Phạm tội chưa đạt vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự

Hỏi:Đề nghị quý báo cho biết một người đã thực hiện hoàn toàn hoặc một phần hành vi phạm tội nhưng vì lý do nào đó chưa hoàn thành tội phạm thì có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Mai Lương (Quận Hoàn Kiếm)

Trả lời: Để thực hiện một tội phạm, người phạm tội với lỗi cố ý có quá trình thực hiện từ giai đoạn chuẩn bị đến giai đoạn thực hiện tội phạm và khi tội phạm được thực hiện như ý định của người phạm tội là kết thúc một quá trình thực hiện tội phạm. Trong quá trình đó, có thể vì nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan mà người phạm tội không thực hiện đến cùng hành vi đã định trước. Trường hợp bạn đọc nêu là phạm tội chưa đạt, được quy định tại Điều 18 Bộ luật Hình sự như sau: “Phạm tội chưa đạt là có ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội”.

Như vậy, phạm tội chưa đạt là người phạm tội cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của họ, trong khi đó họ vẫn mong muốn và có mục đích thực hiện đến cùng hành vi phạm tội đã định trước.

Trách nhiệm hình sự của người phạm tội chưa đạt sẽ được xem xét theo hai loại: phạm tội chưa đạt đã hoàn thành và phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành.

Phạm tội chưa đạt đã hoàn thành là người phạm tội đã thực hiện hết hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành tội phạm, nhưng vì nguyên nhân khách quan hậu quả không xảy ra. Ví dụ, một người có ý định giết người khác, đã dùng dao đâm ba nhát vào nạn nhân và tin là nạn nhân đã chết nên bỏ đi nhưng sau đó nạn nhân được cứu chữa kịp thời nên không chết. Trường hợp này, người phạm tội đã hành động như ý định và tin là hậu quả sẽ xảy ra nhưng lại không xảy ra trên thực tế.

Phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành là trường hợp vì nguyên nhân khách quan mà người phạm tội chưa thực hiện hết các hành vi để gây ra hậu quả như đã dự định nên hậu quả chưa xảy ra. Ví dụ, cũng là tội giết người, người phạm tội đã dùng dao đâm một nhát vào người nạn nhân thì bị người khác giữ tay lại, không đâm tiếp được nữa và nạn nhân không chết.

Xét về mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội thì phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành ít nguy hiểm hơn phạm tội chưa đạt đã hoàn thành nhưng trong cả hai trường hợp, do người phạm tội đãmong muốn cho hậu quả của tội phạm xảy ra và đã thực hiện hành vi để cố ý đạt được hậu quả đó thì vẫn phải chịu trách nhiệmvề hành vi phạm tội của mình. Do đó, người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.

HNM