Vi phạm nghiêm trọng quy định phòng dịch, nam tiếp viên hàng không có thể bị xử lý hình sự

Vi phạm nghiêm trọng cam kết cách ly tập trung và ở nhà

Sáng 2-12, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã thông tin thêm về vi phạm của BN1342, nam tiếp viên của Vietnam Airlines. Bộ trưởng cho biết, tối 1-12 đã nhận được thêm thông tin BN1342 trong thời gian cách ly tại nhà đã tự ý bỏ ra ngoài, cụ thể là đi ăn trưa ngày 21-11 và tới Trường Hutech ngày 22-11.

“Chúng tôi đánh giá đây là vi phạm rất nghiêm trọng trong cách ly tại khu tập trung và cách ly tại nhà, rất nguy hiểm”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cũng tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đã báo cáo với Thủ tướng về việc phối hợp với các cơ quan liên quan để làm rõ trách nhiệm trong việc để dịch Covid-19 lây lan ra cộng đồng, đặc biệt là các cá nhân, tổ chức liên quan vi phạm quy định phòng, chống dịch Covid-19 tại khu cách ly tập trung của Vietnam Airlines ở quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, việc xử lý các cá nhân của Vietnam Airlines hoặc cá nhân trực tiếp vi phạm thuộc thẩm quyền của UBND thành phố Hồ Chí Minh. Bộ Giao thông Vận tải sẽ phối hợp với thành phố trong việc này.

Trước đó, tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ chiều 1-12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu phải làm rõ bộ phận nào, cá nhân nào có trách nhiệm khi để lây nhiễm dịch bệnh.

Theo GS.TS.BS Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh, nam tiếp viên này ngoài vi phạm quy định khi cách ly tại nhà còn vi phạm ngay trong khu cách ly. Đối với khu cách ly của Vietnam Airlines, nhân viên mỗi chuyến bay sẽ được cách ly riêng nhưng nam tiếp viên đã tự ý đi sang khu vực cách ly của tổ bay khác, nơi có người sau này được xác định dương tính (BN1.325). Với tình huống này, đơn vị quản lý khu cách ly cũng có trách nhiệm liên đới.

Ông Từ Lương, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh đã yêu cầu các cơ quan liên quan nghiên cứu kỹ quy định pháp luật, vi phạm đến đâu xử lý đến đó; đặc biệt, cơ quan chức năng sẽ nghiên cứu kỹ Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 và có hình thức xử lý với BN1.342.

Có thể xem xét xử lý trách nhiệm hình sự

Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, luật sư Nguyễn Thị Hồng Linh, Giám đốc Công ty Luật TNHH Link & Partners phân tích, hành vi làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng của BN1.342 đã không tuân thủ quy định về cách ly do Bộ Y tế ban hành. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015.

Cụ thể là: Căn cứ điểm b Khoản 1 Điều 11 Nghị định 117/2020/NĐ-CP ngày 28-9-2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế quy định mức phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi "Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền...".

Ngoài ra, hành vi của BN1.342 còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người, theo quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015. 

Theo Công văn 45/TANDTC-PC ban hành ngày 30-3-2020, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao gửi Chánh án Tòa án nhân dân các cấp; Chánh án Tòa án quân sự các cấp và thủ trưởng các đơn vị tại Tòa án nhân dân Tối cao thì người đã được thông báo mắc bệnh; nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi, trong đó có "không tuân thủ quy định về cách ly", gây lây truyền dịch Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 và bị xử lý về tội "làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người".

Theo quy định tại Khoản 1, người không tuân thủ quy định về cách ly có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Ngoài ra, Khoản 2 Điều 240 Bộ luật Hình sự cũng quy định rõ, người phạm tội dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế hoặc làm chết người thì bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm; Khoản 3 quy định, người phạm tội dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ hoặc làm chết từ 2 người trở lên thì bị phạt tù từ 10 năm đến 12 năm; Khoản 4 quy định, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

"Khi xác định vụ việc có dấu hiệu của tội phạm, cơ quan chức năng có thể tiến hành để khởi tố điều tra vụ án theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp hành vi không đủ cấu thành tội phạm thì BN1.342 sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của Nghị định 117/2020/NĐ-CP như đã trích dẫn ở trên", luật sư Nguyễn Thị Hồng Linh khẳng định.

