Vận dụng sai chính sách giao đất dịch vụ

Phường Phú Lãm (Hà Đông) có diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi để thực hiện các dự án khá lớn. Theo chính sách về thu hồi đất tại Nghị định 17/2006/NĐ-CP và Nghị định 84/2007/NĐ-CP, nếu đáp ứng đủ điều kiện thì người bị thu hồi đất sẽ được hưởng đất dịch vụ (ĐDV). Qua 3 lần xét duyệt vào các năm 2009, 2010, 2011, UBND quận Hà Đông đã phê duyệt 724 trường hợp đủ điều kiện được hưởng ĐDV. Do điều kiện khó khăn, nhiều gia đình đã chuyển nhượng ĐDV, thậm chí có suất còn được chuyển nhượng nhiều lần. Ngày 16-9-2011, phường Phú Lãm yêu cầu 41 trường hợp phải điều chỉnh theo hướng giảm diện tích ĐDV; người giảm nhiều nhất là 15m2, người ít nhất 7m2. Nguyên nhân do diện tích đất công ích (quỹ II) các hộ canh tác đã không được bóc tách, mà gộp chung là đất quỹ I để tính ĐDV. Theo điểm g, khoản 1, Điều 43, Luật Đất đai năm 2003 thì đất công ích khi thu hồi không được bồi thường nên UBND phường đã yêu cầu các hộ điều chỉnh hồ sơ để xét lại ĐDV.

Tìm hiểu sự việc, chúng tôi nhận thấy, trong suốt một thời gian dài, toàn bộ đất nông nghiệp ở phường Phú Lãm đều do HTX NN quản lý. Năm 1992 và 1994, khi giao ruộng lâu dài cho xã viên, phường Phú Lãm (lúc đó là xã Phú Lãm, thuộc huyện Thanh Oai), mỗi nhân khẩu được chia 355m2. Do quy hoạch sử dụng đất thiếu khoa học, đất quỹ II không được HTX khoanh thành từng khu nhất định, mà nằm xen kẽ trong đất quỹ I. Ông Nguyễn Đình Vững, kế toán Đội sản xuất số 3 khẳng định: Thời điểm chia ruộng, trong sổ tổng hợp ruộng ghi rõ vị trí đất canh tác quỹ II của các hộ. Trong quá trình quản lý, nhiều diện tích canh tác điều chuyển cho các chủ thể khác nhau, không được cập nhật đầy đủ, có khi lại chồng chéo, nên vị trí đất quỹ II bị xáo trộn, không thống nhất. Khi giao đất quỹ II cho người dân, HTX không thực hiện bằng văn bản, chỉ do kế toán đội sản xuất của HTX ghi trong "sổ tổng hợp diện tích đất canh tác". Do vậy, hộ nào canh tác vượt tiêu chuẩn ruộng được giao thì phần vượt trội là đất quỹ II, giữa người dân và HTX không có sự thống nhất thửa ruộng nào là đất quỹ I, thửa nào là đất quỹ II. Nhiều năm liền UBND phường không quản lý quỹ đất nông nghiệp, nên với những hộ chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có căn cứ nào để chứng minh quỹ đất I, II, mọi biến động về ruộng đất chỉ thể hiện trong sổ sách của kế toán đội sản xuất. Chính vì vậy, khi làm hồ sơ xét giao ĐDV năm 2007, ông Nguyễn Công Truy, Phó Chủ tịch UBND phường chỉ đạo Hội đồng tư vấn xét duyệt hồ sơ giao ĐDV thống nhất với người dân hoán đổi đất quỹ II. Theo đó, toàn bộ diện tích đất quỹ II tại khu vực có quyết định thu hồi đều được quy là đất quỹ I, còn diện tích quỹ II hoán đổi sang vị trí chưa bị thu hồi. Do vậy, nhiều trường hợp được xét ĐDV trên cả đất quỹ II. Ông Nguyễn Đức Hiếu, Chủ tịch UBND phường thừa nhận: Theo số liệu tổng hợp thì đất quỹ II đã thu hồi của 41 hộ có diện tích 4.101m2, tương đương ĐDV bị đổi trừ là 287m2. Sai sót này không phải vì vụ lợi cá nhân, mà do việc áp dụng pháp luật về thu hồi đất còn hạn chế và công tác quản lý đất đai bị buông lỏng… Để người dân hiểu bản chất vấn đề, UBND phường đã hai lần tổ chức họp dân, nói rõ việc hoán đổi diện tích đất quỹ II là chưa được sự đồng ý của cấp thẩm quyền, do vậy phải xét duyệt lại, nhưng các hộ vẫn chưa hợp tác.

Trước thực trạng đó, UBND quận Hà Đông đã yêu cầu UBND phường tách phần diện tích thuộc quỹ đất II, lập hồ sơ và chỉ xét duyệt ĐDV đối với diện tích đất quỹ I của các hộ đã bị thu hồi; đồng thời kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan trong việc lập hồ sơ xét giao ĐDV và báo cáo UBND quận Hà Đông trong tháng 12-2011. Song, đã gần 4 tháng trôi qua, UBND phường Phú Lãm vẫn chưa báo cáo kết quả giải quyết sự việc. Ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Chủ tịch UBND quận Hà Đông cho biết: Việc yêu cầu 41 hộ phải trả lại phần ĐDV đã được xét duyệt sẽ gây nhiều phức tạp, nhưng theo quy định của pháp luật và chỉ đạo của UBND thành phố, đối tượng giao ĐDV chỉ là những gia đình, cá nhân có tên ghi trên phương án bồi thường, hỗ trợ và là các hộ được giao ruộng theo Nghị định 64/CP. Quá trình xét giao ĐDV, quận Hà Đông đã nhiều lần tuyên truyền về việc thành phố không công nhận những giao dịch, chuyển nhượng đối với người không phải là đối tượng giao ĐDV (trừ một số trường hợp bất khả kháng), do vậy người chuyển nhượng ĐDV phải tự chịu trách nhiệm.

Thiết nghĩ, để xảy ra sai sót nêu trên có một phần trách nhiệm của UBND quận Hà Đông, bởi khi xét duyệt ĐDV đã không phát hiện vi phạm, song nguyên nhân chính bắt nguồn từ cách vận dụng sai chính sách của phường Phú Lãm. Do vậy, muốn thuyết phục người dân, chính những cán bộ này phải nghiêm túc nhận khuyết điểm. Bên cạnh đó, Hội đồng tư vấn xét duyệt hồ sơ đề nghị giao ĐDV phường Phú Lãm ban hành quyết định, khẳng định những văn bản hoán đổi đất quỹ II trước đó không còn giá trị pháp lý, đồng thời tập hợp tài liệu chứng minh vị trí đất quỹ II các hộ đã bị thu hồi...