Cẩn trọng với dịch vụ mang thai hộ

Bị triệt phá vẫn hoạt động sôi nổi

Năm 2021, Công an quận Long Biên đã triệt phá đường dây Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại do Hoàng Huệ Tâm (ở huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên) cầm đầu. Quá trình điều tra, Tâm khai nhận, mỗi phi vụ trót lọt được hưởng lợi 100-200 triệu đồng. Người mang thai hộ hưởng 200-500 triệu đồng.

Tương tự, trong tháng 6-2022, Công an thành phố Hà Nội đã phát hiện đường dây mang thai hộ do Đinh Thị Bình, trú tại Khu đô thị Thanh Hà (huyện Thanh Oai) cầm đầu. Mỗi hợp đồng các đối tượng thỏa thuận giá từ 700 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, gồm cả tiền hợp đồng cấy tạo phôi, chăm sóc người mang thai hộ. Từ tháng 5-2021 đến tháng 4-2022, đường dây của Bình đã môi giới trót lọt 8 vụ, thu khoảng 6 tỷ đồng.

Mặc dù, lực lượng công an đã vào cuộc và triệt phá nhiều vụ vi phạm, tuy nhiên, hoạt động mang thai hộ vẫn diễn ra khá sôi động, nhiều người còn công khai quảng cáo mang thai hộ, đẻ thuê trên mạng xã hội như: Zalo, Facebook...

Tài khoản Facebook tên No Change thường xuyên đăng tải trên các hội, nhóm với nội dung tìm kiếm các bạn nữ 18-25 tuổi để hiến trứng, đẻ thuê tại Hà Nội. Trong vai người đi nhờ mang thai hộ, phóng viên đã nhắn tin cho tài khoản No Change thì được trả lời ngay về giá hiến trứng, mang thai nếu sinh mổ là 280 triệu đồng, sinh thường là 300 triệu đồng. Sau khi phóng viên gửi ảnh và thông tin cá nhân cho tài khoản No Change, đối tượng này đã hỏi ngày có thể lấy trứng, cho số điện thoại số 096.7044.xxx và hẹn thời gian gặp để thực hiện giao dịch...

Thông qua các giao dịch cho thấy, người môi giới xuất hiện tại nhiều hội, nhóm, đổi tên tài khoản nhưng để đăng cùng nội dung tìm kiếm nguồn mang thai hộ. Đơn cử, tài khoản Mi Mi núp bóng dưới nhiều tên khác như: Nguyễn My, Huyền My để tìm kiếm người mang thai hộ trên khoảng 10 hội, nhóm. Giá một lần hiến trứng được Mi Mi trả 20-25 triệu đồng tùy bệnh viện, còn mang thai hộ thì dao động 250-300 triệu đồng, tùy sinh mổ hay sinh thường.

Tăng cường ngăn chặn hành vi vi phạm

Về vấn đề này, chuyên gia tội phạm học, Tiến sĩ, Trung tá Đào Trung Hiếu, Cục Truyền thông Công an nhân dân (Bộ Công an) nhận định, đây là loại tội phạm rất khó phát hiện, đấu tranh. Các đối tượng thường móc nối với nhân viên tại một số cơ sở y tế để thực hiện hành vi mang thai hộ trong một đường dây khép kín. Từ khâu dụ dỗ, tiếp cận, cấy ghép phôi, noãn đều được các đối tượng cấu kết với nhau một cách chặt chẽ. Đặc biệt, các đối tượng đều làm giả các giấy tờ, tài liệu, biến việc mang thai hộ thành hoạt động vì mục đích nhân đạo để thực hiện các thủ thuật cấy ghép tại các bệnh viện…

Từ thực tế nhiều đường dây tổ chức mang thai hộ bị triệt phá, các cơ quan chức năng đã kiến nghị có những quy định, quy chế phối hợp giữa lực lượng công an và ngành Y tế để trao đổi thông tin. Khi có những nghi ngờ về hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại thì cán bộ y tế và công an sẽ có sự trao đổi thông tin để cùng nhau xác minh, phát hiện và ngăn chặn hoạt động vi phạm pháp luật này.

Thiếu tá Hoàng Văn Hùng, Đội trưởng Đội Chống tệ nạn xã hội và mua bán người, Phòng Cảnh sát hình sự (Công an thành phố Hà Nội) cho rằng, do pháp luật Việt Nam chỉ cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo nhưng vẫn còn kẽ hở nên các đối tượng đã lợi dụng để trục lợi. Do đó, ngoài việc sửa đổi, hoàn thiện công cụ pháp lý, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục đến người dân. Các cơ sở y tế chuyên ngành cần tìm hiểu thông tin và xác minh kỹ hơn nữa khi tiếp nhận hồ sơ mang thai hộ và nhận mang thai hộ.

Còn Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa (Đoàn Luật sư Hà Nội) khẳng định, cần có chế tài xử phạt thật nặng đối với hành vi môi giới, dụ dỗ người khác thực hiện mang thai hộ vì mục đích thương mại. Luật cũng cần hoàn thiện những điều khoản chi tiết để xử lý nghiêm tội phạm lợi dụng chính sách nhân đạo của Nhà nước để làm những việc trái luân thường đạo lý này.

Hiện nay, Việt Nam là một trong số ít quốc gia có quy định về mang thai hộ. Tuy nhiên, vì lợi nhuận, nhiều người đã bất chấp để thực hiện “chui”. Tham gia hoạt động này, người thuê đã vi phạm pháp luật. Người mang thai hộ cũng sẽ gặp rủi ro lớn vì không được pháp luật bảo vệ quyền lợi, nên khi xảy ra tai biến sản khoa hoặc tranh chấp với người thuê, họ sẽ gặp thiệt thòi đầu tiên.