Nhiều quốc gia phạt nặng người vi phạm quy định cách ly

Tại nhiều nước trên thế giới, người vi phạm các quy định cách ly phòng dịch Covid-19 có thể phải đối mặt với những mức phạt tiền khá lớn, thậm chí bị phạt tù.

Theo BBC, tại Anh, những người có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 hoặc có tiếp xúc gần với những người mắc Covid-19 bắt buộc phải thực hiện cách ly. Nếu người nào vi phạm quy định về cách ly có thể bị phạt 1.000 bảng Anh và mức phạt có thể tăng lên tới 10.000 bảng nếu vi phạm nghiêm trọng hoặc tái phạm nhiều lần.

Tại Pháp, những người không tuân thủ quy định cách ly sẽ bị phạt khoảng 135 euro. Trong trường hợp vi phạm đến 3 lần, người đó có thể lãnh án tù 6 tháng và bị phạt tiền 3.750 euro.

Trong số các quốc gia châu Âu, Hy Lạp là nước đang áp dụng các biện pháp xử phạt cứng rắn nhất đối với những người vi phạm lệnh cách ly. Theo đó, bệnh nhân Covid-19 vi phạm quy định nhưng chưa lây nhiễm cho người khác có thể bị phạt tù đến 5 năm, lây nhiễm cho 1 người thì mức phạt tăng lên 10 năm. Trong trường hợp lây nhiễm Covid-19 dẫn đến trường hợp tử vong, mức án tăng lên 15 năm tù giam. Thậm chí, người vi phạm có thể phải đối mặt mức án tù chung thân nếu lây nhiễm dịch bệnh khiến nhiều người tử vong.

Cuối tháng 3-2020, Hàn Quốc đã thông qua đạo luật nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan, trong đó có điều khoản phạt tối đa 1 năm tù hoặc 10 triệu won (tương đương 8.200 USD) với những người cố tình vi phạm quy định về cách ly. Các nhà chức trách Hàn Quốc còn áp dụng mức phạt nặng đối với những người nước ngoài tự ý rời khỏi nơi cách ly khi chưa được phép, với mức phạt lên tới 3 triệu won (tương đương 2.460 USD) và có thể bị trục xuất khỏi Hàn Quốc.

Tại Singapore, những người thuộc diện bắt buộc phải cách ly sẽ được gọi điện thoại để kiểm tra nhiều lần trong ngày và được yêu cầu nhấp vào liên kết trực tuyến để chia sẻ vị trí điện thoại của họ. Những người bị phát hiện không ở nhà có thể bị phạt tới 10.000 đô la Singapore hoặc bị phạt tù đến 6 tháng.

Tại Mỹ, mỗi bang áp dụng các hình thức phạt khác nhau đối với các đối tượng vi phạm quy định về cách ly. Tại New York, người dân vi phạm các quy định về cách ly xã hội phải chịu mức phạt 250-500 USD. Tại bang Maryland, người có hành vi vi phạm ít nghiêm trọng có thể bị phạt khoảng 5.000 USD, trong khi người vi phạm nghiêm trọng hơn có thể bị phạt tù tới 1 năm.

Từ ngày 29-11, thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận ca mắc Covid-19 có nguồn lây xuất phát từ cộng đồng. Tất cả đều liên quan đến BN1.342, nam tiếp viên hàng không trên chuyến bay từ Nhật Bản đến Việt Nam. 

Đây là nguồn lây F0 của các ca: BN1.347, BN1.348, BN1.349. Qua điều tra dịch tễ, cơ quan chức năng ghi nhận, trước khi dương tính với vi rút SARS-CoV-2, nam tiếp viên này đã tiếp xúc với BN1.325 (tiếp viên hàng không trên chuyến bay trở về từ Romania) trong thời gian cách ly tập trung.

Sau khi về cách ly tại nhà, BN1.342 còn ở chung với 3 người khác, đi học tại Trường Đại học Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh (Hutech) và tới nhiều địa điểm khác trong thành phố.