Vi phạm bắt oan, sai là tạo ra oán hờn và làm mất lòng tin của nhân dân

Tại Hội nghị, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của toàn ngành kiểm sát trong năm qua đã hoàn thành nhiều mục tiêu và đạt mức cao hơn so với năm 2011, qua đó góp phần kiềm chế gia tăng tội phạm, đảm bảo công bằng, dân chủ, nghiêm minh trong điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án, cùng với các các cấp, các ngành giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và cuộc sống yên bình cho nhân dân.

Bên cạnh những thành tích đã đạt được, Chủ tịch nước cũng đề nghị ngành Kiểm sát cần nghiêm túc nhìn nhận những hạn chế, yếu kém còn tồn tại trong một số lĩnh vực, hoạt động của ngành như: Việc thực hiện kiểm sát các hoạt động điều tra chưa chặt chẽ và thực hành quyền công tố còn một số hạn chế như bỏ lọt tội phạm, một số trường hợp bị oan sai; chất lượng tranh tụng tại phiên tòa của một số kiểm sát viên còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp nhất là về dân sự, hành chính còn chậm, tỷ lệ giải quyết thấp...

Trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, Chủ tịch nước đề nghị, năm 2013 ngành Kiểm sát cần khắc phục những tồn tại, hạn chế, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện mọi mặt. Trước hết, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc lời dạy của Bác Hồ đối với cán bộ Tư pháp: “Cần phải nêu cao gương phụng công thủ pháp, chí công vô tư để nhân dân noi theo” và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định: “Xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh, bảo vệ công lý, tôn trọng và bảo vệ quyền con người”; triển khai thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Đảng và Quốc hội, nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, tạo sự thống nhất về nhận thức và hoạt động trong toàn Ngành. Đồng thời, phải tập trung thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. Viện Kiểm sát các cấp cần phải kiên quyết, công tâm và bản lĩnh hơn nữa, bảo đảm việc tuân thủ theo pháp luật được thực hiện nghiêm túc ở tất cả các giai đoạn tố tụng và với bất kỳ ai vi phạm pháp luật; đổi mới và chuyên nghiệp hơn việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. “Để lọt tội phạm không chỉ đe dọa cuộc sống bình yên của nhân dân, làm mất ổn định xã hội mà còn làm giảm niềm tin của nhân dân đối với các cơ quan pháp luật, trong đó có VKSND. Vi phạm bắt oan, sai là tạo ra oán hờn và cũng làm mất lòng tin của nhân dân đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật.”- Chủ tịch nước Trương Tấn Sang lưu ý.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang yêu cầu cùng với việc tham gia xây dựng Hiến pháp, ngành Kiểm sát cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng Luật Tổ chức VKSND (sửa đổi), Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi)...; hoàn thiện cơ sở pháp lý để Viện Kiểm sát thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, xây dựng Viện kiểm sát thực sự trở thành một thiết chế hữu hiệu trong kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước. Khẩn trương xây dựng các đề án về đổi mới tổ chức và hoạt động của VKSND theo Nghị quyết 49-NQ/TW và Kết luận số 79-KL/TW của Bộ Chính trị, đổi mới toàn diện tổ chức của ngành, tổ chức hệ thống VKSND 4 cấp và đổi mới trong từng cấp.

Bên cạnh đó, cần phải tiếp tục rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên; đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, kiểm sát viên nhằm xây dựng đội ngũ công chức có đủ tiêu chuẩn, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế; chuẩn bị tốt các điều kiện để sớm thực hiện việc đào tạo ở bậc đại học, đáp ứng yêu cầu bức thiết của Ngành. Đồng thời, phải tăng cường công tác giáo dục chính trị, phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm phục vụ nhân dân cho đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên; mở rộng quan hệ hợp tác với Viện Kiểm sát, Viện Công tố và các cơ quan tư pháp các nước để trao đổi kinh nghiệm; khẩn trương rà soát, đánh giá tổng thể nhu cầu kinh phí để xây dựng đề án phát triển của ngành...

Báo cáo công tác năm 2012 do Phó Viện trưởng VKSNDTC Hoàng Nghĩa Mai trình bày cho thấy: Năm 2012 mặc dù còn nhiều khó khăn song với chủ trương “Đổi mới, chất lượng, kỷ cương, hướng về cơ sở”, toàn ngành đã nỗ lực phấn đấu và đạt được nhiều kết quả tích cực, các chỉ tiêu công tác nghiệp vụ đạt cao, công tác xây dựng Ngành có nhiều đột phá, từng bước đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế, tạo ra những tiền đề vững chắc cho sự phát triển của Ngành trong những năm tiếp theo.

Những kết quả đó được thể hiện qua những con số cụ thể trong các lĩnh vực công tác của ngành. Trong năm 2012, toàn Ngành đã thụ lý kiểm sát 92.335 tố giác, tin báo về tội phạm (tăng 8,5%). Qua kiểm sát, đã yêu cầu khởi tố 442 vụ (tăng 40,8%); trực tiếp khởi tố, yêu cầu điều tra 70 vụ (tăng 94,4%); kiểm sát trực tiếp việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tại 617 đơn vị (tăng 127%), qua đó phát hiện, ban hành 639 kiến nghị yêu cầu khắc phục các vi phạm góp phần đảm bảo việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đúng pháp luật, việc quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án được kịp thời, có căn cứ; hạn chế việc bỏ lọt tội phạm, đồng thời tăng tỉ lệ phát hiện tội phạm.

Trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra được nâng cao. Trong năm, đã thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra 94.007 vụ án hình sự/151.600 bị can (tăng 7,2%). Theo đó, thụ lý giải quyết 68.634 vụ/124.275 bị can (tăng 8,6%); đã giải quyết 67.589 vụ/122.377 bị can, đạt 98,48% (tăng 0,48%), tỉ lệ truy tố đạt 99,3% số vụ đã giải quyết (tăng 0,26%).

Bên cạnh đó, Viện Kiểm sát các cấp đã chú trọng thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử; nâng cao số lượng, chất lượng kháng nghị; tích cực phối hợp với Tòa án tổ chức các phiên tòa để rút kinh nghiệm nhằm nâng cao kỹ năng thẩm vấn, tranh tụng của Kiểm sát viên; đẩy mạnh việc kiện toàn tổ chức bộ máy, đội ngũ lãnh đạo, bổ nhiệm các chức danh tư pháp, chức vụ quản lý của Viện Kiểm sát các cấp…

Tuy nhiên, một số đơn vị còn thiếu chủ động trong thực hiện trách nhiệm công tố nên kết quả thực hành quyền công tố chưa cao; nhiều đơn vị chưa có biện pháp tích cực để kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm; chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ án hình sự còn hạn chế. Công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp tại nhiều đơn vị còn thiếu hiệu quả; chưa kịp thời phát hiện những vi phạm trong hoạt động tư pháp; chất lượng nhiều bản án kháng nghị, hiệu lực của nhiều bản kiến nghị chưa cao…