Các ứng cử viên chuẩn bị tranh cử Tổng thống Séc: Chặng đua nước rút

Thông báo cuối cùng của Bộ Nội vụ Séc đưa ra vào cuối tuần trước cho thấy, chỉ có 9 ứng cử viên đáp ứng được các yêu cầu pháp lý để chính thức tham gia tranh cử tổng thống vòng 1 vào ngày 13 và 14-1-2023 gồm: Cựu Thủ tướng Andrej Babis, nhà kinh tế và cựu Hiệu trưởng Đại học Mendel Danuse Nerudova, Tướng quân đội về hưu Petr Pavel, Chủ tịch Hiệp hội những người có nghĩa vụ của Séc Denisa Rohanova...

Theo kế hoạch, 9 ứng cử viên sẽ thực hiện chiến dịch tranh cử trên truyền hình Séc từ ngày 28-12-2022 đến 11-1-2023. Hiến pháp của Séc quy định, nếu trong vòng 1 cuộc bầu cử tổng thống, không ứng cử viên nào vượt qua được 50% số phiếu, tranh cử vòng 2 sẽ được tổ chức giữa 2 ứng cử viên có số phiếu cao nhất sau 2 tuần.

Kết quả thăm dò dư luận trước thềm bầu cử cho thấy, không ứng cử viên nào có khả năng giành chiến thắng ngay từ vòng 1. Hiện tại, Thượng nghị sĩ Petr Pavel, cựu Tham mưu trưởng Quân đội Séc và là người đứng đầu Ủy ban Quân sự Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang giành được nhiều sự ủng hộ nhất (24%).

Với khẩu hiệu tranh cử “Hãy mang trật tự và hòa bình trở lại Cộng hòa Séc”, ông P.Pavel nhấn mạnh các ưu tiên tập trung vào chính sách đối ngoại tích cực, nền kinh tế đổi mới với thuế giá trị gia tăng (VAT) cao hơn, một ngành năng lượng độc lập, nâng cao chất lượng giáo dục và một môi trường lành mạnh. Ngoài bề dày kinh nghiệm trên chính trường, thế mạnh của ông P.Pavel được cho là khả năng thu hút cử tri ở nhiều tầng lớp xã hội, đặc biệt là người cao tuổi.

Nhân vật nhận được nhiều ủng hộ thứ 2 sau Thượng nghị sĩ Petr Pavel là cựu Thủ tướng Andrej Babis (23%). Giải thích về lý do quyết định tham gia tranh cử, chính trị gia 68 tuổi cho biết, ông muốn thay đổi cách hoạt động của chính phủ cũng như mức độ giúp đỡ người dân. Nếu trở thành tổng thống, ông sẽ kêu gọi chính phủ và các chính trị gia đặt lợi ích của công dân Séc lên hàng đầu.

Động thái này cho thấy, ông A.Babis có thể xây dựng kế hoạch thực hiện chiến dịch dân túy để khai thác sự bất bình của dư luận trong nước liên quan tới cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và khoét sâu vào hậu quả của các quyết định trừng phạt nhằm vào Nga trong cuộc xung đột với Ukraine. Với lợi thế là một tỷ phú trong lĩnh vực hóa chất và sở hữu đế chế truyền thông gồm hai nhật báo quốc gia, cựu Thủ tướng A.Babis đang giành được nhiều lợi ích từ các chiến dịch tuyên truyền với thông điệp “Kỷ nguyên tốt đẹp hơn dưới thời Babis”.

Tuy nhiên, ứng cử viên A.Babis đang phải chịu cáo buộc gian lận liên quan đến khoản trợ cấp trị giá 2 triệu euro của Liên minh châu Âu để xây dựng một trung tâm hội nghị trước khi ông thành lập Đảng lớn nhất tại Séc (phong trào ANO) năm 2011. Bên cạnh đó, ông A.Babis cũng bị các công tố viên của Pháp điều tra về việc mua bất động sản ở Pháp... Nhiều ý kiến cho rằng, việc ông A.Babis tham gia tranh cử tổng thống là nhằm tìm kiếm một vị trí có thể miễn trừ trách nhiệm pháp lý.

Mặc dù Tổng thống Séc không nắm nhiều vai trò về mặt hành pháp, song uy tín và quan điểm của người nắm giữ vị trí này có ảnh hưởng lớn tới sự ổn định của chính trường. Kết quả bầu cử cũng là thước đo để chính quyền Séc đánh giá những kỳ vọng của người dân đối với các quyết sách trong tương lai.