Xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, gắn kết và liên kết chặt chẽ

Như tin đã đưa, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20 đã chính thức khai mạc sáng 3/4 tại Thủ đô Phnom Penh, Campuchia với sự tham dự của 10 nước thành viên. Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu.

Đây là Hội nghị Cấp cao đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2012 của Campuchia dưới chủ đề “ASEAN: một Cộng đồng, một Vận mệnh”. Đây cũng là dịp các nước ASEAN kỷ niệm 45 năm thành lập ASEAN.

Sau lễ khai mạc, Lãnh đạo các nước ASEAN đã tiến hành phiên họp toàn thể, bàn về các vấn đề trọng tâm và ưu tiên của Hiệp hội, bao gồm xây dựng Cộng đồng, triển khai kết nối, liên kết khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường quan hệ đối ngoại của ASEAN, phối hợp lập trường của ASEAN tại Cấp cao G20…

Kiểm điểm tiến trình thực hiện lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, các nhà lãnh đạo đánh giá cao những kết quả đạt được trong triển khai các kế hoạch tổng thể trên cả ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội; triển khai hiệu quả hơn các thỏa thuận, chương trình hợp tác; tăng cường phối hợp giữa các trụ cột Cộng đồng; đồng thời có các biện pháp hữu hiệu để tiếp tục thu hút các nguồn lực phục vụ cho mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh cần triển khai hiệu quả các kế hoạch về liên kết và kết nối ASEAN, nhất là các dự án trọng điểm về kết nối cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải, gắn kết với các chương trình hợp tác tiểu vùng, trong đó có Tiểu vùng Mekong, thúc đẩy phát triển bền vững và đồng đều ở khu vực, qua đó đóng góp vào thành công chung của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Các nhà lãnh đạo khẳng định ASEAN cần tiếp tục duy trì đoàn kết và thống nhất trong ASEAN; tiếp tục phát huy tác dụng của các công cụ và cơ chế hợp tác vì hòa bình, an ninh và hợp tác ở khu vực. Đồng thời, Hiệp hội cần thúc đẩy hơn nữa hợp tác về các vấn đề an ninh phi truyền thống cũng như các thách thức đang nổi lên ở khu vực như thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, an ninh, an toàn hàng hải, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia...

Ngoài ra, các nhà lãnh đạo ủng hộ việc ASEAN tăng cường phối hợp lập trường và đóng góp tích cực tại các diễn đàn đa phương rộng lớn hơn như ASEM, APEC, G20, Liên Hợp Quốc; đề nghị G20 thể chế hóa việc ASEAN tham gia Cấp cao G20.

Kết thúc phiên họp toàn thể, Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Phnom Penh về “ASEAN: một Cộng đồng, một Vận mệnh”, Nghị sự Phnom Penh về xây dựng Cộng đồng ASEAN và Tuyên bố về ASEAN không ma túy vào năm 2015.

Các Tuyên bố khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Hiệp hội chung tay xây dựng một Cộng đồng ASEAN vững mạnh, gắn kết và liên kết chặt chẽ, dựa trên ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội, hướng tới người dân và rộng mở với bên ngoài; đề ra các mục tiêu thu hẹp khoảng cách phát triển, ứng phó với các thách thức đang nổi lên ở khu vực, phát huy bản sắc văn hóa đa dạng của ASEAN…

Tuyên bố Phnom Penh cũng nhấn mạnh ASEAN tiếp tục đề cao những cam kết chung đã được quy định trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và các nguyên tắc được công nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS) và khẳng định sẽ tiến tới bộ quy tắc ứng xử ở khu vực (COC).

Cùng ngày, lãnh đạo các nước ASEAN đã gặp Đại diện Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA), các tổ chức xã hội (CSOs) và thanh niên ASEAN.

Tại cuộc gặp Đại diện AIPA, lãnh đạo các nước ASEAN mong muốn AIPA tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Chính phủ các nước ASEAN nhằm hài hòa hóa các chính sách pháp luật, hỗ trợ ASEAN triển khai các chương trình hợp tác, cùng phấn đấu vì lợi ích của người dân.

