Chuyện không nhỏ

Từ đỉnh điểm tháng 12-2007 có 125 doanh nghiệp đăng ký sản xuất với năng lực 25 triệu mũ/năm và 70 doanh nghiệp nhập khẩu 1,2 triệu mũ/năm, nay chỉ còn 79 doanh nghiệp đăng ký kinh doanh mặt hàng này. Sản phẩm sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu qua đường chính ngạch, nhìn chung bảo đảm yêu cầu chất lượng theo quy chuẩn Việt Nam về MBH được ban hành từ năm 2008.

Tuy nhiên, có một thực tế là cảnh sát giao thông chỉ phạt những người không đội MBH (phần lớn trường hợp vi phạm an toàn giao thông thuộc lỗi này) nhưng lại không xử phạt những người đội mũ không đúng quy chuẩn kỹ thuật, mũ giống như mũ bảo hiểm nhưng không phải mũ bảo hiểm (mũ bảo hiểm thời trang, mũ bảo hiểm bơm hơi)… thậm chí nhiều khi tưởng như cảnh sát giao thông cũng không nắm được các quy định về MBH dành cho người đi mô tô, xe máy. Trên đường phố, rất nhiều cửa hàng bán MBH trái pháp luật vẫn ngang nhiên tồn tại, mỗi năm tiêu thụ hàng trăm nghìn mũ không có tác dụng bảo vệ sọ não mỗi khi xảy ra tai nạn. Mặc dù các lực lượng liên ngành đã thanh tra gần 2.000 lượt cơ sở sản xuất, kinh doanh, tiêu hủy hơn 41.000 mũ, đình chỉ lưu thông 61.000 mũ, phạt tiền 1,5 tỷ đồng nhưng kết quả đó còn rất khiêm tốn và không thể so với lượng mũ không đạt quy chuẩn trên thị trường. Những mũ này kiểu dáng thời trang, màu sắc bắt mắt, nhưng chỉ có một lớp xốp mỏng, khả năng chống va đập và đâm xuyên rất kém… Chính vì vậy, tuy có đội cái gọi là MBH nhưng tỷ lệ người bị chấn thương sọ não trong tai nạn giao thông vẫn không giảm bao nhiêu.

Nguyên nhân của tình trạng trên chủ yếu vẫn là do người dân chưa có ý thức mua MBH để tự bảo vệ mình khi tham gia giao thông. Mua mũ, đội mũ chỉ để đối phó với quy định. Do vậy, người mua chưa quan tâm đến chất lượng, mà thường chọn mũ rẻ tiền, bắt mắt, không bí, nóng trong mùa hè, nghe rõ tiếng động trên đường… Dung dưỡng cho việc thiếu ý thức này là công tác tuyên truyền, giáo dục còn khá lơ là. Thêm nữa, Nhà nước chưa có cơ chế quản lý đồng bộ trong cả sản xuất và kinh doanh và thiếu chế tài đủ sức răn đe để xử lý vi phạm. Việc kiểm tra chất lượng, xuất xứ MBH mới chỉ được ngành hải quan triển khai trong nhập khẩu chính ngạch, còn MBH chất lượng kém, không rõ xuất xứ qua con đường tiểu ngạch hầu như vẫn bị buông lỏng. Công tác thanh tra, kiểm tra thiếu đồng bộ, không thường xuyên…

Bởi thế, đang tồn tại một thực tế là không đội thì bị phạt nhưng nếu đội một thứ mũ chỉ gần giống như MBH thôi thì được lưu thông bình thường. Và việc mua bán thứ hàng rởm, hàng giả, hàng buôn lậu này vẫn chưa bị ai nhòm ngó. Chuyện tưởng nhỏ nhưng hóa ra lại không nhỏ chút nào.