Xây dựng cộng đồng bền vững, thích ứng thiên tai

- Công tác phòng, chống thiên tai của thành phố Hà Nội đang đối diện những thách thức, khó khăn nào, thưa đồng chí?

- Dưới tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng cực đoan, khó lường. Thực tế những năm gần đây, Hà Nội xuất hiện nhiều loại hình thiên tai, như: Bão, lốc, sét, mưa lớn diện rộng, ngập lụt, lũ, sạt lở đất, rét hại, nắng nóng gay gắt, hạn hán, cháy rừng... Trong đó, loại hình mưa lớn diện rộng, ngập lụt, nắng nóng gay gắt... xuất hiện ngày càng nhiều, với cường độ lớn gây thiệt hại tài sản, cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe, đời sống người dân.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng và nhận thức, kỹ năng phòng ngừa, ứng phó thiên tai của một bộ phận người dân còn hạn chế, nhất là khi xuất hiện các loại hình thiên tai có cường độ lớn, không thường xuyên xảy ra. Nói cụ thể hơn, Hà Nội còn khoảng 0,85% dân số sinh sống trong nhà thiếu kiên cố, đơn sơ; gần 1 triệu người sinh sống tại các khu dân cư ngoài bãi sông; nhiều đoạn đê, tuyến đê thuộc hệ thống sông Đáy còn thiếu cao trình, chưa đủ mặt cắt và liền tuyến... Nhiều hồ đập, trạm bơm làm nhiệm vụ phòng, chống úng ngập, hạn hán, phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh hư hỏng, xuống cấp. Bên cạnh đó, Hà Nội còn nhiều vị trí đê điều trọng điểm, xung yếu, nhiều trọng điểm úng ngập khu vực nội thành, mật độ dân số đông, cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội lớn… đang tạo ra những thách thức ngày càng lớn trong công tác phòng, chống thiên tai...

- Như đồng chí vừa nêu, thiên tai ngày càng cực đoan, khó lường, vậy chúng ta đã có những chuẩn bị gì để ứng phó?

- Thực hiện Luật Phòng, chống thiên tai, Sở NN&PTNT đã phối hợp đơn vị liên quan tham mưu UBND thành phố ban hành Kế hoạch phòng, chống thiên tai đến năm 2025 với các giải pháp nâng cao năng lực cơ sở hạ tầng và xây dựng cộng đồng, xã hội an toàn trước thiên tai...

Mục tiêu chung của Hà Nội là nâng cao năng lực, chủ động phòng, chống thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu, giảm tổn thất thấp nhất về người, tài sản của Nhà nước, nhân dân; từng bước xây dựng cộng đồng, xã hội an toàn về thiên tai… Trên cơ sở đó, Hà Nội phấn đấu đến năm 2025 không có thiệt hại về người đối với các loại hình thiên tai có cường độ, quy mô tương đương đã xảy ra trong thời gian vừa qua. 100% chính quyền các cấp, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình trên địa bàn thành phố được tiếp nhận đầy đủ thông tin về thiên tai. 100% lực lượng làm công tác phòng, chống thiên tai được đào tạo, tập huấn, phổ biến kỹ năng về phòng, chống thiên tai đối với các loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra trên địa bàn thành phố.

Bên cạnh đó, Hà Nội tiếp tục nâng cao khả năng chống chịu của cơ sở hạ tầng, công trình phòng, chống thiên tai, đê điều, hồ đập, bảo đảm an toàn với tần suất thiết kế và thích ứng các tác động mới của thiên tai. Cùng với đó, Hà Nội tiếp tục đầu tư để chủ động dự báo, cảnh báo một số loại hình thiên tai thường xảy ra trên địa bàn; phấn đấu 100% hộ dân thuộc khu vực đông dân cư thường xuyên xảy ra thiên tai có nơi ở bảo đảm an toàn...

- Để đạt được những mục tiêu trên, Hà Nội đã và đang thực hiện những giải pháp, nhiệm vụ nào, thưa đồng chí?

- Từ kinh nghiệm thực tế những năm qua, thành phố Hà Nội đã xây dựng và đang tập trung thực hiện 5 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu: Kiện toàn bộ máy, tổ chức quản lý nhà nước về phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, đào tạo, ứng dụng khoa học, công nghệ và hợp tác trong công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ phòng, chống thiên tai; tăng cường quản lý quy hoạch ngành, bảo đảm an toàn hệ thống đê điều, hồ, đập; rà soát, điều chỉnh, bổ sung, ban hành mới cơ chế, chính sách liên quan công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn…

- Với những giải pháp trên, Hà Nội đang chuyển mạnh từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa thiên tai; trong đó đặc biệt chú trọng các giải pháp phi công trình?

- Đúng vậy! Để giảm rủi ro và tổn thất do thiên tai gây ra theo hướng hiệu quả, bền vững, việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng là giải pháp quan trọng. Theo đó, thành phố Hà Nội giao các sở, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện tốt phương châm “Ba sẵn sàng” (chủ động phòng tránh, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả), “Bốn tại chỗ” và “5 không” (không để dân đuối nước, dân bị đói, dân bị khát, dân bị thương vong do điện giật và dân bị dịch bệnh). Các sở, ngành, địa phương thường xuyên xây dựng và tổ chức kế hoạch diễn tập, tập huấn, đào tạo, nâng cao nhận thức, hướng dẫn nhân dân kỹ năng ứng phó các tình huống thiên tai phù hợp với đặc thù của các sở, ngành và chính quyền các cấp.

Bên cạnh đó, thành phố cũng giao Sở NN&PTNT Hà Nội tiếp tục thực hiện Đề án nâng cao nhận thức của cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng. Sở Thông tin và Truyền thông xây dựng, tổ chức thực hiện phương án bảo đảm thông tin liên lạc phục vụ dự báo, cảnh báo, chỉ đạo, chỉ huy ứng phó thiên tai. Sở Khoa học và Công nghệ nghiên cứu, phát triển cây trồng có khả năng chịu hạn, úng ngập, ứng phó với biến đổi khí hậu…

- Ngoài giải pháp phi công trình, Hà Nội cũng đang dành nguồn lực lớn đầu tư xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai?

- Để triển khai công tác phòng, chống thiên tai chủ động, tích cực và hiệu quả, thành phố Hà Nội đã giao các sở, ngành, địa phương đầu tư phương tiện, trang thiết bị ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn để nâng cao năng lực cho lực lượng phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Sở NN&PTNT Hà Nội tham mưu thành phố đầu tư hiện đại hóa, tự động hóa hệ thống quan trắc, cơ sở hạ tầng để nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai; đồng thời, thường xuyên duy tu, sửa chữa, cải tạo để nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các công trình phòng, chống thiên tai...

- Trân trọng cảm ơn đồng chí!