Bia đỡ đạn

Như một cách đối phó, trong Tháng khuyến mãi Hà Nội năm 2010 sắp tới, nghe đâu ban tổ chức sẽ bố trí các gian hàng trưng bày nhiều mặt hàng thật - giả để người tiêu dùng nhận biết.

Đây là một biện pháp tốt, tuy nhiên người tiêu dùng có thực sự... cần "nâng cao khả năng nhận biết" hay không?

1. Có hai trường hợp liên quan đến quyền lợi Nhà nước, doanh nghiệp, người tiêu dùng từ hàng giả. Thứ nhất, hàng giả, hàng nhái "chỉ" gây thiệt hại cho doanh nghiệp (doanh thu, uy tín...) và Nhà nước thất thu thuế, còn người tiêu dùng vô sự. Trên thực tế, không hiếm trường hợp hàng nhái, hàng giả vẫn bảo đảm chất lượng hoặc chất lượng chênh không đáng kể so với hàng thật, chẳng hạn sách nhái, đồ dệt may, da giày... giả thương hiệu "ông lớn"... trong khi giá cả thấp hơn đáng kể. Thứ hai, người tiêu dùng cũng là nạn nhân khi sản phẩm (giả) không bảo đảm chất lượng. Trong trường hợp thứ nhất, chắc ít người tiêu dùng nào tích cực đến mức khiếu nại, tố cáo hay hợp tác với cơ quan chức năng (và cũng ít cơ quan chức năng nào giải quyết). Trong trường hợp thứ hai, người tiêu dùng Việt Nam lại có tập quán... ngại "va chạm".

2. Số vụ hàng nhái, hàng giả bị phát hiện hằng năm rất nhiều, trung bình năm sau tăng so với năm trước 3.000-5.000 vụ. Tại sao vậy?

Nhiều ý kiến phàn nàn chế tài xử lý (hành chính, hình sự) quá nhẹ. Ngoài ra, thói quen sử dụng hàng giả, hàng nhái của người tiêu dùng cũng khuyến khích vấn nạn này (rơi vào trường hợp thứ nhất).

Như vậy, "tăng cường nhận thức" cho người tiêu dùng thông qua các buổi show hàng thật - giả dù tốt nhưng không mấy hiệu quả. Dù vậy, trong rất nhiều hội thảo, đại diện nhiều cơ quan chức năng vẫn nhận định, "đây là cuộc đấu tranh của nhiều lực lượng, bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, các nhà sản xuất, các thương nhân, đặc biệt là... người tiêu dùng".

Khốn khổ người tiêu dùng!

3. Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội cho biết, trên trời... dưới hàng giả. Không chỉ chợ bình dân mà ngay các trung tâm thương mại lớn cũng ngập "hàng không thật". Các cơ quan quản lý với đủ "binh chủng, lực lượng"... đang nấp ở đâu?

Cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái phải nhắm vào chính những cán bộ thừa hành trách nhiệm này chứ không nên lấy người tiêu dùng ra làm... bia đỡ đạn.