Với chủ đề “Giới và phát triển trong ASEAN”, tại cuộc gặp đại diện các tổ chức xã hội dân sự, các nhà lãnh đạo ASEAN mong muốn các tổ chức xã hội tích cực đóng góp vào nỗ lực của ASEAN về thúc đẩy các quyền và cơ hội bình đẳng cho phụ nữ, nâng cao vai trò và sự tham gia của phụ nữ trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội…, góp phần vào triển khai các mục tiêu của ASEAN.

Tại cuộc gặp với đại diện thanh niên dưới chủ đề “Vai trò của thanh niên trong xây dựng Cộng đồng ASEAN”, các nhà lãnh đạo khẳng định thanh niên là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển của xã hội; mong muốn thanh niên ASEAN sẽ tiếp tục tham gia tích cực và trách nhiệm vào các nỗ lực liên kết khu vực và xây dựng cộng đồng ASEAN.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã tham dự và phát biểu tại phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN-20 và các cuộc gặp nêu trên.

Phát biểu tại phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN 20, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh một số vấn đề lớn về xây dựng Cộng đồng ASEAN; triển khai kế hoạch kết nối ASEAN; thu hẹp khoảng cách phát triển và triển khai thực hiện sáng kiến liên kết ASEAN...

Về chủ đề “ASEAN: một Cộng đồng, một Vận mệnh”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Việt Nam hoàn toàn ủng hộ chủ đề của năm 2012 như nước Chủ tịch Campuchia đã xác định; nhất trí Hội nghị Cấp cao ASEAN 20 sẽ thông qua Tuyên bố Phnôm Pênh “ASEAN: một Cộng đồng, một Vận mệnh.”

Về xây dựng Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh và đánh giá cao các báo cáo về xây dựng Cộng đồng và triển khai Hiến chương ASEAN; khẳng định Việt Nam ủng hộ Chương trình nghị sự Phnom Penh đề ra các định hướng đẩy nhanh hơn nữa quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; đồng thời chia sẻ một số ý kiến như cần đề ra các biện pháp hữu hiệu để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Cộng đồng; làm tốt hơn nữa công tác phối hợp, điều phối giữa các trụ cột và phát huy vai trò của Hội đồng Điều phối; đề cao hơn nữa “văn hóa thực thi”, tính hiệu quả cũng như dành nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện Lộ trình…

Về triển khai kế hoạch kết nối ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, cần tiếp tục coi kết nối ASEAN là một ưu tiên trong hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, trong đó, ASEAN cần quyết tâm thực hiện những cam kết trên cả cấp độ khu vực và quốc gia nhằm tăng cường kết nối về hạ tầng, thể chế và người dân; tạo thuận lợi về giao thương hàng hóa, dịch vụ, đầu tư…

Liên quan đến vấn đề về thu hẹp khoảng cách phát triển và triển khai thực hiện sáng kiến liên kết ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Việt Nam hoan nghênh các tiến bộ đã đạt được của ASEAN trong việc thực hiện kế hoạch công tác Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) giai đoạn II. Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng cho rằng, các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam (CLMV) cần chủ động hơn nữa trong việc đề xuất các chương trình, dự án thiết thực cho việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước CLMV với phần còn lại của ASEAN.

Về phong trào ôn hòa toàn cầu, Thủ tướng đánh giá cao sáng kiến phong trào ôn hòa toàn cầu của Malaysia; đề nghị giao các Bộ trưởng và quan chức bàn cụ thể để ASEAN có thể tham gia thích hợp sáng kiến này; trong đó cần đề cao và phát huy các thế mạnh, giá trị truyền thống của ASEAN như đoàn kết và thống nhất trong đa dạng, đối thoại và hòa hợp.

Cuối cùng, đề cập tới vấn đề về hướng tới một ASEAN không ma túy vào 2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đồng tình với các ý kiến về sự cần thiết phải tăng cường hợp tác trong đấu tranh phòng chống tệ nạn ma túy; đồng ý thông qua Tuyên bố về Xây dựng một ASEAN không có ma túy vào năm 2015; đề nghị chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện các thỏa thuận, trong đó có kế hoạch về đấu tranh chống sản xuất, vận chuyển và sử dụng ma túy, đặc biệt quan tâm bố trí nguồn lực từ ASEAN, tranh thủ tối đa sự hỗ trợ của đối tác bên ngoài; tăng cường lồng ghép với các chương trình quốc gia, song phương, tiểu vùng và sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan liên quan.