Cơ chế, chính sách để phát triển doanh nghiệp khoa học và công nghệ: Vẫn cần giải pháp đột phá

Quan tâm nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ

Hà Nội là địa phương đi đầu cả nước trong việc hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Sau hơn 3 năm thực hiện Kế hoạch số 49/KH-UBND ngày 28-2-2020 về Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội đến năm 2025, Hà Nội đang dẫn đầu với 149/712 doanh nghiệp khoa học và công nghệ của cả nước. Lĩnh vực hoạt động của các doanh nghiệp khoa học và công nghệ ở Hà Nội khá đa dạng, bao gồm: Công nghệ thông tin - truyền thông; công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp, y tế; công nghệ vật liệu mới; công nghệ bảo vệ môi trường và một số công nghệ khác (hóa dược; công nghệ tích hợp: cơ khí, chế tạo máy, điện, điện tử, điều khiển, tự động hóa). Đây là các lĩnh vực quan trọng, chủ lực, trọng điểm có tác động đến nhiều ngành, lĩnh vực khác.

Bà Lê Thanh Hiếu, nguyên Trưởng phòng Quản lý công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội) cho biết, hầu hết các doanh nghiệp này đều đam mê công nghệ và có sự quan tâm thích đáng đến công tác nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ. 90% trong số đó đều thực hiện nghiên cứu bằng nguồn vốn của chính mình hoặc nhận chuyển giao từ các tổ chức, cá nhân khác, sau đó ươm tạo, làm chủ công nghệ và tự sản xuất dựa trên cơ sở công nghệ đã ươm tạo; chỉ có 10% doanh nghiệp ươm tạo, phát triển công nghệ từ kết quả khoa học và công nghệ có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước.

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Nguyễn Hồng Sơn, thành phố luôn quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp khoa học và công nghệ thông qua các chương trình, kế hoạch thực hiện các biện pháp phát triển… Nhờ vậy, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này đã mạnh dạn đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng và giá trị của các sản phẩm; chủ động nghiên cứu để tạo ra các giống, sản phẩm mới giá trị gia tăng cao.

Tiếp tục tạo điều kiện phát triển

Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025, hỗ trợ để hình thành và phát triển tối thiểu 200 doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Hiện nay, bên cạnh những nỗ lực đáng ghi nhận, thì số doanh nghiệp khoa học và công nghệ của Hà Nội được hình thành cũng chưa xứng với tiềm năng của Thủ đô; cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khoa học và công nghệ vẫn còn nhiều bất cập, cần bổ khuyết.

Trong đó, sự chưa hoàn thiện khung pháp lý điều chỉnh loại hình doanh nghiệp khoa học, công nghệ là rào cản không nhỏ trong việc thành lập cũng như phát triển doanh nghiệp này. Bên cạnh đó, còn rất ít doanh nghiệp khoa học và công nghệ được tham gia, chủ trì các đề tài, đặc biệt là dự án sản xuất thử nghiệm nhằm tạo ra được công nghệ mới và trực tiếp đưa kết quả nghiên cứu, thử nghiệm vào sản xuất thành các sản phẩm thương mại. Số doanh nghiệp khoa học và công nghệ được công nhận là doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực của thành phố cũng chưa nhiều (chỉ có 3 doanh nghiệp).

Ông Lưu Hải Minh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Công nghệ mới Nhật Hải, doanh nghiệp khoa học và công nghệ sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực của Hà Nội cho biết, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp trong lĩnh vực khoa học và công nghệ là vốn. Điều này đến từ việc không thể mang tài sản trí tuệ ra thế chấp ngân hàng, trong khi vốn vay ưu đãi rất khó tiếp cận.

Ông Đỗ Hoàng Tú, Phó Trưởng phòng Quản lý công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội) cho biết, hiện nay Quỹ Đầu tư của Hà Nội chưa có đủ căn cứ cho vay đối với doanh nghiệp khoa học và công nghệ từ nguồn vốn ủy thác Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ của thành phố do chưa hoàn thiện khung pháp lý. Nội dung “Lựa chọn và giao kết quả khoa học và công nghệ hình thành từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng vốn nhà nước cho doanh nghiệp có nhu cầu và đủ điều kiện để ứng dụng vào sản xuất kinh doanh” cũng chưa thực hiện được do việc triển khai Nghị định số 70/2018/NĐ-CP của Chính phủ còn vướng mắc trong thủ tục giao quyền.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Nguyễn Hồng Sơn cho biết, bên cạnh tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trong Kế hoạch số 49/KH-UBND và Chương trình số 07-Ctr/TU về “Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021-2025” nhằm khai thác, phát huy hiệu quả mọi nguồn lực khoa học, công nghệ trên địa bàn, Sở đã đề xuất UBND thành phố chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị liên quan tiếp tục triển khai các nội dung công việc được giao tại Kế hoạch số 49/KH-UBND. Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND thành phố bố trí quỹ đất, xây dựng cơ chế, chính sách ưu tiên, ưu đãi, hỗ trợ thuê đất cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ theo quy định; Cục Thuế thành phố chủ động tham gia đóng góp ý kiến, báo cáo Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính các nội dung kiến nghị, sửa đổi, bổ sung chính sách thuế liên quan đến doanh nghiệp khoa học và công nghệ, đồng thời phổ biến, hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp khoa học và công nghệ thụ hưởng các chính sách ưu đãi về thuế theo quy định của pháp luật; Quỹ Đầu tư phát triển thành phố cần hoàn thiện hành lang pháp lý các quỹ đang được thành phố giao quản lý, làm căn cứ triển khai hỗ trợ doanh nghiệp khoa học và công nghệ...