Ưu tiên mỏ gần, dễ khai thác và giá rẻ phục vụ Dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội

Đồng chí Đinh Tiến Dũng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, Trưởng ban Chỉ đạo triển khai Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội chủ trì hội nghị. Đồng chủ trì còn có các Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Chỉ đạo: Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn, Phó Bí thư Thành ủy - Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh.

Tham dự hội nghị có Thứ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Trần Quốc Văn; lãnh đạo UBND, các sở, ban, ngành của thành phố Hà Nội, các tỉnh: Bắc Ninh, Hưng Yên, Hà Nam, Hòa Bình, Hải Dương, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Lạng Sơn.

​Khảo sát 102 mỏ ở 10 tỉnh, thành phố

Khai mạc hội nghị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng cho biết, để bảo đảm khởi công đồng loạt các dự án thành phần thuộc Dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội trong tháng 6-2023 đúng tiến độ theo các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, việc khảo sát các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường để phục vụ thi công là hết sức quan trọng, quyết định sự thành công của dự án. Qua khảo sát, hiện nay, các mỏ vật liệu để phục vụ thi công dự án nằm trên địa bàn 9 tỉnh, thành phố. Mặc dù Quốc hội và Chính phủ đã ban hành các nghị quyết triển khai với một số cơ chế đặc thù trong việc cấp phép, khai thác vật liệu thông thường, tuy nhiên, để triển khai có hiệu quả, cần sự vào cuộc trực tiếp của các địa phương trong vùng.​

​Thay mặt UBND thành phố Hà Nội báo cáo cụ thể về nhu cầu của dự án và kết quả khảo sát các mỏ, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Nguyễn Huy Cường cho biết, nhu cầu vật liệu toàn dự án trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh ước tính như sau: Đất đắp là 12,012 triệu mét khối; cát đắp, cát xử lý nền đất yếu 10,467 triệu mét khối; cát xây dựng 3,401 triệu mét khối; đá (cấp phối đá dăm, đá đổ bê tông) 7,512 triệu mét khối.

​Đến nay, việc khảo sát được thực hiện tại Hà Nội và 9 tỉnh với tổng số 102 mỏ. Tổng trữ lượng và khả năng khai thác đều vượt quá nhiều lần nhu cầu của dự án. Tuy nhiên, ở từng loại vật liệu, để bảo đảm cung cấp theo nhu cầu, tiến độ, đều có những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, như mỏ có giấy phép thì trữ lượng thấp hoặc ở xa, không được áp dụng cơ chế đặc thù nâng công suất; mỏ ở gần có thể khai thác thì giấy phép hết hạn hoặc chưa có giấy phép, chưa đấu giá...

"Ví dụ, trữ lượng các mỏ đá đã khảo sát lên tới 280 triệu mét khối, trong khi nhu cầu cho dự án chỉ là hơn 7,5 triệu mét khối. Tuy nhiên, khó khăn chính là cự ly vận chuyển đá đến vị trí thi công xa từ 50-80km", Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội thông tin.

Cam kết bảo đảm đủ vật liệu phục vụ thi công dự án

Thảo luận tại hội nghị, lãnh đạo các bộ và các tỉnh, thành phố tham dự đều khẳng định, quan điểm chung là có trách nhiệm tham gia, phối hợp và cố gắng tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cùng với Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh bảo đảm đủ vật liệu phục vụ thi công dự án.

​Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên cho rằng, nhu cầu vật liệu dự án chỉ chiếm khoảng 10% trữ lượng của các mỏ đã khảo sát, nên việc cung cấp đủ vật liệu thi công đường Vành đai 4 là hoàn toàn trong tầm tay. Đối với các mỏ phục vụ dự án trừ cát sỏi lòng sông, được áp dụng cơ chế đặc thù có thể tăng công suất lên 200-300%. Các mỏ mới mở chỉ đăng ký khối lượng là có thể khai thác, không cần báo cáo đánh giá tác động môi trường. Ngoài ra, nếu chủ mỏ không cung cấp cho dự án, mà không có lý do chính đáng thì chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền thu hồi giấy phép khai thác mỏ đó.

​Ngoài ra, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên, Thứ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Lê Đình Thọ lưu ý, tên mỏ và vị trí mỏ khai thác phục vụ dự án nhất định phải nằm trong hồ sơ khảo sát, đây là vấn đề pháp lý rất quan trọng.

​​Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình Đinh Công Sứ cho biết, tỉnh sẽ thực hiện với trách nhiệm cao để hỗ trợ cung cấp vật liệu phục vụ Dự án đường Vành đai 4 bảo đảm tiến độ, chất lượng, hiệu quả.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam Nguyễn Đức Vượng chia sẻ, tỉnh Hà Nam xác định, dự án đường Vành đai 4 là công trình trọng điểm quốc gia và là trách nhiệm chung của các địa phương... Tỉnh có trữ lượng vật liệu khoảng 500 triệu tấn, năng lực khai thác hằng năm khoảng 20 triệu tấn; mặc dù nhu cầu trên địa bàn cũng lớn, nhưng Hà Nam sẵn sàng chia sẻ để phục vụ Dự án đường Vành đai 4.

