Vì sao miễn trách nhiệm hình sự?

Trước diễn biến như vậy, không ít người tỏ ra nghi ngờ về tính nghiêm minh của pháp luật. Để làm rõ vụ việc, phóng viên Báo Hànộimới đã đi Nghệ An tìm hiểu và sau đó đã có buổi làm việc với lãnh đạo Huyện ủy Từ Liêm...

Ông Dũng có phạm tội đánh bạc?

Chờ từ sáng tới cuối giờ chiều, phóng viên mới gặp được Thượng tá Ngô Sỹ Bàng, Trưởng Công an thị xã Cửa Lò (tỉnh Nghệ An). Vừa gặp mặt, ông Bàng nói ngay: "Các anh từ Thủ đô lặn lội vô đây chắc có chuyện quan trọng, hay lại vụ chủ tịch xã đánh bạc đó?". Theo Thượng tá Bàng, ông Nguyễn Văn Dũng bị bắt về hành vi đánh bạc là đúng người, đúng tội. Chuyên án này do Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về trật tự xã hội (PC 45 - CA tỉnh Nghệ An) khám phá, bắt giữ và khởi tố vụ án. Công an thị xã Cửa Lò chỉ là đơn vị tiếp nhận hồ sơ, tổ chức điều tra và ra quyết định khởi tố bị can.

Khách sạn Togi nơi xảy ra sự việc đánh bạc.

Năm 2007, 9 cán bộ thuộc Tổng Công ty Đầu tư và phát triển nhà Hà Nội (Handico) bị lực lượng công an bắt giữ tại một khách sạn trên Tam Đảo với số tiền trên chiếu bạc xấp xỉ 50 triệu đồng. Trong số 9 người thì có đến 8 người là đảng viên, một vị là chủ tịch HĐQT, một vị là phó tổng giám đốc, còn lại hầu hết là trưởng, phó các phòng, ban chuyên môn. Bên cạnh việc bị miễn nhiệm chức vụ, 8/9 cán bộ của Handico phải lĩnh án từ 12 đến 18 tháng tù treo.

Vào khoảng 21h30 ngày 10-7-2010, tại phòng 511, khách sạn TOGI, phường Thu Thủy, thị xã Cửa Lò, Công an tỉnh Nghệ An đã bắt quả tang 4 đối tượng đang đánh bạc gồm: Nguyễn Văn Dũng, SN 1958 (Chủ tịch UBND xã Đại Mỗ) trú tại xã Đại Mỗ, huyện Từ Liêm; Nguyễn Văn Bản, SN 1955 (Giám đốc Công ty cổ phần Xây lắp Thương mại và Dịch vụ Hà Nội) trú tại xã Thượng Cát, huyện Từ Liêm; Nguyễn Tiến Bản (Giám đốc công ty TNHH 3-2) có trụ sở tại huyện Từ Liêm; Nguyễn Công Phái, SN 1950 (Giám đốc HTX Xây dựng 367) có trụ sở tại quận Hoàn Kiếm. Tại hiện trường, cơ quan công an thu giữ trên chiếu bạc 2 bộ tú lơ khơ, 29,8 triệu đồng tiền mặt. Khám xét các con bạc, công an thu giữ tiếp gần 70 triệu đồng. Ngày 12-7-2010, Công an tỉnh Nghệ An ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 23/HS, sau đó chuyển hồ sơ để Công an thị xã Cửa Lò tiến hành điều tra. Theo lời khai, các đối tượng trên thuộc đoàn khách của cán bộ, nhân dân xã Đại Mỗ đi nghỉ mát tại Cửa Lò từ ngày 8-7-2010. Tối 10-7, trong lúc chờ xem truyền hình trận bóng đá giữa hai đội tuyển Đức và Paraguay, ông Dũng cùng 3 vị giám đốc, chủ doanh nghiệp tổ chức đánh bài ăn tiền. Các đối tượng khai, việc đánh bài không mang tính chất sát phạt, số tiền thắng sẽ dành để liên hoan. Trước chứng cứ rõ ràng, ngày 2-8-2010, Công an thị xã Cửa Lò ra Quyết định khởi tố bị can số 52 đối với ông Nguyễn Văn Dũng về tội "đánh bạc" theo Điều 248 Bộ luật Hình sự. Kết thúc điều tra, chuyển hồ sơ sang VKSND thị xã Cửa Lò để xử lý theo thẩm quyền.

