Châm ngòi cho cuộc chiến thương mại mới

Với lập luận các nhà sản xuất và xuất khẩu Trung Quốc đã bán nhiều sản phẩm pin mặt trời vào thị trường Mỹ với giá thành rẻ, kết quả cuộc điều tra mới nhất của Bộ Thương mại Mỹ cho rằng sự bất bình đẳng này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp Mỹ đang theo đuổi những sản phẩm tương tự. Với quyết định này của Mỹ, các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ phải "chịu trận" ngay lập tức. Trước mắt là hai doanh nghiệp lớn của Trung Quốc gồm tập đoàn Suntech Power - nhà sản xuất pin năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới - và tập đoàn năng lượng Trina Solar cùng ít nhất 59 doanh nghiệp khác bị đánh thuế ở mức 31%. Trong khi đó, một số nhà sản xuất và xuất khẩu sản phẩm này chưa được nêu tên sẽ bị đánh thuế ở mức "khủng" 250%. Không dừng lại ở đó, Bộ Thương mại Mỹ còn cảnh báo các tấm pin năng lượng mặt trời và mô đun quang điện được sản xuất tại nước khác nhưng sử dụng tế bào quang điện của Trung Quốc cũng sẽ phải chịu các loại thuế chống phá giá và trợ cấp.

Quyết định của Bộ Thương mại Mỹ không khiến dư luận Trung Quốc ngạc nhiên, bởi cách đây hai tháng chính bộ này đã tuyên bố áp thuế từ 2,9% đến 4,7% đối với các sản phẩm pin mặt trời và linh kiện được lắp ráp từ pin mặt trời của Trung Quốc. Và gần đây, Tổng thống Barack Obama đã ký sắc lệnh thành lập Trung tâm Thực thi thương mại liên ngành (ITEC) nhằm điều tra và chống lại những hành vi bất công thương mại tại các nước trên thế giới, không riêng với các sản phẩm mang nhãn hiệu "made in China".

Như vậy, tiếp theo các mặt hàng như: thép, nhôm, giấy, hóa chất… giờ đây các sản phẩm pin mặt trời cũng như những doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm này đã trở thành "đối tượng" để Mỹ áp thuế chống bán phá giá. Dù chưa đưa ra biện pháp trả đũa chính thức nào nhưng như vậy không có nghĩa Trung Quốc sẽ đứng im để nhìn các doanh nghiệp nước này "chịu trận" trên thị trường Mỹ. Không hài lòng với các biện pháp áp thuế chống phá giá và chống trợ giá của Mỹ, Bộ Thương mại Trung Quốc đã không ít lần thể hiện thái độ cứng rắn khi đề nghị Mỹ tuân thủ cam kết chống chủ nghĩa bảo hộ và làm việc cùng Trung Quốc cũng như các thành viên khác của cộng đồng quốc tế để duy trì một môi trường thương mại quốc tế mở, tự do và công bằng. Tuy nhiên, vấn đề khiến dư luận quan tâm nhất hiện nay là căng thẳng thương mại Trung - Mỹ có thể gây hiệu ứng thương mại toàn cầu, tác động đến các nền kinh tế còn khó khăn cả ở Châu Âu lẫn Châu Á.

Quan hệ kinh tế Trung Quốc - Mỹ một lần nữa lại đứng trước bất đồng mới. Một số chuyên gia phân tích cho rằng, mức thuế mới của Bộ Thương mại Mỹ với một sản phẩm từ Trung Quốc có thể châm ngòi cho căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc nghiêm trọng hơn và đẩy giá các dự án về năng lượng mặt trời tại Mỹ. Hệ quả nhìn thấy là các nhà sản xuất Trung Quốc sẽ phải tăng giá để lấp khoản thuế mới và như vậy giá pin mặt trời sẽ tăng tại Mỹ khiến nhu cầu sử dụng pin năng lượng mặt trời tại Mỹ sụt giảm.

Dự báo bước tiếp theo của Trung Quốc sau hành động áp thuế mới của Mỹ là chuyển các cơ sở sản xuất đến các quốc gia có mức thuế cạnh tranh hơn. Trong bối cảnh từ cuối năm ngoái đến nay có tới 4 công ty trong lĩnh vực này của Mỹ lâm vào phá sản thì cú áp thuế mới của Washington được cho là cần thiết nhằm tạo động lực cho ngành sản xuất pin mặt trời của Mỹ.