(HNMO) - Vụ án mạng thương tâm xảy ra tại huyện Đan Phượng (Hà Nội) khiến dư luận nhức nhối bởi sự xuống cấp đạo đức khi kẻ thủ ác tước đi mạng sống của những người thân chỉ vì mâu thuẫn liên quan đến đất đai. Đằng sau đó, còn là câu hỏi đặt ra về vai trò của công tác hòa giải cơ sở và những thiếu hụt trợ giúp về pháp lý đối với người dân nông thôn.
Bản án nào cũng là quá muộn
Ở vụ án kinh hoàng này, rõ ràng mâu thuẫn liên quan giữa hung thủ và gia đình em trai không phải mới phát sinh mà đã tồn tại dai dẳng từ lâu. Hung thủ Nguyễn Văn Đông có lẽ đã không biết rằng, bản thân có thể nhờ đến các tổ hòa giải hay nhờ chính quyền địa phương hướng dẫn các thủ tục nộp đơn thư đến các cấp cao hơn nếu cho rằng quyền lợi của mình bị xâm phạm.
Rồi đây, khi vụ án được điều tra sáng tỏ, chắc chắn sẽ có một bản án nghiêm minh dành cho kẻ gây tội. Bản án ấy sẽ đủ sức răn đe và là lời cảnh tỉnh chung cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, khi đã có những mạng người bị tước đoạt bởi lưỡi dao oan nghiệt thì bản án nào cũng là quá muộn.
Chính vì thế, mọi vụ việc va chạm, mâu thuẫn, tranh chấp cần được phát hiện ngay từ khi mới phát sinh để những người, những cơ quan chức năng và cả cộng đồng cùng vào cuộc, hòa giải thành công hoặc lấp đi những khoảng trống về pháp lý cần thiết... mới là những giải pháp căn cơ để ngăn chặn những vụ việc đau lòng có thể xảy ra.
Giải quyết dứt điểm từ đầu để hạn chế nguy cơ tiềm ẩn
Với tốc độ đô thị hóa đang diễn ra quá nhanh như hiện nay, các làng xã, thôn, xóm ở khu vực ngoại thành Hà Nội đang đổi thay từng ngày, gồm cả những đổi thay tích cực và những tác động trái chiều. Các mâu thuẫn nảy sinh trong cộng đồng làng xã, trong đó có cả những tranh chấp về đất đai, tài sản liên tục phát sinh. Chính vì thế, để bảo đảm an ninh nông thôn, vai trò của công tác hòa giải cơ sở rất quan trọng. Đây được xem là một trong những giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn ngay từ đầu những vụ việc đáng tiếc có thể xảy ra.
Với nhiều kinh nghiệm qua thực tiễn hòa giải ở cơ sở, ông Nguyễn Văn Ngọ, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Đại Thành (huyện Quốc Oai) cho biết, công tác này luôn đòi hỏi sự tận tâm và lòng nhiệt huyết của nhiều người.
“Để chủ động nắm bắt các mâu thuẫn, phải huy động từ mọi “kênh” thông tin như nhờ hàng xóm láng giềng, người trong họ hàng nội tộc, vì ở làng xã, những gia đình nào có va chạm, xích mích thì bà con xung quanh đều nắm rõ. Mâu thuẫn, dù nhỏ hay lớn, xuất phát từ nguyên nhân nào, nếu được giải quyết sớm sẽ dễ hòa giải thành công”, ông Ngọ nói.
Thực tế tại xã Đại Thành cũng xuất hiện nhiều những vụ việc mâu thuẫn của người dân liên quan đến đất đai. Việc hòa giải đòi hỏi sự kiên trì bởi tính chất phức tạp khi liên quan đến nhiều cá nhân. Thậm chí sau hòa giải, sự việc tưởng đã yên ả nhưng nếu không tiếp tục giám sát, theo dõi sẽ có nguy cơ tái phát trở lại.
“Giải quyết các vụ việc mâu thuẫn nói chung, về đất đai nói riêng chỉ thành công khi có sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền cơ sở. Và chỉ khi nào tìm hiểu rõ về nguồn gốc phát sinh mâu thuẫn và là người có đủ uy tín thì mới có thể “cởi nút thắt”. Ví dụ nếu tranh chấp liên quan đến người cao tuổi thì tổ hòa giải phải có các thành viên của hội người cao tuổi đứng ra vận động giải thích cho từng bên”, ông Ngọ nêu.
Ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng thôn La Phẩm, xã Tản Hồng, huyện Ba Vì thì cho rằng, trong quá trình làm việc với các gia đình đang xảy ra va chạm, xích mích, các tổ hòa giải của thôn chú trọng tuyên truyền nâng cao nhận thức về pháp luật, để những công dân hiểu được việc giải quyết các mâu thuẫn cần tuân theo pháp luật chứ không được hành động tự phát.
Tại hội nghị giao ban UBND thành phố Hà Nội sáng 3-9, liên quan đến vụ án thương tâm này, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung đã yêu cầu xem xét trách nhiệm liên quan, đặc biệt là việc nắm tình hình tại cơ sở về mâu thuẫn và hoạt động của tổ hòa giải của xã. Bởi nếu những vụ việc mâu thuẫn được giải quyết ngay từ đầu sẽ hạn chế nguy cơ xảy ra các vụ việc đau lòng.
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.