Phóng viên Báo Hànộimới hỏi: "Thông thường, kết luận của cơ quan điều tra gửi VKSND thường có mục đề xuất "đề nghị truy tố", tại sao trong trường hợp này lại không, mà chỉ ghi chung chung "đề nghị VKSND thị xã Cửa Lò xem xét"? Ông Trưởng CA thị xã lý giải: Chúng tôi thấy nhân thân của 4 đối tượng đánh bạc khá tốt, họ có nhiều thành tích, đóng góp cho xã hội nên không đề xuất truy tố mà để VKSND xem xét theo thẩm quyền (!?)...

Căn cứ nào để miễn TNHS và khôi phục chức vụ?

Ông Trần Sâm, Viện trưởng VKSND thị xã Cửa Lò khẳng định với phóng viên rằng: Xử lý về mặt hình sự thuộc trách nhiệm của cơ quan tố tụng, xử lý về mặt đảng và chính quyền thuộc trách nhiệm của cơ quan quản lý cán bộ. Khi đủ căn cứ, VKSND có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ điều tra bị can và miễn TNHS cho các đối tượng. Ngay sau khi nhận được hồ sơ do cơ quan công an chuyển sang, VKSND thị xã đã tổ chức họp "ba ngành" để thống nhất ý kiến. Việc khởi tố vụ án, khởi tố các bị can về tội "đánh bạc" theo Điều 248 Bộ luật Hình sự là đúng người, đúng tội. Tuy nhiên, qua nghiên cứu hồ sơ, chúng tôi xét thấy: cả 4 đối tượng trên có nhân thân tốt, họ có nhiều đóng góp cho xã hội, việc đánh bạc mang tính chất nhất thời phạm tội nên ra quyết định miễn TNHS theo khoản 1 Điều 25 Bộ luật Hình sự. Ông Sâm cho biết: Ông Nguyễn Văn Dũng từng là bộ đội, là Trưởng Công an xã, được thưởng nhiều bằng khen, giấy khen. Ông Nguyễn Văn Bản là thương binh loại A hạng 4/4; ông Nguyễn Tiến Bản là bệnh binh, tỷ lệ mất sức lao động 61%; họ là doanh nghiệp có nhiều đóng góp với địa phương.

Trả lời câu hỏi: Vì sao đều là vụ án đánh bạc, tổng số tiền thu giữ tương đương nhau, các đối tượng trong vụ án có nhiều điểm tương đồng, có khá nhiều vụ án được đưa ra xét xử, vụ này lại đình chỉ? Ông Trần Sâm lý giải: Chúng ta phải nhìn vụ án một cách toàn diện. Thứ nhất, họ chưa có tiền án, tiền sự, không phải là loại cờ bạc chuyên nghiệp. Thứ hai, họ phạm tội ít nghiêm trọng, mức độ gây nguy hại cho xã hội không lớn, do đó hoàn toàn có thể áp dụng theo khoản 1 Điều 25 Bộ luật Hình sự để miễn TNHS. Chúng tôi khẳng định 4 đối tượng trên là có tội nhưng chưa tới mức bị truy tố. Vừa qua, VKSND tỉnh Nghệ An cũng cử đoàn công tác về kiểm tra việc ban hành các quyết định đình chỉ của VKSND thị xã Cửa Lò. Đoàn công tác thấy các quyết định như vậy là thỏa đáng, nếu không họ đã yêu cầu hủy (?).

