Bảo đảm an toàn thực phẩm khi đi dã ngoại

Cảnh giác với ngộ độc thực phẩm do vi sinh vật

Ngày 28-3, Trường Tiểu học Kim Giang (quận Thanh Xuân, Hà Nội) tổ chức cho 915 học sinh khối lớp một và hai đi tham quan. Đồ ăn trưa cho học sinh được nấu tại trường và vận chuyển đến địa điểm trải nghiệm. Sau bữa ăn, đến 18h cùng ngày, đã có hơn 70 học sinh bị đau bụng, nôn ói, phải nhập viện. Theo báo cáo của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội, nguyên nhân ban đầu được xác định là do vi khuẩn tụ cầu vàng nhiễm vào thịt gà có trong suất ăn.

Trong năm học vừa qua, công tác bảo đảm ATTP trong trường học, cơ sở giáo dục được các cơ quan chức năng quan tâm, chỉ đạo, kiểm soát chặt chẽ. Mặc dù vậy, nguy cơ ngộ độc thực phẩm vẫn tiềm ẩn tại cơ sở giáo dục, nhất là trong các chuyến tham quan dã ngoại. Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân chính gây ngộ độc thực phẩm là do độc tố vi sinh vật, nguyên liệu và sản phẩm thực phẩm chứa độc tố, quá trình chế biến và bảo quản thực phẩm không bảo đảm, hoặc do phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật có trong thực phẩm. Trẻ em có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dễ bị ngộ độc nếu thức ăn không bảo đảm an toàn. Hơn nữa, vào thời điểm giao mùa xuân - hè thường xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm do vi sinh vật phát triển, làm thức ăn nhanh hỏng, ôi thiu nếu không được bảo quản cẩn thận.

Để bảo đảm ATTP trong trường học, các cơ sở giáo dục, chính quyền địa phương cần tập trung chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác bảo đảm ATTP, vệ sinh dụng cụ ăn uống, vệ sinh cá nhân, làm rõ nguồn gốc nguyên liệu đưa vào chế biến, chất lượng sản phẩm; nâng cao năng lực phòng ngừa, chủ động xử lý ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm...

Các trường học, cơ sở giáo dục cần thực hiện nghiêm việc niêm yết công khai danh mục, nguồn gốc thực phẩm, ký cam kết bảo đảm ATTP; phân công cán bộ, nhân viên hằng ngày kiểm tra thực phẩm đầu vào, quá trình chế biến, bảo quản, lưu mẫu thức ăn; thường xuyên phối hợp với hội cha mẹ học sinh, ban giám sát ATTP để theo dõi nguồn gốc thực phẩm, kiểm tra khâu vệ sinh, chất lượng bữa ăn...

Xử trí đúng cách khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm

Để tránh các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là trong mùa hè sắp tới khi thời tiết nắng nóng - điều kiện thuận lợi cho các loại vi sinh vật phát triển mạnh, Tiến sĩ Lê Ngọc Duy - Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương, đã lưu ý cách nhận biết, xử lý và chăm sóc đúng cách khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm.

Trẻ bị ngộ độc thực phẩm có những triệu chứng về tiêu hóa (đau bụng, buồn nôn, nôn trớ, tiêu chảy), hô hấp (ho, thở nhanh, khó thở, tím tái), thần kinh (co giật, run tay chân, run giật cơ), yếu cơ và sau đó là liệt cơ. Nặng hơn thì có thể liệt cơ hô hấp, rối loạn nhịp tim hoặc hôn mê. Ngoài ra, trẻ bị ngộ độc thực phẩm còn có dấu hiệu tăng tiết đờm nhớt, dịch tiêu hóa, mồ hôi, nước bọt.

Tiến sĩ Lê Ngọc Duy khuyến cáo, cách xử trí khi trẻ bị ngộ độc thực phẩm là gọi cấp cứu hoặc nhanh chóng vận chuyển trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Đặc biệt, trong khi chờ đợi vận chuyển đến cơ sở y tế, nên để trẻ nằm nghỉ và theo dõi tình trạng mất nước (khát, lì bì, niêm mạc miệng mũi khô, tiểu ít...) của trẻ do ói mửa, tiêu chảy để đảm bảo bù nước cho đầy đủ. Cần cho trẻ uống dung dịch Oresol theo nhu cầu để đảm bảo cân bằng nước và điện giải. Nếu trẻ sốt cao thì có thể dùng thuốc hạ sốt thông thường như paracetamol; tạm ngừng việc sử dụng thức ăn, thuốc nghi ngờ gây ngộ độc; giữ lại toàn bộ thức ăn thừa, phân, chất nôn, thuốc đã dùng để xét nghiệm và báo ngay cho cơ quan y tế.

