Căng thẳng phủ bóng quan hệ Anh – Nga

Phát biểu trước Quốc hội Anh ngày 15-3, Thủ tướng Theresa May tuyên bố, theo Công ước Vienna, London sẽ trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga được xác định là các sĩ quan tình báo ẩn danh và đình chỉ hoạt động tiếp xúc ngoại giao cấp cao với Mátxcơva. Các nhà ngoại giao này có 1 tuần để rời khỏi Anh. Quyết định được đưa ra sau khi Nga đã không đáp ứng đề nghị của Anh về việc giải thích chất độc thần kinh Novichok ở cấp độ quân sự - loại do Nga điều chế - được tìm thấy trong vụ đầu độc cựu điệp viên hai mang người Nga S.Skripal và con gái Yulia ngày 4-3 vừa qua tại TP Salisbury, phía Tây Nam nước Anh. Thủ tướng T.May cũng cảnh báo sẽ phong tỏa tài sản của Nga trên lãnh thổ Anh, giảm số người tham dự Giải Bóng đá vô địch thế giới (World Cup) 2018 tại Nga và đặc biệt, Hoàng gia Anh sẽ không dự sự kiện thể thao này. Thủ tướng T.May cũng rút lại lời mời Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tới thăm Anh. Các chính trị gia Anh cho rằng, Thủ tướng T.May sẽ tiếp tục cân nhắc và có thể sẽ dùng đến biện pháp trừng phạt về ngoại giao và tài chính với Nga.

Về phần mình, Đại sứ quán Nga tại Anh cho rằng, quyết định trên là bước đi thiển cận, không thỏa đáng và không thể chấp nhận. Ngoại trưởng Nga S.Lavrov cho biết, đã nhận được danh sách các nhà ngoại giao bị trục xuất và tuyên bố Mátxcơva sẽ sớm trục xuất các nhà ngoại giao Anh để đáp trả. Tại cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc diễn ra ngày 14-3, Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Vassily Nebenzia khẳng định những nghi ngờ của Anh là không thể chấp nhận, cho rằng đây có thể là hành động khiêu khích, nhằm bôi nhọ hình ảnh nước Nga trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống và Giải Bóng đá World Cup do Nga đăng cai sẽ diễn ra trong năm nay. Đại sứ V.Nebenzia cũng yêu cầu London đưa ra bằng chứng xác đáng cho những cáo buộc của mình và đề nghị mở một cuộc điều tra chung liên quan tới vụ việc. Cùng ngày, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova lên tiếng cáo buộc London từ chối hợp tác với Mátxcơva trong việc điều tra vụ tấn công và khẳng định Anh đã không cung cấp bất kỳ thông tin nào về vụ việc, đặc biệt là mẫu chất độc được tìm thấy ở hiện trường.

Giới quan sát lo ngại, căng thẳng ngoại giao giữa Anh và Nga không chỉ đe dọa tới hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước mà có nguy cơ trở thành cuộc khủng hoảng quốc tế khi London đang vận động đồng minh tham gia tiến hành các hành động nhằm vào Mátxcơva. Trong một tuyên bố chung được phát đi, 4 nhà lãnh đạo gồm Thủ tướng Anh T.May, Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lên án vụ đầu độc là vi phạm chủ quyền với nước Anh và cho rằng nhiều khả năng Nga đứng sau vụ việc. Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cũng bày tỏ lo ngại sâu sắc về việc lần đầu tiên xảy ra vụ tấn công bằng chất độc thần kinh ở lãnh thổ của một nước thành viên kể từ khi khối này được thành lập.

Theo các chuyên gia, sự việc sẽ còn bị đẩy đi xa hơn nếu cả hai nước tiếp tục áp dụng các hành động "ăn miếng, trả miếng" cứng rắn. Ông Evgenny Primakov Jr, một trong những cựu phát ngôn viên về chính sách đối ngoại của Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng "vụ việc đã đẩy sự đối đầu giữa Nga và Anh vào tình trạng điên rồ, nguy hiểm hơn cả thời Chiến tranh Lạnh". Và, giải pháp tối ưu lúc này là hai bên cần tiếp tục duy trì các kênh liên lạc, tìm kiếm đối thoại để giải quyết tận gốc những bất đồng.