Cần ''đòn bẩy'' thu hút lao động đến các vùng kinh tế trọng điểm

Thiếu hụt lao động

Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, có khoảng 95% người lao động trên cả nước đã đi làm trở lại. Một số đơn vị, địa phương có tỷ lệ lao động đi làm trở lại sau Tết đạt cao, như: Cần Thơ (100%), Công đoàn Xây dựng Việt Nam (100%), Hà Nội (98,1%), Hà Nam (98%), Hưng Yên (97,3%). Một số địa phương có tỷ lệ người lao động trở lại làm việc thấp hơn mức bình quân chung của cả nước, như: Nghệ An (75,7%), Bình Thuận (70%).  

Phó Trưởng ban Chính sách - pháp luật (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) Vũ Hồng Quang lý giải, một bộ phận người lao động chủ yếu là các tỉnh phía Bắc và miền Trung chưa trở lại các địa phương khu vực trọng điểm phía Nam một phần do đã tìm được việc làm mới ở quê nhà. Một phần không nhỏ trong số chưa quay trở lại thị trường lao động do e ngại lây nhiễm dịch Covid-19, nhất là người lao động đang nuôi con nhỏ, có người thân lớn tuổi.

Đặc biệt, do giá cả thị trường tăng, mức lương nhận được không đủ trang trải cuộc sống nên một lượng lớn công nhân chuyển sang các địa bàn thuộc vùng lương cao hơn hoặc chuyển sang làm việc khác, dẫn đến mất cân bằng về lao động.

Trong bối cảnh thiếu hụt lao động, dịch bệnh cũng đã khiến không ít công nhân làm việc tại các khu công nghiệp và chế xuất phải tạm nghỉ việc vì thuộc diện F0, F1 như: Hải Phòng (hơn 42.000 lao động), Bắc Giang (22.000 lao động)…

Tương tự, tại Hà Nội, số công nhân lao động F0, F1 gia tăng (khoảng gần 20% tổng số lao động) nên đã ít nhiều ảnh hưởng đến việc tổ chức sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn.

Trong khi đó, năm 2022, với việc các dự án tiếp tục được mở rộng quy mô và triển khai mới tại nhiều địa phương trên cả nước, nhu cầu sử dụng lao động ở các địa phương, ngành có xu hướng tăng lên.

Cụ thể là: Bình Dương (cần khoảng 90.000 lao động), Long An (khoảng 51.000 lao động), Hải Phòng (hơn 50.000 lao động), Tây Ninh (khoảng 46.000 lao động), Kiên Giang (khoảng 44.000 lao động), Cà Mau (khoảng 35.000 lao động), Bắc Ninh (khoảng 25.000 - 30.000 lao động), Quảng Ninh (khoảng 24.500 lao động), Bình Phước (khoảng 18.000 lao động), Thừa Thiên - Huế (khoảng 12.000 lao động)…

Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội Lê Đình Hùng thông tin, Hà Nội cần khoảng 26.000 lao động. Trong đó, ngành Da giày là 5.000 lao động, dệt may là 7.000 lao động, lắp ráp linh kiện điện tử là 7.000 lao động, cơ khí - tự động hóa 4.000 lao động, dịch vụ là 3.000 lao động.

Cần xem xét điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng

Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Long An Lê Thị Thu Cúc cho rằng, giá cả sinh hoạt tăng cao, lương tối thiểu vùng không bảo đảm sinh hoạt và cuộc sống của lao động, nhất là lao động ngoại tỉnh đến làm việc nên hiện các địa phương rất khó tuyển dụng lao động. Hiện nay, Liên đoàn Lao động tỉnh Long An đã phối hợp với UBND tỉnh và các sở, ngành để xây dựng thiết chế Công đoàn và coi đây là giải pháp về lâu dài để thu hút người lao động ngoại tỉnh đến làm việc tại địa phương.

Từ đó, bà Lê Thị Thu Cúc đề xuất, trước mắt, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam có thể chỉ đạo Liên đoàn Lao động các địa phương có nguồn lao động tổ chức ngày hội việc làm để kết nối cung - cầu lao động. Liên đoàn Lao động tỉnh Long An sẽ phối hợp với các doanh nghiệp tổ chức xe đón công nhân lao động từ các tỉnh về Long An làm việc.

Nhiều ý kiến tại hội nghị cũng cho rằng, với mức thu nhập ở những tỉnh, thành lớn như Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai khoảng 7 triệu đồng/tháng như hiện nay thì người lao động không đủ trang trải cho sinh hoạt hằng ngày, tiền gửi con, tiền gửi về cho gia đình.

Trong khi đó, nếu ở lại quê làm việc, tuy chỉ kiếm được 4-5 triệu đồng/tháng nhưng lại không phải lo nhiều khoản như khi thuê trọ ở thành phố, được ở gần người thân. Đây là một trong những thực tế khiến người lao động quyết định ở lại quê làm việc, nhất là tại một số địa phương bắt đầu có khu công nghiệp…

Do đó, về lâu dài, Chính phủ cần xem xét điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng; đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp tăng lương và các khoản phúc lợi, quan tâm, cải thiện thu nhập để thu hút và giữ chân người lao động làm việc lâu dài.

Cùng với đó là nghiên cứu tổng thể, khách quan, toàn diện về thực trạng đời sống của người lao động tại các khu nhà trọ để thiết kế và đề xuất các chính sách dài hạn cho đối tượng lao động nhập cư. Có biện pháp kiểm soát sự tăng giá xăng dầu, ga, điện, bất động sản... để không kéo theo sự tăng giá các dịch vụ khác làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống công nhân lao động.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cần xúc tiến kịp thời các thiết chế Công đoàn tại các khu công nghiệp, như: Nhà ở, nhà trẻ, các công trình sinh hoạt cộng đồng cho công nhân lao động.

Ở góc nhìn khác, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội Lê Đình Hùng cho rằng, bên cạnh chăm lo đời sống để giữ chân lao động, cũng cần xây dựng hoàn thiện hệ thống dữ liệu về thị trường lao động và việc làm tại mỗi quận, huyện, thị xã và trên phạm vi toàn thành phố để tăng cường hiệu quả kết nối cung - cầu lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp, đồng thời phục vụ cho công tác phân tích, dự báo cung - cầu lao động. Tiếp tục có chính sách hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19… để người lao động yên tâm lao động sản xuất, gắn bó với doanh nghiệp.

Đây cũng là một trong những giải pháp để Công đoàn làm tốt hơn sứ mệnh chăm lo người lao động nhằm thu hút người lao động về với tổ chức Công đoàn Việt Nam; đồng thời, thực hiện chủ đề công tác năm của Công đoàn về chăm lo việc làm, đời sống cho người lao động.