Xăng dầu hạ nhiệt nhưng giá hàng hóa chưa giảm, vì sao?

Lần thứ 7 gần đây nhất (13/10/2014), giá xăng đã về mức 22.890đ/lít (giảm 2.750đ/lít so với thời kỳ đỉnh điểm, tức là giảm 10,7%)

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia kinh tế, có một nghịch lí đang tồn tại là khi giá xăng dầu tăng, hàng hóa và dịch vụ tăng theo vùn vụt theo kiếu “tát nước theo mưa”, nhưng đến thời điểm hiện tại, giá xăng đã giảm đến lần thứ 7 nhưng chưa có tác động nhiều đến thị trường. Giá các loại hàng hóa chịu ảnh hưởng tác động trực tiếp từ việc tăng giảm giá xăng, dầu cũng như cước vận tải không có biến động tương ứng.

Đánh giá về vấn đề trên, thông tin từ Hiệp hội Vận tải TP Hà Nội cho biết: Với taxi là loại phương tiện nhạy cảm, thường khi giá xăng dầu tăng ở mức khoảng 7%, các hãng mới tăng giá cước. Nhưng khi giá xăng dầu giảm, việc giảm giá cước lại rất cầm chừng, đặc biệt là ở các hãng taxi lớn. Từ đầu năm đến nay, do mức tăng giá của những lần điều chỉnh không cao, nên không tác động đến giá cả của các hãng taxi. Còn với tuyến cố định liên tỉnh, gần như các hãng vận tải của Hà Nội từ năm ngoái đến nay không tăng giá bởi muốn tăng giá các hãng vận tải cũng phải làm rất nhiều thủ tục nên họ rất thận trọng.

Mặt khác, việc giảm giá lần này sẽ không tác động đến giá cả hàng hóa nói chung trên thị trường, vì trong yếu tố cấu thành giá của hàng hóa trên cơ sở giá vận tải là rất nhỏ. Bên cạnh đó, trong hoạt động vận tải, xăng dầu chỉ chiếm khoảng 40% yếu tố chi phí, cho nên việc tăng giảm giá xăng dầu có ảnh hưởng không đang kể. Trong khi đó, thời gian qua các yếu tố về ảnh hướng đến giá cũng đang tăng lên như: bảo hiểm, kiểm tra sức khỏe định kỳ lái xe; các loại phí; lương cho cán bộ nhân viên… Vì vậy không thể đơn độc điều chỉnh giá cả vận tải xuống khi xăng dầu điều chỉnh xuống.

Bên cạnh đó, ông Võ Văn Quyền - Vụ trưởng Vụ Thị trường Trong nước, Bộ Công Thương cũng nhận định: Dù giá xăng đã 7 lần giảm giá liên tục, nhưng hiện nay, xăng dầu cũng chỉ chiếm 0,17% trong việc tính toán chỉ số CPI. Chính vì thế, xăng, dầu cũng chỉ là một trong nhiều mặt hàng đầu vào thiết yếu tác động đến hàng hoá trên thị trường, dù nhìn vào thực tế, xăng, dầu sẽ tác động đến dịch vụ hàng hoá, cụ thể là dịch vụ vận tải và một số ngành sản xuất sử dụng dầu DO.

Hơn nữa, ngoài những mặt hàng như xăng, điện hiện nay vẫn do Nhà nước định giá và giám sát theo hướng, tăng, giảm phải có ý kiến của Liên bộ, hiện nay hầu hết các sản phẩm hàng hoá trên thị trường đều đã vận hành theo cơ chế thị trường. Vì vậy, việc tăng, giảm giá phải phụ thuộc vào cung - cầu của thị trường.

Theo ông Võ Văn Quyền: Chúng ta không thể áp đặt mệnh lệnh hành chính để buộc kéo giá xuống. Cơ chế thị trường là bàn tay vô hình mà ở đó cạnh tranh tạo ra bức tranh thị trường. Khi có sự cạnh tranh giữa các sản phẩm, bắt buộc cần tăng sẽ tăng, phải giảm ắt sẽ giảm.

Ngoài ra, một loạt các vấn đề khác cũng tác động không nhỏ đến thị trường như: hàng tồn kho, các nhiên nguyên vật liệu khác ngoài xăng dầu như: lãi suất ngân hàng, nợ khó đòi... Tất cả những yếu tố này cũng tác động lên giá cả, khiến thị trường hàng hoá biến động theo chiều hướng tăng.

Qua những phân tích trên cho thấy việc tăng giảm hàng hóa, dịch vụ trên thị trường được cấu thành từ nhiều yếu tố và không phải là “lỗi” của riêng giá xăng dầu.