Quyết định đình chỉ điều tra bị can

Về đề nghị khôi phục chức vụ cho các bị can, ông Sâm nói: Chúng tôi không có thẩm quyền đề nghị khôi phục chức vụ cho bất kỳ ai. Mẫu thống nhất ghi trong "Quyết định đình chỉ điều tra bị can" bao giờ cũng có một dòng: "Yêu cầu cơ quan chủ quản phục hồi các quyền lợi hợp pháp cho bị can đã bị tạm đình chỉ trong thời gian khởi tố (nếu có)". Như vậy, đây là mẫu văn bản chứ không phải là ý kiến của VKSND thị xã Cửa Lò. Ông Dũng có được khôi phục về mặt đảng, về chức vụ hay không thuộc thẩm quyền của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Từ Liêm.

Huyện sẽ xử lý theo đúng trình tự pháp luật

Làm việc với PV Hànộimới, Chánh Văn phòng Huyện ủy Từ Liêm khẳng định: Việc xử lý cán bộ có sai phạm (cụ thể là ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Đại Mỗ) phải được thực hiện theo đúng trình tự. Có thể, nhiều người dân chưa hiểu hết nên cho rằng huyện bao che, không những được miễn TNHS, ông Dũng còn được khôi phục các chức vụ khác. Có thể thấy, ngay sau khi có thông báo của Công an tỉnh Nghệ An, Huyện ủy, UBND huyện Từ Liêm đã ra quyết định đình chỉ chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đại Mỗ đối với ông Nguyễn Văn Dũng để làm giải trình về hành vi đánh bạc. Sau một thời gian, VKSND thị xã Cửa Lò có quyết định đình chỉ điều tra bị can, miễn TNHS đối với ông Dũng. Theo quy trình, Huyện ủy, UBND huyện Từ Liêm phải ký hai quyết định (số 88/QĐ-HU và 15065/QĐ-UBND) khôi phục việc sinh hoạt cấp ủy và chức vụ chủ tịch xã đối với ông Dũng. Chúng ta cần hiểu việc khôi phục này được thực hiện theo quy định của pháp luật, để cá nhân ông Dũng làm bản kiểm điểm và giải quyết nốt một số công việc, chứ không có nghĩa là ông Dũng không bị xử lý kỷ luật. Sau một tuần phục chức, ông Dũng đã có bản kiểm điểm về hành vi đánh bạc gửi Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Từ Liêm xem xét. Cùng bản kiểm điểm, ông Dũng tự nguyện làm đơn xin rút chức vụ trong Đảng và chức Chủ tịch UBND xã Đại Mỗ. Dự kiến trong tuần này, Thường vụ Huyện ủy Từ Liêm sẽ họp, lấy ý kiến thống nhất về mức xử lý kỷ luật, đồng thời xem xét việc miễn nhiệm chức vụ cùng nguyện vọng xin từ chức của ông Nguyễn Văn Dũng. Quan điểm chỉ đạo của huyện Từ Liêm đối với vụ việc này là xử lý nghiêm khắc, đúng quy trình, sai đến đâu xử lý đến đó, không bao che, nương nhẹ. Khi có quyết định chính thức, chúng tôi sẽ thông báo công khai...

Khi viết bài điều tra này, một vị đại biểu Quốc hội nói với chúng tôi rằng: "Là cán bộ, đảng viên, là người giữ chức vụ, đi tuyên truyền chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước mà vi phạm thì phải bị xử lý nặng hơn".

Điều 248 Bộ luật Hình sự quy định: Người nào đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hoặc hiện vật có giá trị lớn hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi quy định tại điều này và Điều 249 bộ luật này, hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 3 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm: có tính chất chuyên nghiệp; tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị rất lớn hoặc đặc biệt lớn; tái phạm nguy hiểm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng. * Tiểu mục 6.2, mục 6 Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán, Tòa án Nhân dân tối cao số 02/2003/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự chỉ rõ: tiền hoặc hiện vật có giá trị từ 1 triệu đồng đến dưới 10 triệu đồng là có giá trị lớn; tiền hoặc hiện vật có giá trị từ 10 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng là có giá trị rất lớn; tiền hoặc hiện vật có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên là có giá trị đặc biệt lớn.