Chiến thắng không bất ngờ

Theo kết quả sơ bộ công bố sáng 10-5, ứng cử viên Rodrigo Duterte - Thị trưởng thành phố Davao - đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Philippines khi có trong tay hơn 14,8 triệu phiếu bầu của cử tri, tương đương 38,65% trong tổng số 90% số phiếu hợp lệ được kiểm.

Chiến thắng của ông Rodrigo Duterte không gây bất ngờ bởi các cuộc thăm dò trước bầu cử cũng như tỷ lệ cử tri tham gia tổng tuyển cử vào ngày 9-5 cho thấy, Thị trưởng thành phố Davao luôn đứng đầu trong danh sách các ứng viên tham gia cuộc đua. Đã bước sang tuổi 71 và ông R.Duterte đã lãnh đạo thành phố miền Nam Davao hơn 20 năm qua với thành tích nổi bật là tấn công tội phạm bằng "bàn tay sắt". Trong chiến dịch tranh cử tổng thống vừa qua, ông được ví như "Donald Trump" thứ hai của phương Đông khi có những phát ngôn táo bạo gây tranh cãi.

Trong đó, ông cam kết chấm dứt tình trạng tội phạm trên cả nước trong 6 tháng bằng lệnh cho lực lượng an ninh bỏ qua hệ thống tư pháp không hiệu quả và tiêu diệt hàng chục nghìn tội phạm. Ông R.Duterte còn đề xuất giải tán Quốc hội, thành lập "chính quyền cách mạng" và viết lại Hiến pháp… Những thành quả Thị trưởng Davao tạo dựng được như thu hút đầu tư, cải thiện y tế, giáo dục… cũng là lý do khiến đa số cử tri ủng hộ. Bởi họ kỳ vọng những gì ông làm được cho Davao cũng có thể làm được cho cả đảo quốc 100 triệu dân này. Trong bối cảnh người dân Philippines cần một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, cương quyết hơn so với người tại nhiệm cũng giải thích phần nào kết quả bầu cử nghiêng về Thị trưởng R.Duterte.

Sự kiện ông R.Duterte giành chiến thắng trong cuộc đua quyết liệt vừa diễn ra cũng đang thu hút sự quan tâm của dư luận khu vực cũng như thế giới. Tiếp tục hay thay đổi chính sách ngoại giao của Philippines trong bối cảnh khu vực tiềm ẩn nhiều thách thức an ninh sẽ phụ thuộc vào nhà lãnh đạo mới. Giữa lúc Trung Quốc ngày càng có nhiều động thái làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, việc Philippines sẽ thực hiện chính sách như thế nào trong vấn đề Biển Đông sau khi có tổng thống mới được dư luận hết sức quan tâm. Một trong những điểm nhấn trong nhiệm kỳ vừa qua của Tổng thống Aquino là chính sách đối ngoại cứng rắn, sẵn sàng đương đầu với một Bắc Kinh ngày càng trở nên hung hăng hơn trong các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Chính quyền Tổng thống Aquino đã đệ đơn kiện Trung Quốc lên Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Haye (Hà Lan) liên quan tới các tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải. Đây là một bước đi có thể làm thay đổi "cuộc chơi" trong câu chuyện dài kỳ về tranh chấp ở Biển Đông.

Dưới thời của Tổng thống Aquino, Philippines đã có sự nâng cấp đáng kể trong quan hệ an ninh với hai đồng minh then chốt là Mỹ và Nhật Bản - động thái có thể làm thay đổi tương quan lực lượng trong khu vực. Nhằm tiếp tục những chính sách đối ngoại để lại nhiều dấu ấn của người tiền nhiệm, trong một phát biểu sau khi công kết quả sơ bộ, Thị trưởng R.Duterte cho biết sẽ kêu gọi đàm phán đa phương nhằm giải quyết tranh chấp ở Biển Đông gồm cả sự có mặt của Mỹ và Nhật Bản. Ông R.Duterte cũng nói, Trung Quốc phải tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế của Philippines và thay vì đối đầu, hai nước nên hợp tác khai thác dầu khí ngoài khơi như những đối tác liên doanh.

Cử tri Philippines đã chọn được ứng cử viên sáng giá nhất để điều hành đất nước trong nhiệm kỳ 6 năm tới. Nhiều chuyên gia phân tích cho rằng, một loạt thách thức lớn mà người kế nhiệm R.Duterte đang phải đối mặt là duy trì thành tựu phát triển kinh tế. Dù thời gian qua chính quyền Tổng thống Aquino tương đối thành công trong duy trì tăng trưởng kinh tế; song, tình trạng bất bình đẳng và cuộc sống của người nghèo vẫn chưa được cải thiện. Đây là một gánh nặng với chính phủ kế tiếp khi người nghèo ở nước này vẫn chiếm khoảng 25%. Cử tri Philippines kỳ vọng tổng thống mới có thể làm giảm thiểu tình trạng tội phạm, ma túy, tham nhũng cũng như các vấn đề gắn với cuộc sống thường nhật của người dân như hạ tầng kém phát triển hay nạn tắc nghẽn giao thông tại nhiều thành phố lớn…