lễ để bắt cho được một bình minh giữa biển mây bồng bềnh. Đọc những dòng nhật ký của anh mới thấy được những cực nhọc mà nhà nhiếp ảnh phải vượt qua để có những tác phẩm ưng ý: “Ngủ đêm trong hẻm núi với mưa đá và gió rét ở độ cao 3.100m là một kỷ niệm không thể nào quên. Mong sao thời tiết sẽ tốt hơn vì lâu quá, sợ sức người có hạn...”. Và ba ngày sau: “Mặt trời đã lên. Tác phẩm đã có và kỷ lục trên đỉnh Fansipan đã lập”.

Sau khi triển lãm ở Hà Nội, dự án triển lãm “Bốn mùa vẫy gọi” sẽ tới nước Anh. Không chỉ được công chúng trong nước mến mộ, các cuộc triển lãm của Hoàng Thế Nhiệm đã từng tổ chức ở Paris, Zurich, Washington DC, Brucxell, Virginia... đều gây được sự chú ý và lòng mến phục của đông đảo công chúng các nước. Ảnh của anh xứng đáng là những sứ giả nghệ thuật mang hình ảnh Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.