Lãnh đạo các tỉnh nhất trí cao đề nghị Ban Chỉ đạo kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ bổ sung các tỉnh vùng phụ cận Vành đai 4 vào danh sách các tỉnh được áp dụng cơ chế đặc thù trong khai thác mỏ phục vụ dự án.

Trong khi đó, lãnh đạo hai tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên kiến nghị các bộ sớm thẩm định xong báo cáo đánh giá tác động môi trường các dự án thành phần.

Ưu tiên mỏ gần, dễ khai thác và giá rẻ

Kết luận buổi làm việc, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và các ý kiến trao đổi, thảo luận, góp ý tại hội nghị. Trưởng ban Chỉ đạo thực hiện Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội cho biết, thời gian qua, Hà Nội đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Đến thời điểm này, có thể tự tin khẳng định, Hà Nội sẽ có từ 70% mặt bằng sạch trở lên để khởi công dự án đúng như kế hoạch vào ngày 30-6 tới.

​“Chúng tôi dự kiến khởi công đường Vành đai 4 tại 4 điểm. Ban Chỉ đạo hoan nghênh hai tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên cũng đang rất cố gắng để có thể khởi công; hy vọng có thể khởi công trên toàn tuyến vào tháng 6 tới”, đồng chí Đinh Tiến Dũng nói.

Về vấn đề mỏ vật liệu phục vụ thi công dự án, Trưởng ban Chỉ đạo khẳng định sẽ báo cáo đề xuất, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ cho phép mở rộng địa bàn các tỉnh (ngoài Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh) có mỏ vật liệu đáp ứng yêu cầu có thể cung cấp phục vụ thi công Dự án đường Vành đai 4 được áp dụng cơ chế đặc thù, như: Nghị quyết số 60/NQ-CP ngày 16-6-2021 và Nghị quyết số 133/NQ-CP ngày 19-10-2021 của Chính phủ. Thứ hai là kiến nghị cho phép nhà thầu bổ sung thực hiện xây lắp trong dự án thành phần 3 (đối tác công tư - PPP) cũng được hưởng các chính sách đặc thù liên quan đến vật liệu xây dựng như các nghị quyết nêu trên.

Đồng thời, Ban Chỉ đạo thống nhất giao cho tư vấn làm việc với Ban Chỉ đạo các tỉnh lên phương án về các mỏ vật liệu xây dựng phục vụ thi công Dự án, cụ thể từng mỏ, từng vị trí, công suất, sản lượng theo tiến độ; trong đó, phải bảo đảm nguyên tắc ưu tiên các mỏ gần nhất, dễ khai thác nhất và quan trọng là giá rẻ nhất.

Về đề nghị của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố Hà Nội cho phép thay đất bằng cát trong thực hiện phương án đắp bao để bảo đảm sự chủ động nguồn vật liệu thi công ngay sau khi khởi công, Trưởng ban Chỉ đạo yêu cầu tư vấn xem xét, thẩm định và đề xuất UBND thành phố quyết định theo thẩm quyền.

Cho rằng tiến độ phê duyệt các dự án thành phần đang chậm so với yêu cầu của Chính phủ, Bí thư Thành ủy Hà Nội đề nghị các bộ, nhất là Bộ Tài nguyên và Môi trường, đẩy nhanh tiến độ thẩm định các dự án thành phần, nhất là các báo cáo đánh giá tác động môi trường mà các địa phương đã trình hồ sơ.

Về tổng mức đầu tư dự án thành phần, Trưởng ban Chỉ đạo một lần nữa nêu rõ quan điểm đã thống nhất là căn cứ vào thực tế để tính toán, trường hợp vượt tổng mức dự toán ban đầu thì được phép sử dụng ngân sách địa phương. Đồng chí Trưởng ban Chỉ đạo đề nghị tỉnh Hưng Yên đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, không chờ đợi quyết đáp về tổng mức đầu tư dự án thành phần 2.1.

​Trưởng ban Chỉ đạo lưu ý trong quá trình thực hiện công tác giải phóng mặt bằng phải đặc biệt chú ý xác định chính xác về nguồn gốc đất và diện tích đất, tránh để xảy ra sai sót. Quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng có thể tham khảo kinh nghiệm hay của tỉnh Bắc Ninh như tách riêng phần di chuyển mồ mả thành dự án riêng, hay kinh nghiệm của Hà Nội trong việc huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, ưu tiên dành vị trí đất đấu giá, trong các vị trí đất đấu giá lại chọn vị trí đất tốt nhất để làm đất tái định cư cho dân. 

Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng đề nghị lãnh đạo các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố nơi có dự án đi qua và trong Vùng coi Dự án đường Vành đai 4 là nhiệm vụ chính trị quan trọng, cùng chung sức, đồng lòng, quyết tâm thực hiện, tạo động lực phát triển cho Vùng Thủ đô và đất nước.

Ngoài vật liệu phục vụ xây dựng, lượng chất thải, đất đổ đi của Dự án đường Vành đai 4 được tính toán như sau: Đất đào là 3,051 triệu mét khối; Chất thải rắn xây dựng (gạch, bê tông phá dỡ, bùn bentonite…) 1,731 triệu mét khối. Trên cơ sở số liệu điều tra, phạm vi dọc tuyến đường Vành đai 4 và trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh, Ban Chỉ đạo khẳng định cơ bản đáp ứng nhu cầu phục vụ thi công dự án.