Chiến thắng nhiều ý nghĩa

Được ví là “Kandahar của Iraq” (tên thành phố được xem là căn cứ địa của Taliban tại Afghanistan), Hawija là một thị trấn có đông người Hồi giáo dòng Sunni sinh sống. Giai đoạn hai của chiến dịch tấn công giải phóng Hawija được tiến hành từ hôm 29-9 vừa qua. Trong giai đoạn đầu của cuộc tổng tấn công, bắt đầu từ đầu tháng 9, các lực lượng Iraq đã tiêu diệt tổng cộng 557 tay súng IS và giải phóng hơn 100 ngôi làng.

Tin thắng trận ngay lập tức khiến người dân Iraq nói chung và người dân Hawija nói riêng vỡ òa trong hạnh phúc. Đã 3 năm nay, hàng nghìn người dân khu vực này đã phải sống dưới sự kiểm soát hà khắc và tàn bạo của IS. Không một tổ chức quốc tế nào có thể tiếp cận được với Hawija trong 2 năm qua, trong khi phần lớn các nhóm nhân đạo địa phương đều trong tình cảnh không còn khả năng hoạt động. Liên hợp quốc ước tính khoảng 12.500 người đã lánh nạn khỏi thị trấn này kể từ khi chiến dịch giải phóng bắt đầu. Tuy nhiên, số người vẫn mắc kẹt có thể lên đến 78.000 người.

Chiến thắng tại Hawija được xem là động thái mang tính biểu tượng mạnh mẽ, cho thấy những bước tiến lớn của quân đội Iraq nhằm phá tan tham vọng xây dựng một nhà nước Hồi giáo của IS ở cả Iraq và Syria. Với việc bị đánh bật khỏi Hawija, hiện đội quân cờ đen chỉ còn kiểm soát một khu vực duy nhất nằm dọc biên giới phía Tây của Iraq giáp Syria là thung lũng Euphrates. Các lực lượng Iraq cũng đang tiến hành tấn công vùng đất này. Như vậy, sau 3 năm tuyên bố thành lập một Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria, IS đã để mất nhiều vùng lãnh thổ. Sức mạnh của nhóm thánh chiến này đang ngày càng bị thu hẹp dưới đòn phản công của lực lượng Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq, Syria, người Kurd, Mỹ và Anh. Theo đánh giá của giới phân tích, chiến thắng của quân đội Iraq ở Hawija sẽ tạo đà cho quân đội Syria đẩy lui IS ra khỏi nước này, từ đó tạo thành một gọng kìm khiến quân cờ đen rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan.

Thế nhưng, chiến thắng đi cùng một cái giá không hề nhỏ. Iraq bị tàn phá nghiêm trọng, thương vong chồng chất và hàng triệu người buộc phải rời bỏ nhà cửa. Thách thức đang chờ phía trước, không chỉ trong việc tái thiết quốc gia mà còn ở chỗ làm thế nào để đối phó với sự hiện diện của IS ở khắp nơi. Để giữ lại những tàn dư của Nhà nước Hồi giáo, IS sẽ chuyển hướng sang tấn công khủng bố và nổi dậy, thay vì tìm cách đánh chiếm các vùng lãnh thổ. Vì thế, Iraq nhiều khả năng sẽ tiếp tục chìm trong bất ổn vào những năm tới.

Thất bại ở Trung Đông cũng khiến IS tạo ra nỗi lo sợ mới trên toàn cầu. Số tay súng nước ngoài cố rời khỏi Syria và Iraq sẽ tăng lên khi IS tiếp tục bị đánh đuổi. Giới chức an ninh nhiều quốc gia bắt đầu lo lắng trước viễn cảnh các chiến binh IS trở về thực hiện các cuộc tiến công theo hình thức “sói đơn độc”, đồng thời chiêu mộ thành viên mới để khôi phục các mạng lưới ngầm. Ước tính khoảng 40.000 tay súng nước ngoài từ hơn 100 quốc gia đã đến Syria và Iraq chiến đấu trong hàng ngũ của IS, trong đó đa phần từ Châu Âu và các quốc gia Trung Đông. Bên cạnh đó, giới chuyên gia cảnh báo rằng lực lượng này sẽ mở rộng địa bàn hoạt động sang những khu vực khác, như Đông Nam Á và Afghanistan.

Tuy nhiên, cho dù lo ngại là hiện hữu, thì một điều chắc chắn là những thắng lợi trước IS đã và đang tạo nền tảng cho nỗ lực toàn cầu tiêu diệt nhóm khủng bố và những tư tưởng cực đoan của chúng. Tiễu trừ đội quân này cũng là một trong những mấu chốt để giải quyết các cuộc khủng hoảng ở Trung Đông, chìa khóa hóa giải nhiều thách thức an ninh ở khu vực và thế giới.