Xóa bỏ một phần trần khuyến mãi: Phải rõ trách nhiệm cơ quan quản lý

Bước tiến dài

Theo Nghị định số 81/2018/ NĐ-CP, ngoài việc được áp dụng mức khuyến mại, giảm giá 100% giá trị hàng hóa, dịch vụ, từ ngày 15-7-2018, nghị định cũng quy định rõ, không áp dụng hạn mức giảm giá tối đa 100% khi thực hiện khuyến mại, giảm giá cho các nhóm hàng bình ổn giá, nhóm hàng thực phẩm tươi sống. Vì hai nhóm này thuộc nhóm nhu yếu phẩm nhạy cảm, cần linh hoạt điều tiết theo nhu cầu thị trường tại từng thời điểm nhất định. Các chuyên gia kinh tế và nhiều doanh nghiệp cho rằng, nghị định mới được coi là một bước tiến dài so với quy định hiện hành và dự thảo trước đây.

Từng có nhiều năm làm quản lý marketing tại hệ thống siêu thị lớn trên địa bàn Hà Nội, chị Nguyễn Ngọc Mai, hiện là chủ cửa hàng thời trang Mai Ly (phố Nguyễn Văn Cừ - quận Long Biên) cho biết, nghị định này cho phép doanh nghiệp được tự do hơn trong việc quyết định mức khuyến mại, phương án khuyến mại nhằm kích cầu tiêu dùng hoặc xả hàng tồn kho. Bởi, với đặc thù của một số ngành hay những mặt hàng mang tính thời vụ như bánh trung thu, thời trang, thực phẩm, công nghệ... thường có những mẫu mã, kiểu dáng chỉ "hot" trong một mùa, sau đó sẽ bị "lỗi mốt", giảm chất lượng, nên doanh nghiệp cần phải xả hàng, thậm chí bán dưới mức giá thành sản xuất để thu tiền về.

Bà Nguyễn Thị Kim Dung, Giám đốc phụ trách siêu thị Co.opmart Hà Đông (đường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông) cho biết, nghị định cũng quy định về đơn giản hóa thủ tục hành chính như chương trình khuyến mại có tổng giá trị dưới 100 triệu đồng thì không cần thông báo đến Sở Công Thương; chỉ khuyến mại trên trang khuyến mại trực tuyến, sàn thương mại điện tử cũng không cần thực hiện thủ tục thông báo Sở Công Thương; trường hợp cần thực hiện thủ tục thông báo khuyến mại hoặc đăng ký khuyến mại, doanh nghiệp được quyền lựa chọn gửi hồ sơ trực tiếp, qua bưu điện hoặc qua thư điện tử; rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ…

Tránh tạo gánh nặng cho doanh nghiệp

Thực tế cho thấy, các hình thức khuyến mại có tác dụng tích cực tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp để khách hàng biết đến nhiều hơn thay vì quảng cáo tốn nhiều chi phí, nhất là với doanh nghiệp mới kinh doanh.

Tuy nhiên, bên cạnh các quy định tích cực, Nghị định số 81/2018/NĐ-CP lại bộc lộ một số bất hợp lý, thể hiện ở các quy định nhỏ trong các phụ lục như các điều 17, 19, 21 quy định về các thủ tục hành chính, đều có thành phần hồ sơ khá đơn giản, doanh nghiệp chủ yếu chỉ phải khai và nộp một mẫu đơn là xong. Nhưng, thực tế ở các mẫu đơn số 01, 02, 07 trong phụ lục đính kèm, mỗi mẫu đơn đều có thêm một dòng ghi thêm tài liệu phải nộp kèm đơn.

Cụ thể, lần lượt ở mẫu đơn số 01 (thông báo thực hiện khuyến mại) và mẫu đơn số 02 (đăng ký thực hiện khuyến mại) điểm 11 và điểm 9 quy định: “Tên của các thương nhân cùng thực hiện, nội dung tham gia và trách nhiệm cụ thể của từng thương nhân tham gia trong chương trình; trường hợp nhiều thương nhân cùng phối hợp thực hiện chương trình khuyến mại, hoặc thương nhân kinh doanh dịch vụ khuyến mại thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ của thương nhân khác theo thỏa thuận (văn bản thỏa thuận/hợp đồng gửi kèm)”.

Đánh giá của Ban Pháp chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho thấy, quy định này có nghĩa khi thực hiện thủ tục thông báo khuyến mại, hoặc đăng ký khuyến mại, doanh nghiệp phải chuẩn bị các hợp đồng/thỏa thuận với từng thương nhân để nộp kèm theo mẫu đơn số 01 (hoặc 02). Chẳng hạn, với Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn, hiện có khoảng 1.200 đại lý cấp 1 trên cả nước, nếu doanh nghiệp này thực hiện khuyến mại có sự phối hợp với các đại lý thì phải làm tới 1.200 hợp đồng/thỏa thuận rồi nộp kèm đơn lên cơ quan chức năng, thay vì chỉ cần một thông báo như trước đây là đủ. Như vậy, có thể thấy quy định trên khiến khối lượng công việc và chi phí của các doanh nghiệp tăng lên nhiều lần.

Bà Nguyễn Quỳnh Anh, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Việt Cường cho rằng, so với quy định cũ thì Nhà nước đã nới lỏng hơn cho hoạt động khuyến mại, vì thỉnh thoảng có thể giảm giá mạnh so với trước. Nhưng, hạn mức giảm giá tối đa 50% tồn tại hơn 10 năm qua đã bó buộc các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực hàng thời trang vốn thay đổi liên tục theo mùa khiến vòng đời sản phẩm ngày càng rút ngắn, lượng hàng tồn kho luôn ở mức cao. Vì vậy, nên bỏ hẳn trần khuyến mại để doanh nghiệp chủ động hơn trong hoạt động kinh doanh. Tùy vào tình hình của doanh nghiệp và thị trường, họ sẽ chủ động đưa ra chính sách khuyến mại cụ thể để người tiêu dùng có thêm cơ hội mua hàng giá rẻ...

Để nghị định được thực thi hiệu quả, theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú (nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội), cần phải có cơ chế giám sát, không để các chương trình khuyến mại bị biến tướng dưới nhiều hình thức lừa đảo người tiêu dùng, hay khuyến mại theo kiểu "thùng rỗng kêu to" với mục đích chính chỉ là kéo khách hàng... Bên cạnh đó, cần phải quy trách nhiệm cho cơ quan quản lý, nếu để xảy ra vi phạm, doanh nghiệp không báo cáo, số liệu không minh bạch, các cơ quan quản lý phải chịu trách nhiệm.