Áp lực lạm phát năm 2024 không lớn

Tại hội thảo diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2023 và dự báo năm 2024 do Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) tổ chức ngày 4-1, Tiến sĩ Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính cho rằng, năm 2023 diễn biến lạm phát tại Việt Nam chia thành 2 giai đoạn. Trong nửa đầu năm, lạm phát so với cùng kỳ năm liền trước có xu hướng giảm do tổng cầu nửa đầu năm 2023 yếu; giá hàng hóa cơ bản trên thế giới, đặc biệt là giá dầu cũng có xu hướng giảm mạnh; ảnh hưởng của việc tốc độ tăng trưởng cung tiền thấp trong năm 2022 và nửa đầu năm 2023, lãi suất cho vay thực vẫn neo ở mức cao (6,9% vào tháng 6-2023).

Trong nửa sau của năm 2023, bên cạnh việc các nền tảng kinh tế vĩ mô dần cải thiện, lạm phát có xu hướng gia tăng chủ yếu do một loạt các cú sốc từ phía cung, gồm: Nhà nước điều chỉnh tăng học phí, khiến chỉ số giá nhóm giáo dục tăng 8,06% trong tháng 9-2023 và giá dịch vụ y tế khiến chỉ số giá nhóm này tăng 2,9% trong tháng 11-2023 và 2,15% trong tháng 12-2023; giá gạo và giá xăng dầu có xu hướng tăng trở lại theo giá thế giới.

Điểm đáng chú ý là CPI đã tăng đột biến trong các tháng 8, 9-2023 (tăng 0,88% và 1,08%). Theo đó, lạm phát so với cùng kỳ năm trước đó đã tăng từ mức 2% vào tháng 6-2023 lên mức 3,58% vào tháng 12-2023. Tuy nhiên, do lạm phát giảm trong nửa đầu năm, nên lạm phát trung bình năm 2023 cũng chỉ ở mức 3,25%, thấp hơn so với mục tiêu đặt ra khoảng 4,5%.

Dự báo về lạm phát năm 2024, vị chuyên gia này cho rằng, áp lực lạm phát được dự báo sẽ không lớn bởi kinh tế thế giới, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc, được dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại, đồng thời nguy cơ kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái chưa được loại trừ.

Bên cạnh đó, với triển vọng kinh tế thế giới không thật sự khả quan, giá dầu thậm chí có thể giảm mạnh nếu kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái. Dự báo, giá dầu WTI trong năm 2024 sẽ xoay quanh mức trung bình 5 năm của giai đoạn 2019-2023 là 67 USD/thùng.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2024 được dự báo cũng sẽ tăng trưởng ở mức vừa phải. Hơn nữa, do thị trường bất động sản vẫn đang trong giai đoạn khó khăn, khu vực công nghiệp - xây dựng và toàn bộ nền kinh tế cũng sẽ bị ảnh hưởng và tăng trưởng thấp trong năm 2024. Nếu tăng trưởng GDP trong năm 2024 chỉ xoay quanh mức 6% như nhiều dự báo, tính chung giai đoạn 2020-2024, GDP sẽ chỉ tăng trưởng trung bình 4,64%, tức là nền kinh tế năm 2024 vẫn sẽ hoạt động ở mức dưới tiềm năng. Đây là yếu tố kiềm chế lạm phát.

“Trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng của kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam kém lạc quan, giá hàng hóa cơ bản trên thế giới khó tăng mạnh, đồng thời môi trường tiền tệ - tỷ giá ở mức trung tính, CPI được dự báo sẽ tăng trung bình 3% trong năm 2024”, Tiến sĩ Nguyễn Đức Độ dự báo.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế - tài chính Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) nhìn nhận, năm 2024, lạm phát có chiều hướng thuận nhiều hơn. Dự báo, nếu giá dầu và nguồn cung nguyên vật liệu tăng cao, lạm phát của các nền kinh tế lớn vẫn ở mức cao, kinh tế thế giới phục hồi chậm, các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do, kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 5,5-6,5% thì khả năng lạm phát cả năm sẽ trong khoảng 3,2-3,5%.

Nếu giá dầu thô, nguyên, vật liệu dao động ở mức như hiện nay hoặc thấp hơn, cơ hội chống lạm phát của các quốc gia tốt hơn, kinh tế thế giới phục hồi tốt hơn dự báo từ đầu năm, các gói hỗ trợ hồi phục và tăng trưởng kinh tế phát huy tốt tác dụng, doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt các cơ hội và những thay đổi lớn trong nền kinh tế thế giới, tiếp tục đẩy mạnh xuất, nhập khẩu, khu vực du lịch, dịch vụ tăng trưởng mạnh mẽ, giải ngân đầu tư công đạt mức cao, thì khả năng lạm phát cả năm có thể từ 3,5-3,8%.

Trong khi đó, PGS.TS Phan Thế Công, Trưởng khoa Kinh tế - Đại học Thương mại đưa quan điểm, bên cạnh các yếu tố gây áp lực gia tăng lạm phát và gây biến động về giá cả ở Việt Nam như giá nguyên, vật liệu đầu vào thế giới ở mức cao; giá các mặt hàng chiến lược do Nhà nước quản lý (dịch vụ y tế, giáo dục) có thể tăng sau nhiều năm kìm giữ; tác động của tăng lương và giá các mặt hàng tiêu dùng gia tăng theo yếu tố mùa vụ; việc cải cách tiền lương và tăng lương tối thiểu vùng từ tháng 7-2024… cũng có những yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như sự hỗ trợ giảm thuế môi trường đối với xăng, dầu; tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng trong năm 2024. Vì vậy, năm 2024, lạm phát có thể ở mức 3,5-4%.

Đại diện Bộ Tài chính cho biết, Bộ sẽ chủ động phối hợp với các bộ, ngành để tham mưu và thực hiện đồng bộ các giải pháp chủ động ứng phó với những thách thức trong công tác quản lý giá; trong đó tăng cường tập trung các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2024 để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội.

Cụ thể, theo dõi sát diễn biến kinh tế và lạm phát thế giới tác động đến Việt Nam để có những giải pháp ứng phó phù hợp; giám sát chặt chẽ biến động giá cả thị trường trong nước để tham mưu chính sách, kịch bản điều hành giá phù hợp, linh hoạt, kịp thời, nhất là với những hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có tác động lớn tới mặt bằng giá, đặc biệt trong các thời điểm có biến động giá như lễ, Tết, điều chỉnh chính sách tiền lương...