Bên cạnh đó, Tiến sĩ Lê Ngọc Duy cũng lưu ý về cách chăm sóc trẻ phục hồi sau ngộ độc thực phẩm. Về chế độ ăn của trẻ, gia đình nên cho trẻ ăn các món ăn loãng, mềm như súp, cháo, canh. Khi nhận thấy trẻ bình thường trở lại, cha mẹ có thể cho trẻ ăn cơm, bánh và một số đồ ăn khác. Phụ huynh nên tránh cho con ăn các thực phẩm gây khó tiêu và dễ kích thích, gây buồn nôn như đồ chiên rán, thức ăn quá nhiều dầu mỡ; trẻ không nên ăn các thực phẩm từ sữa động vật như bơ, phô mai, sữa... do lúc này cơ thể trẻ khó dung nạp được lactose, gây ra chứng đầy bụng, khó tiêu.

Tiến sĩ Lê Ngọc Duy khuyến cáo, để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, người dân, đặc biệt là trẻ em nên rửa tay sạch với xà phòng trước khi sử dụng đồ ăn uống; bảo quản đồ ăn thừa và các loại thực phẩm khác trong tủ lạnh nếu chưa cần dùng đến; nấu thức ăn chín với nhiệt độ thích hợp và lưu trữ trong hộp sạch.

Cách chuẩn bị thực phẩm cho chuyến du lịch của trẻ em

Với những chuyến tham quan do trường, lớp tổ chức hay khi đi du lịch cùng gia đình, trẻ em luôn háo hức, thích thú. Để trẻ có chuyến đi an toàn, người lớn cần lưu ý khi lựa chọn thức ăn nhẹ hay bữa ăn dinh dưỡng cho trẻ đủ chất, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Nhiều phụ huynh thường chọn một số loại thực phẩm đóng gói phù hợp với hành trình du lịch cho trẻ em như sữa tươi, phô mai, bánh mỳ, bánh quy bơ, bắp rang bơ, nước trái cây... Tuy nhiên, nếu trẻ say xe thì nên tránh các loại sữa tươi, trà sữa, kem, trứng... - những loại thức ăn này dễ gây ợ chua, làm cổ họng khó chịu và cơ thể nôn nao. Ngoài ra, sữa hay kem đều là những thực phẩm nhạy cảm, dễ gây đau bụng.

Đồ uống có gas, nước ngọt là loại nước uống thuận tiện để đem theo và trẻ em cũng rất thích, tuy nhiên, các bé nên hạn chế dùng nước có gas khi đang đi xe để tránh gây ra cảm giác đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu, buồn nôn.

Khi chọn mua các loại thực phẩm đóng gói, cần lưu ý hướng dẫn bảo quản và hạn sử dụng, tránh mua những loại thực phẩm cần phải bảo quản ở nhiệt độ thấp, dễ ôi thiu. Trẻ dễ bị say xe thì nên tránh mang theo các loại thức ăn “nặng mùi”. Trong không gian khá kín như tàu xe, các bé chắc chắn sẽ rất nhạy cảm với bất kỳ mùi hương nào, đặc biệt là những loại thực phẩm có mùi nồng nặc dẫn đến bị say xe, buồn nôn và ói mửa khi ngửi phải chúng.

Phụ huynh nên cho con ăn thử tại nhà trước các loại thức ăn đóng hộp, sau đó mang theo những loại mà bé thích ăn nhất. Ngoài ra, không nên cho trẻ mang theo loại thức ăn mới vì không biết liệu trẻ có thích ăn không, hoặc có bị dị ứng với thành phần của món ăn đó hay không. Nên tránh một số loại đồ ăn đóng gói sẵn có thể gây nguy cơ nghẹt thở cho trẻ nhỏ như các loại thạch rau câu, thạch đen...

Khi đi du lịch, trẻ thường cảm thấy mệt, đói và có xu hướng ăn quá nhiều, người lớn nên nhắc nhở trẻ nạp thêm năng lượng là cần thiết nhưng không nên nạp quá nhiều thức ăn. Đặc biệt, nên tránh cho trẻ ăn những món ăn lạ miệng dù đó là đặc sản địa phương, nhất là với những món chưa được chế biến kỹ.

Nên nhắc nhở trẻ không nên mua các loại thức ăn bày bán trên vỉa hè, lề đường tại các địa điểm tham quan. Các bữa ăn nhẹ mang đi xa cho trẻ cần được chế biến sạch sẽ, nấu chín và đựng trong các loại hộp chuyên dụng, tránh đựng thức ăn trong các túi nilon, hộp nhựa dùng một lần.

Thanh Phong